Czeskie szkło i Jablonex
Pisząc o szkle i jego historii nie można ominąć tak ważnej kwestii jak czeskie szkło i Jablonex.
Ta nazwa większości z nas jest znana, ale tak naprawdę, niewiele osób wie, czym tak naprawdę jest ów termin i skąd się wziął. Mało kto zdaje sobie także sprawę, że kryształy Swarovskiego mają z Jablonexem bardzo dużo wspólnego.
Czechy są producentem szkła od blisko 7 wieków. Dowodem na to są liczne odkrycia archeologiczne z dawnych okresów, prowadzone na terenie Sklenařic oraz Vysoký nad Jizerou. W XVI wieku, w Górach Izerskich istniało przynajmniej kilka hut szkła, które intensywnie je wytwarzały. Równolegle z przemysłem szklarskim rozwijała się szlifierka, grawerstwo czy zdobnictwo szkła.
W miejscowości Jablonec, w okolicach Mšenie, leżącego u stóp Gór Izerskich powstała jedna z hut szkła. Właścicielami tego obiektu stały się tamtejsze rody Wanderóv oraz Schüreróv. Stworzyli oni imperium produkcji szkła, jednocząc swe siły z inną familią – rodziną Preussler.
Wiek XVI i XVII uczynił z nich kluczowych producentów szkła w całych Czechach. Wkrótce jednak powstała kolejna, wielka potęga szklarstwa, nowa dynastia – Riedelów – Królów hutnictwa Gór Izerskich. Ich nazwisko, to synonim masowej produkcji wyrobów biżuteryjnych w całym powiecie. W późniejszym okresie rodzina ta rozwinęła również swoją działalność na wyrób żyrandoli, szkła używanego do celów technicznych oraz tekstyliów.
Wiek XIX sprawił, iż Jablonec stał się centrum przemysłu szklarskiego oraz wyrobów biżuteryjnych na całym świecie. W 1886 roku osada zaczęła funkcjonować na prawach miejskich. Nowa metropolia posiadała węzeł komunikacyjny i własną elektrownię oraz gazownię. Jablonec stał się tak zwaną „austriacką Kalifornią“, w której szukano nie złota, a diamentów ze szkła.
Czeskie szkło i Jablonex zawsze kojarzą się Polakom, ponieważ w czasach PRL’u produkty te były bardzo popularne w naszym kraju
Miasto znalazło się nagle w rankingu 9 największych miejscowości w kraju. Jablonec odwiedzały rocznie setki tysięcy obcokrajowców, z niemal wszystkich kontynentów, którzy byli kupcami biżuterii. Handel kwitł. Jako formę wsparcia dla rozwoju rzemiosła w mieście, założono w Jabloncu szkoły specjalistyczne. Kształciły one na kierunkach kreślarskich, modelarskich oraz cyzelatorskich. Szkło i biżuteria stały się symbolem tożsamości tego, z pozoru nic nie znaczącego, miasta.
Po I wojnie światowej w miejscu tym handlem biżuterią parało się aż 700 firm, zaś po II wojnie światowej Jablonec był jednym z największych eksporterów biżuterii na świecie. Właściwą produkcję przejął koncern Jablonecka biżuteria, zaś eksportem zajął się Jablonex.
Miasto po II wojnie światowej podupadło. Powstało tu państwowe muzeum szkła, zaczęto również organizować szklarskie targi międzynarodowe. Dzięki temu miasto odżyło.
W Muzeum możemy podziwiać okazy dmuchanego szkła do dekoracji wnętrz. Odbywają się tutaj również pokazy wytwarzania szkła w piecu. Odwiedzający mogą oglądać szklane eksponaty dekoracyjne, takie jak: figurki ze szkła czy biżuterię a także kolekcję guzików szklanych i ozdób świątecznych.
Nawiązując do kryształów Swarovskiego, warto wspomnieć, iż Daniel Swarovski, główny twórca potężnej firmy, właśnie tu zaczął swoją karierę. Innowacyjne rozwiązania w szlifierce lotter.pl szkła oraz wizjonerstwo doprowadziły go na sam szczyt kariery. Dzisiaj kryształki tej firmy cieszą oczy, zdobiąc najpiękniejsze wyroby biżuteryjne na świecie.
Firma Jablonex była niegdyś bardzo znana i popularna w Polsce. Jej wyroby do złudzenia przypominały dzisiejsze ozdoby, słynnej na cały świat, marki Swarovski. Gdyby nie zmiany polityczne i przemysłowe w Czechach, firma Jablonex byłaby dzisiaj zapewne konkurencją dla sławnego Swarovskiego, który szlifować uczył się przecież od fachowców z Jablonca.