Tag: prerafaelici

Dante Gabriel Rossetti – witraż ze sceną Nawiedzenia św. Elżbiety

Wiele angielskich witraży pochodzących z XIX wieku powstało w kręgu artystycznego Bractwa Prerafaelitów. Jego członkowie zafascynowani sztuką średniowiecza i wczesnego renesansu, chętnie sięgali po tematy biblijne, ale także te związane z poezją, literaturą czy legendami. Jednym z najważniejszych przedstawicieli Prerafaelitów był aktywny członek i współzałożyciel bractwa, Dante Gabriel Rossetti.

Rossetti zafascynowany był włoską literaturą, a w szczególności twórczością Dantego. Wiele jego obrazów nawiązuje do Boskiej Komedii. W jego dorobku znajdują się obrazy olejne, akwarele, rysunki, ilustracje książkowe, a także witraże. Jednym z najciekawszych okien jego autorstwa jest Nawiedzenie św. Elżbiety z kościoła Wszystkich Świętych w Selsley (spotykany jest też tytuł „Maria i Józef w domu Elżbiety”).

W centrum kompozycji znalazły się postaci Maryi i jej kuzynki Elżbiety, które wylewnie się witają, przekazując sobie dobre nowiny. Ubrana w długą żółta szatę i białą chustę zakrywającą włosy Elżbieta, ujmuje dłoń Maryi. Matka Boska Ma na sobie białą suknię, na którą narzucony jest czerwony płaszcz. W okolicy jej serca widoczny jest złoty medalion z wizerunkiem Dzieciątka, który ma symbolizować, że nosi pod sercem Syna Bożego. Stojący za Maryją Józef unosi jej płaszcz przy przechodzeniu przez próg. Za plecami Elżbiety widoczny jest jej mąż, Zachariasz. Rozległe plamy jasnych, wyrazistych barw i duża prostota kompozycji, sprawiają, że dzieło Rossettiego jest eleganckie i przejrzyste. Rozmachu dodają mu bogato udrapowane fałdy szat postaci oraz dekoracyjne obramienie otaczające scenę.

Kościół Wszystkich Świętych w Selsley w Gloucestershire został wzniesiony w latach 1861-1862 przez neogotyckiego architekta George’a Fredericka Bodley’a. To pierwszy kościół, w którym znalazły się witraże zaprojektowane przez Prerafaelitów i artystów z nimi związanych, którzy współpracowali z firmą Morris & Co. Bodley był przyjacielem właściciela firmy, Williama Morrisa, co zapewne przyczyniło się do tego wyboru. Współpracownicy Morrisa zaprojektowali łącznie 5 okien. Witraże zostały umieszczone absydzie świątyni. Ukazują kolejno wydarzenia z życia Chrystusa. Nawiedzenie św. Elżbiety widoczne jest w oknie po południowej stronie. Oprócz Rossettiego, w prace nad witrażami zaangażowani byli również Edward Burne-Jones, Ford Maddox Brown oraz George Campfield.

Ford Madox Brown – w kręgu prerafaelitów

XIX-wieczny twórca fresków, witraży oraz obrazów o tematyce religijnej i historycznej, Ford Madox Brown, kojarzony jest głównie z Bractwem Prerafaelitów, choć tak naprawdę nigdy do niego nie należał.

Brown urodził się w Calais, 16 kwietnia 1821 roku. Duży wpływ na jego twórczość miały podróże po Europie, które odbył za młodu. Uczył się m.in. u barona Gustave’a Wappersa, znanego malarza historycznego z Antwerpii. Wykształcenie artystyczne Brown uzupełnił w akademiach w Paryżu oraz w Rzymie. W stolicy Włoch postanowił osiedlić się na dłużej i to właśnie tu zetknął się z twórczością nazareńczyków – grupy artystów przeciwstawiających się akademizmowi i czerpiących inspiracje z malarstwa włoskiego quattrocenta.

Po śmierci żony Brown wrócił do Anglii, gdzie poznał Dante Gabriela Rossettiego, któremu udzielał lekcji, a następnie innych malarzy należących do grupy prerafaelitów – Williama Holmana Hunta i Johna Everetta Millaisa. Został ich mentorem, inspirując i dzieląc się wiedzą zdobytą w Rzymie. Przez lata śledził ich kariery i zawsze służył radą.

Wśród prac witrażowych Browna warto wymienić witraż w kościele św. Oswalda w Durham z okresu 1864-65, opowiadający o życiu patrona świątyni. Na uwagę zasługuje również wschodnie okno kościoła Wszystkich Świętych w Cambridge, przedstawiające króla Ludwika IX.

Działalność Forda Madoxa Browna na polu witraży była w bardzo dużym stopniu związana z firmą Morris, Marshall, Faulkner &Co., której był współzałożycielem. Wspólnie z Williamem Morrisem i Edwardem Burne-Jonesem zaprojektował witraże do katedry w Llandaff czy kościoła św. Jana Chrzciciela w Cardiff, a także do kościoła św. Llwchaiarna w Powys. Razem z innymi artystami z firmy Morrisa, Brown brał udział w stworzeniu okien dla Harden Grange, domu Waltera Dunlopa, które przedstawiały historię Tristana i Izoldy. Brown zaprojektował witraż, na którym przedstawiono scenę zabicia Tristana przez króla Marka.

Prace Browna, zarówno obrazy, jak i witraże, wyróżnia, czysty, pełen blasku kolor i duże skupienie na szczegółach. Oprócz scen historycznych i religijnych, podejmował też tematykę społeczną. Zdecydowanie był wielkim indywidualistą. Ponieważ nie wpisywał się w obowiązujące tendencje i tworzył w opozycji do Royal Academy, nie był zbyt lubiany przez krytyków, którzy zarzucali jego dziełom zbyt duży patos oraz sztuczność. Pomimo niepochlebnych opinii, malarz nie narzekał na brak zleceń, a wielu młodych artystów chciało go naśladować. Ford Madox Brown zmarł 6 października 1893 roku w Londynie w wieku 72 lat. Jednym z jego ostatnich wielkich dzieł były freski dla magistratu w Manchesterze.