Kategoria: Wystawa

Kraków miasto witraży. Wystawa plenerowa z okazji 120-lecia Pracowni i Muzeum Witrażu.

18 sierpnia o godzinie 19:00 Prezydent Krakowa Jacek Majchrowski uroczyście otworzy plenerową wystawę “Kraków miasto witraży” przygotowaną przez Pracownię i Muzeum Witrażu na krakowskich Plantach.
Otwarcie odbędzie się na zwieńczeniu ul. Piłsudskiego nieopodal Collegium Novum.
Wystawa ta jest częścią obchodów 120-lecia Krakowskiego Zakładu Witrażów S.G. Żeleński, który dzisiaj funkcjonuje pod nazwą Pracownia i Muzeum Witrażu. Jest to niestandardowy projekt łączący w sobie elementy świetlnej iluminacji, instalacji artystycznej i szlaku dziedzictwa. Osiemnaście wybranych latarni otrzymało niezwykłą oprawę w formie instalacji ilustrujących osiemnaście kompozycji witrażowych i architektury, w której się znajdują.

Wystawa, wpisująca się także w ogłoszony przez UNESCO Rok Szkła 2022, będzie ozdabiać Planty do końca roku.

Dzięki działającemu od 1902 roku Krakowskiemu Zakładowi Witrażów S.G. Żeleński, w Krakowie tworzyli witraże najwybitniejsi artyści Młodej Polski: Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Wojciech Jastrzębowski, Henryk Uziembło, Karol Frycz i wielu innych. Na początku XX wieku powstawały tu koncepcje stanowiące twórczy wkład w nurt wszechobecnej secesji. Pojawiły się znamienne cechy odrębności krakowskich witraży, zyskując nazwę Krakowskiej Szkoły Witrażu. Co ciekawe, odbywało się to na wielu poziomach – od monumentalnych dzieł, jak “Bóg Ojciec” Stanisława Wyspiańskiego w Kościele Franciszkanów, czy witraże wawelskie Mehoffera, po nieprzebraną ilość małych, kameralnych realizacji w kamienicach. Pragniemy przybliżyć to ukryte dziedzictwo miasta, z którego wielu mieszkańców nie zdaje sobie sprawy. Schowane w klatkach schodowych, na dziedzińcach i w korytarzach krakowskie witraże pozostają niezauważone w codziennym biegu i nadal owiane są tajemnicą, którą odkrywamy przed szerszą publicznością. Pieczołowicie wyselekcjonowana grupa osiemnastu obiektów jest listą najciekawszych realizacji. Podświetlane gabloty umieszczone na kolejnych latarniach wzdłuż Plant zaprezentują zwiedzającym witraże, do których często nie ma na co dzień dostępu. Umieszczone na ekspozytorach opisy pozwolą zapoznać się z historią poszczególnych obiektów i dokładniej zrozumieć ich treść. A same witraże można podziwiać oczywiście również w oryginałach – każdy z nich znajduje się w budynku w odległości krótkiego spaceru od miejsca prezentacji w obrębie Plant.

Zamek Królewski na Wawelu, dziesiątki kościołów z Bazyliką Mariacką i Katedrą Wawelską na czele, Pałac Czartoryskich, Wieża Ratuszowa, budynki użyteczności publicznej czy setki realizacji w kamienicach… We wszystkich tych budynkach znajdują się witraże, które na przestrzeni ostatnich 120 lat powstały w Pracowni i Muzeum Witrażu. Patrząc na ich rangę i ilość uświadamiamy sobie, iż są to najważniejsze obiekty na mapie miasta, w związku z czym możemy powiedzieć, iż Kraków nie byłby tym samym bez Pracowni i Muzeum Witrażu. Dziś, świętując 120 rocznicę jej powstania, możemy śmiało powiedzieć, iż Kraków jest Miastem Witraży.

 

Pracownia i Muzeum Witrażu to wyjątkowa instytucja na rynku kulturalnym. Łączy w sobie historyczną pracownię witrażu oraz zorganizowane wokół niej muzeum działające na podstawie statutu uzgodnionego z Ministrem Kultury w 2004 roku. Wspieraniem jego działalności zajmuje się Fundacja Muzeum Witrażu.

Pomysł utworzenia Muzeum zrodził się z silnej potrzeby ocalenia ważnej części dziedzictwa sztuki Młodej Polski – budynku, wyposażenia oraz archiwum Krakowskiego Zakładu Witrażów S.G. Żeleński. Zakład został założony w 1902 roku i funkcjonuje bez przerwy od tamtego czasu. Ponadto, w latach 1906-8 z inicjatywy właściciela, Stanisława Gabriela Żeleńskiego, wzniesiono nowy budynek zaprojektowany z uwzględnieniem specyficznych potrzeb pracowni witrażowej. Dzięki temu Kraków może pochwalić się unikalnym w skali światowej zabytkiem: nie tylko meble oraz narzędzia służyły tutaj pracy rzemieślników, ale także rozmaite rozwiązania architektoniczne. Fasadę zaprojektował jeden z czołowych architektów tamtego czasu, Ludwik Wojtyczko.

Obecnie Pracownia i Muzeum Witrażu jest miejscem, które wzbogaca kulturalny krajobraz miasta oraz pomaga w budowaniu jego tożsamości; współtworzy obraz miasta jako bogatego w historię i biorącego udział w ważnym ogólnoeuropejskim ruchu Art Nouveau. Na wyjątkowość Pracowni składają się:

●       wspaniale zachowana, wciąż działająca pracownia, istniejąca w oryginalnym budynku

●       niezwykle wysoka jakość tworzonych również obecnie dzieł, co potwierdzają liczne nagrody, w tym wyróżnienie “Sybilla” 2017, czy otrzymana z okazji 120 rocznicy powstania “Polonia Minor”

●       koncepcja żywego muzeum, która pozwala zwiedzać funkcjonującą pracownię oraz  Galerię Młodopolskich Mistrzów Witrażu; prowadzona jest tu również szeroko zakrojona działalność edukacyjna dla dzieci i młodzieży.

Cud światła – wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie

Doświadczenie piękna i poznanie historii, na tej wystawie, dostępne będą jeszcze krótką chwilę, bo do połowy sierpnia br.

Mimo licznych przygód i pandemii zdążyliśmy dotrzeć do Krakowa na czas.

Pełna nazwa wystawy, to „Cud światła. Witraże średniowieczne w Polsce”. Związany jestem z witrażownictwem od niedawna, od kilkunastu lat. Jednak nie przypominam sobie tak obszernej i doskonale przemyślanej koncepcji prezentacji okresu rozkwitu tej dziedziny sztuki .

Inicjatorką i kuratorką tego przedsięwzięcia jest pani dr Dobrosława Horzela, wybitna znawczyni sztuki średniowiecza z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Szczególnie miłe jest to, że w kilkudziesięcioosobowej grupie twórców i współtwórców wystawy odnalazłem liczne grono członków Stowarzyszenia Miłośników Witraży Ars Vitrea Polona.

„Cud światła” na przykładzie średniowiecza przybliża odbiorcy sztukę witrażu jako odrębną dyscyplinę. Zaprezentowany został warsztat rzemieślnika, który tworzy szklane dzieła. Możemy niemal dotknąć surowca i narzędzi, którymi się posługiwali wykonawcy. Równolegle wkraczamy w świat artysty, który w natchnieniu z zachowaniem kanonów przekazuje swoje widzenie Pisma Świętego.

Zgromadzone liczne przykłady oryginalnych witraży stwarzają niezapomnianą atmosferę, którą podkreśla tło muzyczne. W salce kinowej podczas projekcji dziesięciominutowego filmu poznajemy tajniki przywracania do świetności starych witraży.

Wystawa „Cud światła” jest bardzo obszerna. Aby przejść zaplanowaną przez twórców ścieżką trzeba poświęcić co najmniej godzinę. Na pewno warto, bo z pewnością na kolejne wydarzenie tej rangi trzeba będzie jeszcze długo czekać.

Warto także zajrzeć do muzealnej księgarenki. Czeka tutaj na was pokaźnych rozmiarów publikacja, ale zawartość jest równie obszerna.

CUD ŚWIATŁA. WITRAŻE ŚREDNIOWIECZNE W POLSCE

14.02.2020 do 20.07.2020

Muzeum Narodowe w Krakowie

Witrażowe oszklenia kościołów były w średniowieczu wielkimi artystycznymi, technicznymi i finansowymi przedsięwzięciami.

Do współczesnych czasów przetrwała niewielka liczba dział sztuki z tamtego okresu. W XIX stuleciu średniowieczne malarstwo witrażowe cieszyło się dużym zainteresowaniem, mimo traktowania go jako rzemiosło artystyczne.

Witraż żyje tylko wówczas, kiedy przenika przez niego światło. To zaskakujące, kiedy odkrywamy tą oczywistość.

Jakimi umiejętnościami wykazywali się witrażyści?

Jak „czytać” witraże?

Jakie było miejsce witraży w sztuce średniowiecza?

„Cud światła” to wyjątkowe przedsięwzięcie, dzięki któremu można zobaczyć witraże z polskich kolekcji muzealnych i prywatnych oraz z kościołów i klasztorów.

Ponadto dzieła malarstwa tablicowego, hafty, złotnictwo, dokumenty, rysunki, projekty przeszkleń. Wiele z tych eksponatów nigdy dotąd nie była prezentowana publiczności. Niektóre z nich w ostatnich latach poddano badaniom i pieczołowitej konserwacji na Wydziale Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie – jak choćby wykonane około 1200 roku witraże z dawnej kolekcji Zamoyskich w Adampolu.

Kuratorem wystawy jest Pani dr Dobrosława Horzela

Koordynatorką wystawy jest Pani Ewa Kalita

Projektantką wystawy jest Pani Sylwia Siudak

Wystawie towarzyszy katalog „Cud światła. Witraże średniowieczne w Polsce”.

KOZIOŁ & KOZIOŁ – wystawa w Przasnyszu 2019

W dniach od 26 kwietnia do 30 czerwca 2019 w Muzeum Historycznym w Przasnyszu można oglądać wystawę witraży i malarstwa Władysława i Wojciecha Koziołów.

Organizatorami wystawy są:

  • Muzeum zamkowe w Malborku
  • Muzeum Historyczne w Przasnyszu
  • Artystyczna Galeria Autorska Władysław Kozioł Wojciech Kozioł

Władysław Kozioł (1929) i jego syn Wojciech (1958) są twórcami witraży, konserwatorami i malarzami. Obaj związani z Toruniem, są absolwentami Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika. Władysław Kozioł jest autorem artystycznych oszkleń kilkudziesięciu katolickich świątyń w kraju i poza jego granicami. Zrealizował także szereg witraży dla wielu budynków użyteczności publicznej. W latach 60. i 70. ubiegłego stulecia pracował na rzecz odbudowywanego z powojennych zniszczeń malborskiego zamku, wykonując dziesiątki kwater dla rekonstruowanych pomieszczeń we wszystkich trzech częściach zespołu architektonicznego dawnej krzyżackiej stolicy.

Muzeum Zamkowe w Malborku posiada w swoich zbiorach znaczną kolekcję witraży i projektów Władysława Kozioła. W roku 2014 zaprezentowano ją w obszernym wyborze na zamku w Kwidzynie (filia Muzeum Zamkowego w Malborku) wzbogacając o prace malarskie artysty. Ekspozycja objęła także witraże i obrazy Wojciecha Kozioła, tworzone z równą pasją, choć różniące się zarówno sposobem percepcji świata, jak i doborem środków artystycznego wyrazu. Obaj artyści eksperymentują z materią szkła: Władysław – w poszukiwaniu niedościgłych walorów „szkła średniowiecznego”, Wojciech – w dziedzinie szeroko rozumianego witrażowego fusingu.

Prezentację artystycznych dokonań przedstawicieli dwóch pokoleń rodziny Koziołów usytuowano w obszernej sali ekspozycyjnej mieszczącej się na piętrze XVIII- wiecznego ratusza odnowionego staraniem władz miejskich w 2012 roku. Projekt: „Rewitalizacja rynku w Przasnyszu – rewaloryzacja Ratusza (etap I) oraz porządkowanie przestrzeni publicznej rynku” był współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013.

Program X Konferencji Naukowej Ars Vitrea Polona – Legionowo 2018 r.

STOWARZYSZENIE MIŁOŚNIKÓW WITRAŻY ARS VITREA POLONA

URZĄD MIASTA LEGIONOWO

STAROSTWO POWIATOWE LEGIONOWO

MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA W LEGIONOWIE

KurierGalicyjski.com

BarwySzkla.pl

 

X KONFERENCJA NAUKOWA ZORGANIZOWANA Z OKAZJI 20-LECIA STOWARZYSZENIA MIŁOŚNIKÓW WITRAŻY

– WITRAŻE – SZTUKA WCIĄŻ ODKRYWANA

LEGIONOWO 25-27 MAJA 2018

 

PATRONAT HONOROWY: PREZYDENT LEGIONOWA – ROMAN SMOGORZEWSKI

WYDARZENIE ZOSTAŁO OBJĘTE PATRONATEM EUROPEJSKIEGO ROKU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 2018

MIEJSCE KONFERENCJI: MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA W LEGIONOWIE

UL. TADEUSZA KOŚCIUSZKI 8A

PROGRAM KONFERENCJI

25 MAJA, PIĄTEK

9.00 – 9.30 OTWARCIE KONFERENCJI

Wystąpienie Prezydenta Legionowa – Romana Smogorzewskiego

9.30 – 9.50 PROF. DR HAB. ARCH. KRYSTYNA PAWŁOWSKA

Kraków, Politechnika Krakowska, AVP

Stowarzyszenie Miłośników Witraży – dwadzieścia lat działalności

9.50 – 10.10 DR ANDRZEJ DOMARZEWSKI

Kraków, Politechnika Krakowska

Niektóre aspekty oddziaływania sztuki witrażowej w wybranych współczesnych i zabytkowych wnętrzach sakralnych

10.10 – 10.30 DR HAB. INŻ. ARCH. ANDRZEJ BIAŁKIEWICZ

Kraków, Politechnika Krakowska, AVP

Witraż okazjonalny

10.30 – 10.40 DANUTA CZAPCZYŃSKA-KLESZCZYŃSKA

Kraków, AVP, CVP

Witraże w kościele św. Michała Archanioła w Lublinie. Przyczynek do dziejów warszawskiej pracowni Franciszka Białkowskiego

10.40 – 11.10 PRZERWA KAWOWA

11.10 – 11.30 DR ANDRZEJ LASKOWSKI

Kraków, Uniwersytet Ekonomiczny

Odkrywanie „ukrytego”. O najstarszych witrażach gorlickiej fary

11.30 – 11.40 ANNA ZEŃCZAK

Kraków, AVP

Sprawa witraży do Mauzoleum w Muzeum Wojska w Warszawie (1933–1938)

11.40 – 12.00 ANNA RADŁOWSKA-TABOR

Gliwice, AVP

Leśni święci

12.00 – 12.10 JOANNA WOJCIECHOWSKA-KUCIĘBA

Lublin, AVP

Mało znane przedstawienia witrażowe w kościele św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Serokomli

12.10 – 12.30 JURIJ SMIRNOW

Lwów, AVP

Kwestia katalogu witraży we Lwowie i na terenie Ukrainy Zachodniej

12.30 – 13.00 DYSKUSJA

13.00 – 14.00 PRZERWA OBIADOWA

14.00 – 14.10 DR KATARZYNA BRZEZINA-SCHEUERER

Kraków, Uniwersytet Jagielloński

Uczniowie krakowskich pracowni witrażowych uzupełniający wiedzę w zawodowej szkole dokształcającej w dwudziestoleciu międzywojennym

14.10 – 14.20 DR MAŁGORZATA REINHARD-CHLANDA

Kraków, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, AVP

Witraż Galicji i Lodomerii w darze dla Votivkirche w Wiedniu

14.20 – 14.40 IRENA KONTNY

Katowice, Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego, AVP

Nieznane dzieła śląskich projektantów. Przyczynek do poznania witraży na obszarze województwa śląskiego w okresie międzywojennym

14.40 – 15.00 DAGMARA WÓJCIK

Gliwice

Nieznane realizacje Instytutu Witrażowego Seilera w Gliwicach Łabędach

15.00 – 15.20 ELŻBIETA GAJEWSKA-PROROK

Wrocław, Muzeum Narodowe, AVP, CVP

ZUZANNA MIKOŁAJEK

Wrocław, Muzeum Narodowe

Nieznane projekty witraży berlińskiego malarza Ludwiga Burgera w zbiorach wrocławskich

15.20 – 15.50 PRZERWA KAWOWA

15.50 – 16.10 ANNA SIEMIENIEC

Uniwersytet Warszawski, AVP

Witraże Adama Stalony-Dobrzańskiego zrealizowane w Zakładzie Witrażów S.G. Żeleński

16.10 – 16.30 DR JANINA DZIK

Kraków

Recepcja pism mistycznych Marii Valtorty w twórczości witrażowej Jerzego Skąpskiego

16.30 – 16.50 PROF. DR HAB. INŻ. ARCH. MARIA J. ŻYCHOWSKA

Kraków, Politechnika Krakowska, AVP

Szkło architektoniczne

16.50 – 17.00 ADAM KAŹMIERCZAK

Toruń, Uniwersytet Mikołaja Kopernika

Witraż z przedstawieniami herbowymi z końca XIX w. w zamku w Osiecznej – problem konserwacji i rekonstrukcji 17.00 – 17.30 DYSKUSJA

17.45 Wernisaż wystawy

Witraże – sztuka wciąż odkrywana

18.30 WALNE ZEBRANIE STOWARZYSZENIA MIŁOŚNIKÓW WITRAŻY

 

26 MAJA, SOBOTA

ZWIEDZANIE 8.30 – 17.15

8.30 WYJAZD Z LEGIONOWA (DWORZEC PKP)

→ PRUSZKÓW (kościół św. Kazimierza) → PODKOWA LEŚNA (kościół św. Krzysztofa) → ŻYRARDÓW (kościół Matki Bożej Pocieszenia) → WISKITKI (kościół Wszystkich Świętych i św. Stanisława) → GUZÓW (kościół św. Feliksa de Valois) → Ożarów Mazowiecki

14.00 – 14.45 PRZERWA OBIADOWA

→Ożarów Mazowiecki (Sanktuarium Miłosierdzia Bożego) → Warszawa (kościół prawosławny św. Jana Klimaka) → Warszawa (kościół Narodzenia NMP) →

17.15 POWRÓT DO LEGIONOWA (DWORZEC PKP)

19.00 SPOTKANIE TOWARZYSKIE

 

27 MAJA, NIEDZIELA

9.00 – 9.20 DR DOBROSŁAWA HORZELA

Kraków, Uniwersytet Jagielloński, CVP

Z badań nad relacjami polsko-austriackimi w malarstwie witrażowym ok. 1400

9.20 – 9.40 DR JOANNA WOLAŃSKA

Kraków

Witraże w prezbiterium katedry w Częstochowie

9.40 – 10.00 EWA KALBARCZYK-KŁAK

Opole, Narodowy Instytut Dziedzictwa OT w Opolu

Realizacje warsztatu Mayera w województwie opolskim

10.00 – 10.20 DR MARTA SIENKIEWICZ

Wrocław, Akademia Sztuk Pięknych

Tajemnice strychu wieży kościelnej w Przełazach

10.20 – 10.40 KRYSTYNA RYPNIEWSKA

Koszalin, Muzeum w Koszalinie

Witraże koszalińskiej katedry w świetle źródeł archiwalnych

10.40 – 10.50 MAŁGORZATA BIELA

Lębork, AVP

Witraże słupskiego ratusza

10.50 – 11.20 PRZERWA KAWOWA

11.20 – 11.40 WERONIKA WOJNOWSKA

Frombork, Muzeum Mikołaja Kopernika

Witraże – niedoceniane dziedzictwo Warmii

i Mazur. Próba inwentaryzacji

11.40 – 12.00 ANNA PACANOWSKA, MAREK MAKGOŁOWACZ

Lidzbark Warmiński, Pracownia Konserwacji i Rekonstrukcji Witraży

Święta Warmia – neogotyckie witraże sakralne

12.00 – 12.20 JOANNA PIOTROWSKA

Olsztyn, Narodowy Instytut Dziedzictwa OT w Olsztynie

Współczesna forma, niezmienne treści. Zespół witraży w kościele św. Jakuba Apostoła

w Olsztynie

12.20 – 12.30 EWA WITKOWICZ-PAŁKA

Malbork, Muzeum Zamkowe, AVP

Nieznane witraże i kartony Franza Lauterbacha w Landesmuseum w Hanowerze. Przyczynek do badań nad malborskim okresem twórczości witrażysty

12.30 – 12.50 JOANNA UTZIG

Kraków, Uniwersytet Jagielloński

„Korpus witraży średniowiecznych w Polsce” – sprawozdanie z prac. Odkrycia, nowe

interpretacje, metodologia

12.50 – 13.00 DR TOMASZ SZYBISTY

Kraków, Uniwersytet Pedagogiczny, AVP, CVP

„Korpus witraży z lat 1800–1945 w kościołach rzymskokatolickich metropolii krakowskiej

i przemyskiej” – wyniki i perspektywy

13.00 – 13.30 DYSKUSJA ORAZ PODSUMOWANIE KONFERENCJI

13.30 PRZERWA OBIADOWA

Konferencji towarzyszą wystawy:

WITRAŻE – SZTUKA WCIĄŻ ODKRYWANA

oraz

PIĘKNO W SZKLE ZACZAROWANE

Fotografie Anny Radłowskiej-Tabor

Wystawa Ars Vitrea Polona „Cenne czy niechciane ? w Niedzicy

Podczas wakacyjnych wojaży zapraszamy do Niedzicy.

witraz-niedzica-ars-vitrea-polona

W Muzeum Zespole Zamkowym w Niedzicy w dniach od 2 do 22 lipca 2016 r. będzie gościła wystawa – „Cenne czy niechciane? Witraże kościołów województwa lubelskiego”.

W minionych miesiącach można było ją oglądać W Lublinie, Łukowie i Krakowie.

W folderze do wystawy

Pani Katarzyna Tur-Marciszuk z WUOZ Lublin

napisała:

Witraż to ozdobna kompozycja barwna, figuralna lub ornamentalna, wykonana przy użyciu szkła (lub umieszczona na nim na trwałe) oraz przeznaczona do oglądania w świetle przechodzącym – to definicja określająca dzieła powstałe w XIX i na pocz. XX w., które są tematem prezentowanych fotografii.

Wystawa jest wynikiem działalności Stowarzyszenia Miłośników Witraży Ars Vitrae Polona, które regularnie organizuje sesje naukowe w różnych miejscach Polski. Sprzyja to rozwojowi wiedzy i zainteresowań dziełami sztuki wciąż niedocenianymi lub wręcz niezauważanymi.

Urzeczeni tym rodzajem malarstwa autorzy wystawy, prowadząc wstępne rozpoznanie występowania witraży na terenie województwa lubelskiego, poszukiwali również informacji na temat czasu powstania, wytwórni oraz autorów projektów. Najistotniejszym przewodnikiem okazały się artykuły Danuty Czapczyńskiej-Kleszczyńskiej poświęcone warszawskim pracowniom witrażowniczym („Maria Magdalena Łubieńska 1833-1920 – artystka wyemancypowana”, Sacrum et Decorum, 2013, ss. 9-32 i „Działalność Franciszka Białkowskiego i Władysława Skibińskiego. Przyczynek do badań nad dziejami warszawskich pracowni witrażowniczych”, Sacrum et Decorum, Rok 2012, ss. 63-86), książka dr Jerzego Żywickiego „Architektura neogotycka na Lubelszczyźnie” z 1998 r. oraz praca pod redakcją śp. ks. prof. Marka Zahajkiewicza „Archidiecezja Lubelska. Historia i administracja” z 2000 r. Korzystano także z kart ewidencyjnych zabytków nieruchomych i zabytków ruchomych z archiwum WUOZ w Lublinie. Na tej podstawie opracowano informacje odnośnie parafii i kościołów oraz znajdujących się w nich witraży. Dane dotyczące okresu pierwszej wojny światowej zaczerpnięto z raportu opracowanego w 2012 r. przez

Marzenę Gałecką (WUOZ w Lublinie) pt. „Straty i zniszczenia poniesione w zabytkach nieruchomych w okresie i wojny światowej na obszarze województwa lubelskiego (w jego aktualnych granicach)”. Wykonując zaprezentowaną dokumentację spotykaliśmy się z gospodarzami kościołów neogotyckich na ziemiach dawnego zaboru rosyjskiego. Panuje wśród nich przekonanie, że styl ten dlatego był popularny na tym terenie, gdyż takiego kościoła nie dało się przekształcić w cerkiew prawosławną…

Zaprezentowane fotografie pokazują witraże, które przetrwały pierwszą i drugą wojnę światową, ewentualnie zostały po tych tragicznych wydarzeniach odrestaurowane. Powstały one na przełomie XIX i XX w., kiedy to nasilił się ruch budowlany kościołów neogotyckich. Nowe świątynie były projektowane wraz z wyposażeniem ruchomym, wystrojem architektonicznym i witrażowymi przeszkleniami okien. Do takich realizacji należą kościoły w Bobach, Dołhobyczowie, Garbowie, Gęsi, Jabłoniu, Łopienniku, Mełgwi, Rykach, Wąwolnicy i Wojcieszkowie. Ponadto witraże były fundowane w istniejących, starszych kościołach. Takie dzieła powstały w: Czemiernikach, Krzczonowie, Lubartowie, Milejowie, Opolu Lubelskim, Tarnogórze, Turobinie i Żyrzynie. Ciekawym przykładem jest drewniany kościół w Blinowie, do którego ufundowała witraże o kwiatowych motywach „młodzież męska i żeńska parafii”. Swoim pięknem zachwycają też wybudowane na pocz. XX w. kaplice grobowe, wyposażone w witraże, znajdujące się na cmentarzach w Chełmie (Zajdlerów), Fajsławicach (Florkowskich), Kamionce (Zamoyskich), a także kaplica w Mycowie (Hulimków), której secesyjny witraż nie przetrwał. Autorzy wystawy nie mieli możliwości zaprezentowania wszystkich wymienionych powyżej dzieł sztuki.

W pewnej części kościołów oprócz witraży przedwojennych znajdują się też powojenne, współczesne przeszklenia, które nie były przedmiotem naszej dokumentacji. Na koniec warto odnotować zachowane fragmenty witraża z nie zachowanym przedstawieniem Matki Boskiej z Lourdes, wykonanego w zakładzie św. Łukasza w Warszawie w 1904 r. w kościele św. Mikołaja w Lublinie oraz drugiego, wykonanego w tej samej firmie witraża z ok. 1900 r. z niezachowanym przedstawieniem św. Kunegundy (o czym świadczy jedynie podpis i napis fundacyjny) w kościele Trójcy Świętej w Radzyniu Podlaskim.

Na zadane w tytule wystawy pytanie można odpowiedzieć pozytywnie. Witraże kościelne są cennym i pożądanym dziedzictwem. Nieustannie powstają nowe realizacje, co świadczy o tym, że nadal są wyrazem wrażliwości wiernych. Ich styl znacznie odbiega od akademizmu charakteryzującego prezentowane na wystawie witraże i niejednokrotnie nie harmonizuje z zastanym wyposażeniem i wystrojem zabytkowych kościołów. Mamy nadzieję, że ekspozycja skłoni oglądających do refleksji, zatrzymania się, zauważenia i docenienia tych niezwykłych przeźroczy. Może w Waszej parafii są w kościele witraże z przełomu XIX i XX w., których zły stan zachowania wymaga prac konserwatorskich. Zanim wraz z Księdzem Proboszczem i Radą Parafialną podejmiecie decyzję o zamontowaniu nowych okien, pomyślcie, że nie wiele drożej, a o ile piękniej będzie, gdy pozostaną stare szkła, fundowane przez Waszych dziadków, a które dzięki rozważnym decyzjom mogą przybliżać do nieba także Was i Waszych potomków.

witraz-niedzica-folder

plakat-witraz-niedzica

Targi Sacroexpo 2016

Sztuka jest tematem przewodnim Międzynarodowej Wystawy Budownictwa i Wyposażenia Kościołów, Sztuki Sakralnej i Dewocjonaliów SACROEXPO, która rozpoczęła się 20 czerwca 2016 r. w Targach Kielce. Targi można odwiedzić do 22 czerwca.

Od wielu lat ta wystawa przyciąga do kieleckich hal kilka tysięcy zwiedzających. Goście mają możliwość zapoznania się z najnowszymi trendami sztuki sakralnej i dewocjonaliów, wyposażenia kościołów, nowymi technikami w budownictwie sakralnym oraz w dziedzinie konserwatorskiej.

Podczas edycji w roku 2016 swoje oferty prezentuje 280 wystawców z 11 krajów z całego świata.

W czasie SACROEXPO wręczane jest wyróżnienie w postaci Medalu Per Artem ad Deum. Nagrodę otrzymują artyści lub instytucje, których dorobek artystyczny ma wpływ na rozwój kultury oraz kształtuje duchowość człowieka. W roku 2016 kapituła, której przewodniczy ks. Biskup dr Marian Florczyk, postanowiła uhonorować dorobek polskiej pieśniarki, kompozytorki, autorki tekstów Antoninę Krzysztoń, estońskiego kompozytora muzyki chóralnej i instrumentalnej Arvo Pärt oraz włoskiego rzeźbiarza i złotnika Arnaldo Pomodoro.

Nas oczywiście zainteresowały przede wszystkim stoiska pracowni witrażowych. Wszystkie dumnie prezentowały swój dorobek oraz najnowsze prace lub grafiki wcześniejszych realizacji. Widać wyraźnie, że oferta witrażystów jest bardzo atrakcyjna a możliwości techniczne oraz technologiczne szerokie. Potrzeby rynku w tym segmencie są ściśle określone i wymagają wiedzy na najwyższym poziomie. Dzięki temu dzieła jakie wychodzą z polskich pracowni są zachwycające i budzą wielki szacunek. Polscy witrażyści przywiązują wielką wagę do jakości swoich prac w każdym wymiarze. Projekty opracowywane są z największą starannością. Dobierając szkło kierują się najczęściej zasadami zachowania kanonów i wybierają klasyczne szkło katedralne. Na szczęście Huta Szkła Jasło działa prężnie i zaspokaja potrzeby pracowni witrażowych.

Jak zwykle targi SACROEXPO były okazją do spotkań, wymiany doświadczeń oraz gorących dyskusji. To wydarzenie organizowane jest co roku w czerwcu i wpisało się już na stałe w mój kalendarz a czytelników Barw Szkła zapraszam w przyszłym roku.

Ogłoszenie wyników konkursu na projekt witraża – „Ku pokrzepieniu serc”

W dniu 2016.05.31 zebrała się komisja konkursowa w składzie:

·       Przewodniczący Pan Andrzej Bochacz

oraz członkowie komisji:

·       Pani Karolina Zakościelna

·       Pan Tomasz Stanisławski

 

1.     Konkurs na projekty witraża „Ku pokrzepieniu serc” – optymizm bohaterów powieści Henryka Sienkiewicza  został zorganizowany zgodnie z zasadami opisanymi w regulaminie konkursu.

2.     W regulaminowym terminie, do dnia 2016.04.30 uczestnicy zgłosili 9 projektów witraży. Głosy zostały oddane na 5 zgłoszonych projektów. Z uwagi na ograniczoną liczbę zgłoszonych projektów Komisja Konkursowa, zgodnie z regulaminem, podjęła o innym podziale nagród. Komisja konkursowa postanowiła nagrodzić wszystkie projekty witraży, na które oddano głosy w regulaminowym trybie internetowym.

3.     Zgodnie z regulaminem przyznano następujące nagrody:

·       Nagroda I – nie przyznano

·       Nagroda II – nie przyznano

·       Nagroda III – 500 zł.

·       4 wyróżnienia – 200 zł. 

4.     Fundatorami nagród są:

·       Polskie Muzy

·       Barwy Szkła

·       K2online.pl

5.     Laureatami konkursu są następujące osoby:

  • Miejsce III      Iwona Husak (14 głosów) – projekt „Powrócisz Tu”

 

  • Wyróżnienie Marzena Salowowska  (4 głosy) – projekt „Wesoły Sarmata”
  • Wyróżnienie Joanna Krzywobłocka  (1 głos) – projekt „Krzyżacy”
  • Wyróżnienie Sylwia Zdzichowska  (1 głos) – projekt „ORSO”
  • Wyróżnienie Sara Schneps (1 głos) – projekt „Wiara walczących”

 

Komisja konkursowa oraz organizatorzy konkursu i sponsorzy gratulują laureatom.

Odbiór nagród proszę ustalać z Panem Andrzejem Bochaczem, który jest odpowiedzialny za konkurs z ramienia organizatorów konkursu.

Prosimy o kontakt e-mail na adres redakcja@barwyszkla.pl

Przekażemy laureatom informacje o niezbędnych danych do zawarcia umów o dzieło, w celu podpisania odpowiednich dokumentów oraz przelania na Państwa konta nagród.

 

Elżbieta Altevogt – na szkle wyśnione

Izabela Taraszczuk

Wystawa Zielonogórskie winobranie w witrażu w Muzeum Ziemi Lubuskiej

(26 lutego – 22 maja 2016 r.)

W dniu 26 lutego 2016 r. w Muzeum Ziemi Lubuskiej uroczyście otwarto ekspozycję Zielonogórskie winobranie w witrażu autorstwa Elżbiety ALTEVOGT, złożoną z kolekcji witraży i kilku akwarel. Artystyczną pieczę nad wystawą sprawuje kurator dr Arkadiusz CINCIO. Podczas wernisażu wprowadzenia w tematykę witrażownictwa dokonali dyrektor Muzeum, Leszek KANIA oraz wicedyrektor, dr Longin DZIEŻYC. Ten ostatni pokrótce opowiedział o związkach placówki z tą dziedziną sztuki, a to z uwagi na fakt, iż Muzeum Ziemi Lubuskiej jest w posiadaniu największego witrażu świeckiego w zbiorach muzealniczych w Polsce – autorstwa Marii Powalisz-Bardońskiej.

Elżebieta Altevogt i kurator dr A.Cincio; w tle witraż M.Powalisz-Bardońskiej - zdj. A.Błażyńska
Elżebieta Altevogt i kurator dr A.Cincio; w tle witraż M.Powalisz-Bardońskiej – zdj. A.Błażyńska

Kolekcja witraży kożuchowskiej artystki wpisuje się zatem w obszary historii i sztuki, prezentowane przez instytucję zielonogórską, lecz jest to dopiero pierwsza z przyczyn, z powodu których prace Altevogt zawierają odniesienia do topografii Winnego Grodu. Druga przyczyna jest przypomnieniem najwcześniejszych dziejów miasta. To nawiązanie do tradycji uprawy winorośli kultywowanej na tym terenie prawdopodobnie od XII wieku i zapoczątkowanej przez Cystersów. Do tradycji tej mieszkańcy Zielonej Góry i okolic powrócili bardzo intensywnie w ostatnich latach. Od roku 1990 w krajobrazie lubuskim pojawia się coraz więcej winnic – rekultywowane są dawne i zakładane nowe (jedna z największych w Polsce, ok. 30-hektarowa, znajduje się w Zaborze). Popularna stała się enoturystyka, czyli podróże winnym szlakiem, na rynku wydawniczym znaleźć można pozycje poświęcone winiarstwu, jak m.in. obszerną pracę Mirosława Kuleby „Enographia Thalloris”, a także Winobranie czaruje od kilku lat również rodzimymi trunkami. Trzecim powodem jest wkomponowanie elementów architektury miasta i okolic w prezentowane obrazy: kolekcję rozpoczynają dwie charakterystyczne wieże dawnej „Polskiej Wełny” znane dziś jako wieże galerii Focus Mall, następnie kolejno „Domek Winiarza” Augusta Gremplera z „Ceglanej Góry”, który z nastaniem lat 60. zeszłego stulecia stał się integralna częścią zielonogórskiej Palmiarni, wieża ratuszowa z hełmem lekko przekrzywionym podczas remontu w początkach XIX wieku ( ten element jej urody widoczny jest najlepiej od strony ulicy Krawieckiej), następnie „Domek Winiarza” znajdujący się w Muzeum Etnograficznym w Ochli pod Zieloną Górą oraz wspomniana już dzisiejsza Palmiarnia. Tak oto kompozycja prezentowanego zbioru witraży odkrywa przed widzem swój syntetyczny charakter.

Wystawa Zielonogórskie winobranie - zdj. MZL A.Błażyńska
Wystawa Zielonogórskie winobranie – zdj. MZL A.Błażyńska

Podczas wernisażu autorka objaśniła gościom procesy powstawania witraży w technice klasycznej (ujmując w skrócie – malowanie na szkle) oraz w technice Tiffany’ego, zwanej „malowaniem szkłem”. Wymagają one wysokiej precyzji i subtelności, cierpliwego podejścia oraz specyficznego instrumentarium.

Elżbieta Altevogt zaprezentowała podstawowe narzędzia i urządzenia, różne rodzaje specjalistycznego witrażowego szkła, a także projekt na brystolu i gotowy witraż Żywioł ognia. Kożuchów, omawiając jednocześnie kolejne etapy powstawania witraży począwszy od idei aż do pracy

finalnej. Mówiła również o zainteresowaniu kierunkiem recyklingowym w witrażu – pokazała butelkę po winie, która otrzymała „drugie życie” (została ozdobiona galanterią witrażową i napełniona winem z winnicy „Miłosz”) oraz pracę wykonaną specjalnie na zbiorową wystawę witraży, prezentowaną w Centrum Dziedzictwa Szkła przy Krośnieńskich Hutach Szkła w Krośnie: trójwymiarowy witraż z kawałków potłuczonych butelek i szkła budowlanego. Autorka wyjaśniła też, jak istotną rolę w powstaniu jej prac mają wątki osobiste – prezentowana w Muzeum kolekcja została wykonana w 2014 roku, na rok przed „okrągłą rocznicą” urodzin, a czas ten sprzyjał rozważaniom na temat upływającego czasu, życiowych dokonań oraz roli kobiety, np. jej ciężkiej pracy, czy postrzegania pod kątem cielesności, seksualności.

Sceny rodzajowe i emocje pokazane zostały w witrażach po mistrzowsku: w jaki sposób pojedyncze i ostre cząstki szkła, materię bynajmniej „nieposłuszną”, scalić z powrotem w zachwyt życiem, pracowitych ludzi na winnicy, powabne tancerki przytupujące w beczkach pełnych winogron, w jaki sposób ostre kanty szkła złożyć w misternie wijące się kiście owoców, w rumaki zaprzężone do wozu, dynamikę nieba, w uczucia jak determinacja czy entuzjazm? Przy czym umiejętne dobranie kolorów, kształtów i różnych faktur szkła daje nie tylko piorunujący efekt estetyczny czyli niepowtarzalną mozaikę barw. Elżbieta ALTEVOGT uprawia przy tym wytrawną żonglerkę optyczną, dbając również o światłocień w swoich dziełach, układając szaty postaci w miękkie fałdy, fachowo „gniotąc” je lub wygładzając. I tak widz, zatopiony w wartko opowiadanych historiach, cały czas ma przed oczyma przezroczystą twardą materię – medium z pozoru martwe, ale i kruche, wrażliwe, kapryśne, urokliwe, czyste lub zmącone, po prostu nieprzewidywalne. Biorąc pod uwagę właśnie ten główny składnik dzieła, nasuwa się refleksja, że oglądający porusza się w 3D, gdyż zachodzi tu swoista interakcja pomiędzy światłem, przestrzenią lokalną a odbiorcą.

Witraż "Winobranie" Elżbieta Altevogt
Witraż „Winobranie” Elżbieta Altevogt

W ostatnim z witraży zatytułowanym Bachusowe świętowanie Elżbieta Altevogt dokonała reinterpretacji mitu o Bachusie – w rekompensacie za wszystkie trudy życia to właśnie kobieta została Bachusem, genius loci Zielonej Góry – i świętuje u podnóża zielonogórskiej Palmiarni! Intencją autorki jest więc nie tylko odbiór prac z perspektywy wrażeń estetycznych. Zaproponowała ona opowieść, która z jednej strony ma emanować radością, a z drugiej pobudzić odbiorców do refleksji nad życiem ujętym w formę historii, tradycji, transferu kultur oraz roli płci pięknej.

Jesień kiście zrywać każe,

Zbiór z rozmową idzie w parze.

Słońce, wzgórza, Dom Winiarza,

To w Grünbergu się przydarza!

Już czekają rącze konie,

W winnych koszach fura tonie.

Od Ceglanej, od ratusza

W stronę Ochli zaprzęg rusza!

Tańczą panny w cudnym gronie,

Ocierają z kropel skronie,

W Bachusowym trwają tanie,

Bierbaum, Petras patrzą na nie.

Czarodziejka z Kożuchowa

Z kwarcu ułożyła słowa,

Tchnęła życie w tafle szklane.

Hej, Lubuskie, ukochane …!

(Pieśń z Zielonogórskiego Sztambucha, XX wiek)

* * * * * * *

Butelka wina zdobiona witrażem - zdj. K.Fedorowicz Winnica Miłosz
Butelka wina zdobiona witrażem – zdj. K.Fedorowicz Winnica Miłosz

Elżbieta Altevogt przyszła na świat w Zielonej Górze, ale od wielu lat związana jest z Kożuchowem (woj. lubuskie). W 2011 roku ukończyła kursy zawodowe uprawniające do wykonywania zawodu witrażysty, obecnie studiuje na Wydziale Artystycznym Uniwersytetu Zielonogórskiego, kierunek Malarstwo. Wykonuje witraże w technice Tiffany’ego, jej prace prezentowane były na kilku wystawach: VII-X 2014 r. – Krosno, Centrum Dziedzictwa Szkła Krosno Sp. z o.o. przy Krośnieńskich Hutach Szkła w Krośnie (wystawa zbiorowa); VII-IX 2014 r. – Zielona Góra, Muzeum Etnograficzne w Zielonej Górze z siedzibą w Ochli (wystawa indywidualna); XII 2012 / I 2013 r. – Nowa Sól, Muzeum Miejskie, Moje witraże, moje obrazy (wystawa indywidualna); V 2012 r. – Kożuchów, Kożuchowski Ośrodek Kultury i Sportu „Zamek”, Cztery żywioły w mieście … (wystawa indywidualna); VII 2010 r. – Węgierska Górka, Miejski Ośrodek Kultury – Wystawa Zbiorowa Artystów Niezależnych.