Jan Sas
Dwa lata temu zamiast odpoczywać w Grecji, czy Egipcie, wybrałem się z rodziną wzdłuż polskiego wybrzeża. Jednym z etapów był Koszalin. W centrum dominuje bryła gotyckiego kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. W prezbiterium świątyni oraz oknach znajduje się pięć dużych rozmiarów witraży.
Katedrę wzniesiono na początku XIV stulecia. Jednak witraże, które teraz można oglądać powstały podczas remontu obiektu na początku XX wieku kiedy bryle budynku przywrócono pierwotny, średniowieczny kształt. Prace renowacyjne zakończono z początkiem 1915 roku, a do dzisiaj zachwycają szeroką paletą soczystych i bladych zieleni, błękitów, żółcieni i rubinowej czerwieni.
W oknach umieszczono postać Marcina Lutra, Jezusa z Marią i Martą, Jezusa z mężczyzną w Emaus i Filipa Melanchtona. Centralnie umieszczono symbol Ducha Świętego w postaci gołębicy.
Moja uwaga skupiła się na witrażu z przedstawieniem Marcina Lutra. To okno podobnie jak drugie z postacią Filipa Melanchtona, najbliższego współpracownika ojca reformacji jest pozostałością długiej ewangelickiej historii katedry. Ten długi okres trwał od początku XVI stulecia, aż do końca II wojny światowej, czyli do roku 1945.
Dzięki pasji i poszukiwaniom historyka sztuki pani Krystyny Rypniewskiej
„… absolutnie bezcenną informacją, na którą natrafiłam w … tekście z 1915 roku jest wzmianka – o dotąd nieznanym – wykonawcy naszych wspaniałych katedralnych witraży, a brzmi ona: „witraże wykonał zakład artystyczny Ferdinanda Müllera w Quedlinburgu”. Zakład ten najpewniej wykonał i projekty okien tzw. kartony, szkice, szablony i same witraże. Tyle stare wzmianki. W pewnym stopniu potwierdzają je także zachowane inskrypcje ryte diamentem na taflach okien, które zapisał w notatniku wykonawca jedynej przeprowadzonej konserwacji witraży w katedrze Krzysztof Mazurkiewicz – koszaliński mistrz witrażysta specjalizujący się w renowacji zabytkowych okien.”[1]
Pracownia Witraży Ferdinanda Müllera działała w Quedlinburgu na przełomie XIX i XX wieku. Była to duża firma, która początkowo produkowała szkło budowlane. Stosunkowo szybko powstał dział dział witrażowniczy, który ostatecznie przekształcił przedsiębiorstwo w pracownię, która wykonywała witraże do kościołów i budynków użyteczności publicznej. Realizacje z pracowni były instalowane na terenie Niemiec oraz w krajach europejskich a nawet w Ameryce Północnej, Afryce i Azji.
[1] – www.przyjaciele.koszalin.pl – „KLEJNOTY KOSZALIŃSKIEJ KATEDRY” – Krystyna Rypniewska, historyk sztuki, członek Stowarzyszenia Przyjaciół Koszalina
