Witraż przypomina nam, że istnieje coś pięknego poza światem, w którym żyjemy, szczególnie uzmysławiają nam to święte obrazy witrażowych okien.
Zadaniem witraży kościelnych jest zachęcanie do skupienia się na rzeczach Bożych i na katolickiej wierze. Witraże były i są używane jako element architektoniczny we wszystkich świątyniach wyznania chrześcijańskiego. Spełniały w nich rolę taką samą, jak święte obrazy zdobiące ściany kościołów.
Skupmy się na unikatowym temacie materii i atrybutów barwionych, szklanych katolickich okien.
„Sam Chrystus w znacznym stopniu wykorzystywał w swym nauczaniu obrazy, które były wcieleniem, ikoną niewidzialnego Boga”- twierdził papież Jan Paweł II.
Katolicki witraż to nieskończona ilość dzieł sztuki tworzonych przez wieki trwania wiary. Powstawały w pracowniach artystów witrażowych a ich przeznaczeniem było krzewienie wiary w kościołach, bazylikach, katedrach oraz klasztorach.
W kościele katolickim na barwnym szkle, zamontowanym w oknie, które było znane już w starożytnym Bizancjum, zaczęły powstawać cudowne obrazy. Ilustrowały, uzupełniały i przedstawiały w materialnej formie naukę kościoła katolickiego.
Tak, jak to ma miejsce we wszystkich witrażach kościelnych, głównym tematem w witrażu katolickim jest życie Jezusa, przypowieści o jego życiu, uczniach oraz wątki ze Starego Testamentu. Podczas gdy tematy i historie zawarte w większości witraży są podobne we wszystkich chrześcijańskich budowlach, niektóre obrazy witrażowe w kościołach katolickich są jedyne w swoim rodzaju i wyjątkowo związane z wiarą katolicką. Te katolickie dzieła sztuki witrażowej często odzwierciedlają większe znaczenie Błogosławieństwa Matki Boskiej, Stacji Krzyżowych, Sakramentów czy historii świętych.
W kościele katolickim instalowano w oknach witraże od zamierzchłych czasów, aby wspierały wiernych w oddaniu wierze i jednocześnie spełniały rolę edukacyjną.
W 1563 roku, w czasie trwania Soboru Trydenckiego poświęcono szczególną uwagę roli sztuki sakralnej w krzewieniu wiary katolickiej. Istniejące z tamtych czasów zapiski potwierdzają ten fakt: „W opowieściach o tajemnicach naszego odkupienia ukazanych w obrazach i innych przedstawieniach, ludzie są instruowani i utwierdzani w wierze. Te obrazy należy pamiętać i nieustannie utrwalać wśród ludzi ich zrozumienie”.
Dekrety, jakie były efektem Soboru wyjaśniały, że celem sztuki sakralnej, w tym witraży, jest wychowanie oglądających go ludzi w doktrynie katolickiej, dzięki zilustrowanym w ten sposób prawdom wiary katolickiej.
W czasach nowożytnych Kościół wszedł na drogę partnerstwa ze sztuką, co dało wspaniały efekt, jakim są piękne, święte obrazy witrażowych okien.
Papież Jan Paweł II powiedział: „Kościół potrzebuje sztuki w celu przekazania wiadomości powierzonych mu przez Chrystusa. Sztuka musi uczynić odczuwalnym i możliwie atrakcyjnym świat Ducha, niewidzialnego Boga. Sztuka musi tłumaczyć wiarę w sobie właściwy sposób, tak by była łatwiej przyswajana przez ludzi. Sztuka ma wyjątkową zdolność do tłumaczenia informacji na kolory, kształty czy dźwięki, które pobudzają intuicję i wyobraźnię tych, którzy oglądają i słuchają. Sztuka czyni to wszystko, nie pozbawiając jednocześnie wiadomości, jaką ze sobą niesie, jej transcendentalnej wartości oraz aury tajemniczości.”
Od Narodzenia Chrystusa, Golgoty, Zmartwychwstania, Nauk Chrystusa i dalej po wydarzenia opisane w pismach Apostołów, biblijne słowo stało się obrazem, muzyką i poezją wypełnioną tajemnicą wiary.
Podczas gdy w prawie wszystkich kościołach dominują witraże przedstawiające Chrystusa, apostołów i ich uczniów, opowieści biblijne i sceny ze Starego Testamentu, w kościele katolickim większe znaczenie mają inne obrazy zaklęte w witrażach. Należy do nich wizerunek Najświętszego serca Jezusa.
Witraże przedstawiające Najświętsze Serce Jezusa obrazują fizycznie jego serce, które reprezentuje Jego boską miłość do ludzkości. Wizerunek ten był i jest przedstawiany przede wszystkim w kościołach rzymsko – katolickich, Anglo-katolickich a także kościołach luterańskich. Najświętsze Serce Jezusa jest często przedstawiane w witrażach jako płonące Serce, świecące światłem boskim, jako serce przebite lancą, otoczoną koroną cierniową lub z krzyżem czy krwawiące. Czasami obraz na witrażu przedstawia Jezusa z Jego rannymi rękami wskazującymi na serce. Najświętsze Serce podkreśla główną koncepcję kościoła katolickiego – miłość Jezusa. Rany i korona cierniowa nawiązują naturalnie do sposobu śmierci Jezusa a ogień reprezentuje moc jego miłości.
W dalszej części tego specyficznego przewodnika po katolickich witrażach poznamy kolejne wizerunki wyróżniające te wyjątkowe witraże na tle innych tego typu dzieł sztuki sakralnej.
