Tag: witraże w Hiszpanii

Lluís Domènech i Montaner

Opublikowano 9 grudnia 2017 przez Agata Mościcka

Lluís Domènech i Montaner (1850 – 1923) był architektem i jednym z najwybitniejszych przedstawicieli katalońskiej secesji. Od najmłodszych lat wykazywał zainteresowanie architekturą. Po skończeniu studiów zajął się projektowaniem wspaniałych budowli w Barcelonie, które miały ogromny wpływ na kataloński i światowy modernizm oraz ruch Art Nouveau. Najsłynniejsze budynki autorstwa tego sławnego architekta, to : Hospital de Sant Pau, Palau de la Música Catalana i Casa Lleo Morera w Barcelonie, które zostały określone, jako światowe dziedzictwo UNESCO.

W swoim stylu architektonicznym nawiązywał do bogatego zdobnictwa arabskiego, dlatego też okna budynków jego autorstwa zachwycają do dzisiaj wspaniałymi witrażami.

Lluís Domènech i Montaner stworzył olśniewający Palau de la Música Catalana w 1908 roku. To niewątpliwy klejnot katalońskiego modernizmu. Artysta zaprojektował w jego fasadzie i dachu piękne i barwne witraże, aby wypełnić tę wyjątkową architektonicznie przestrzeń kolorowym światłem.

Dla architektów Barcelona na przełomie XIX i XX wieku była właściwym miejscem we właściwym czasie. Dziewiętnastowieczna industrializacja przyniosła olbrzymie bogactwo, a także Wystawę Światową w 1888 roku, w ramach której Domènech stworzył dwa najbardziej godne uwagi budynki. Wschodząca klasa średnia, tamtych czasów, chciała nadrobić zaległości w szybko rozwijającym się mieście, a nowy, modernistyczny styl wydawał się odpowiedni do tego zadania. Modernizm odcinał się od neogotyckich motywów, które nawiązywały do bogatej, średniowiecznej historii Barcelony.

Lluís Domènech i Montaner wynawał zasadę, że kompletne wnętrze służy jakiemuś etycznemu celowi.

Najbardziej „kompletnym wnętrzem Domènecha” jest Palau de la Música Catalana z 1908 roku, oszałamiająca sala koncertowa, cudownie wkomponowana w niewielką przestrzeń na skrzyżowaniu starej i nowej Barcelony. Często przyrównywany do dyrygenta, Domènech wiedział, jak uzyskać najlepsze efekty pracy od rzeźbiarzy, ceramików i stolarzy, którzy wykonywali jego projekty.Rzeczywiście, prawie każda powierzchnia wewnątrz audytorium została ozdobiona kolorami, fakturą i reliefem, a ponieważ ściany i sufit są prawie w całości wykonane z witrażowego, kolorowego szkła, wnętrze wypełnia feria barw.

Z balkonów podpartych kolumnami, wyłożonymi barwną mozaiką, żyrandole z brązu pochylają się, jak słoneczniki, w kierunku witrażowego słońca, które zdaje się unosić w powietrzu w odwróconej kopule sufitu. Zdumiewające przestrzenie szkła uzyskano dzięki zastosowaniu konstrukcji stalowej – niewidocznej pod tak dużą dekoracją.

Niektórzy uważają, że Casa Lleó Morera to skromniejsza wersja Palau de la Música. Chociaż Pałac jest uosobieniem modernistycznej architektury ze względu na wyszukane elementy dekoracyjne, artystyczna świetność domu Lleo Morera jest także niekwestionowana.

W 1905 roku rodzina Lleó Morera zleciła architektowi Lluísowi Domènechowi i Montanerowi gruntowny remont ich domu, który stał na Passeig de Gràcia od 1864 roku. Twórcze przedsięwzięcie wielu artystów i rzemieślników, którzy ściśle współpracowali pod nadzorem wielkiego architekta, zaowocowało efektem wyjątkowej jakości. Rzeźbiarze Eusebi Arnau i Alfons Juyol, witrażyści Rigalt i Granell oraz mozaicyści Mario Maragliano i Lluís Bru byli tylko niektórymi z ludzi, którzy wnieśli swoje twórcze talenty do tego projektu. To wybitne, modernistyczne dzieło wzbudza zachwyt zwiedzających go turystów do dzisiaj.

Te dwa wspaniałe budynki, to tylko niewielka cześć dzieł architektonicznych zaprojektowanych przez Domenecha, w których autor wykorzystał umiejętnie naturalne światło, aby uczynić z efektu swej pracy magiczne arcydzieło, łączące wszystkie sztuki dekoracyjne: rzeźbę, mozaikę, witraże i ślusarstwo.

Zwiedzając Barcelonę i jej okolice warto pamiętać, że hiszpański modernizm, to nie tylko dzieła Antonio Gaudiego, ale również wybitne prace Lluísa Domènecha i Montaner.

Witraże w Krypcie w Colonii Güell

Opublikowano 1 września 201730 sierpnia 2017 przez Agata Mościcka

Witraże w Krypcie w Colonii Güell są, podobnie jak to całe miejsce, niezwykle oryginalne. Kościół ten jest częścią ambitnego architektonicznie projektu osiedla robotniczego realizowanego w latach 1908-1916, w mieście Santa Coloma de Cervello, niedaleko Barcelony, w Hiszpanii. Projekt ten wykonał dla swojego długoletniego przyjaciela Eusebi’a Güell’a. sławny architekt, autor słynnego kościoła Sagrada Familia, w Barcelonie – Antonio Gaudi.

W pobliżu projektowanego od 1898 roku przez Gaudiego osiedla mieściła się duża fabryka tekstyliów, którą Eusebi Güell uruchomił w 1890 roku. Güell chciał, by z dala od miasta, zbudować obok Fabryki domy robotnicze, co miało doprowadzić do powstania wsi, w której będzie się przeplatało życie społeczne i gospodarcze. Güell chciał, by jego osiedle wyróżniały oryginalne obiekty kulturalne, sportowe a także sakralne.

Początkowo nie zamierzano budować nowego kościoła a jedynie wykorzystać skromną, istniejącą już kaplicę. Jednak, gdy kaplica stała się zbyt mała dla rosnącej populacji osiedla, Güell postanowił zlecić Gaudiemu budowę nowego kościoła, który mogłyby pomieścić wszystkich mieszkańców. Zadaniem Gaudiego było nie tylko stworzenie w osiedlu miejsca kultu, ale również zsynchronizowanie projektu architektonicznego kościoła z niekonwencjonalną architekturą domów robotniczych w Colonii Güell a także z pobliskim lasem i zboczem wzgórza, na którym miał powstać.

Choć powszechnie to miejsce nazywa się Krypta w Colonii Güell, w rzeczywistości nie ma tu żadnego podziemnego kościoła, Wszystkie okna świątyni wychodzą na ulicę. Jest to zatem dolna nawa kościoła, która pozostała niedokończona. Boczne schody, które obecnie prowadzą donikąd, gdyby projekt został zakończony, umożliwiałyby dostęp do górnej części kościoła. W 1909 roku, czyli dziesięć lat po rozpoczęciu projektu i położeniu kamienia węgielnego pod budowę kościoła, kontynuowano prace budowlane mimo ciągłych przerw. Trwało to do czasu pojawienia się problemów finansowych Eusebiego Güella oraz jego śmierci, która ostatecznie zatrzymała budowę osiedla. Ukończony został jedynie kościół dla robotników, w postaci Krypty Güell.

Dolny kościół z wieloboczną podłogą w kształcie gwiazdy, posiada sklepienie w postaci dużej kopuły centralnej, która jest podparta czterema słupami bazaltowymi. W części kościoła, w której znajduje się ołtarz, można podziwiać sklepienia katalońskie oparte na słupach z cegły i kamienia wydobytego z kamieniołomu z rejonu Garraf, należącego do Eusebia Güell. Gaudi nadał murom kościoła naturalną szaro-brązową barwę, by całość dobrze komponowała się ze wzgórzem, na którym stoi.

Bardzo rustykalne i monochromatyczne wnętrze ożywiają piękne kolory dużych okien, które mają kształt płatków kwiatów lub skrzydeł motyli. To wspaniałe, emanujące pozytywną energią dzieło witrażowe autorstwa Josepa M. Jujola. Światło spływające z wypełnionych żywymi i intensywnymi barwami okien umożliwia lekkie i radosne wejście do bardzo ciemnego kościoła.

Wnętrze Krypty Güell wydaje się raczej naturalną grotą aniżeli konstrukcją stworzoną ludzkimi dłońmi. Gaudi uzyskał tego typu iluzję, dzięki ciemnemu zabarwieniu podłogi i ścian. Wchodząca do kościoła osoba ma wrażenie wejścia do ciemnego lasu, w którym opadają liście z drzewa, które rzucają cienie i przez które gdzieniegdzie sączy się niezwykle kolorowe światło. Kolumny świątyni mają kształt rosnących pni a sufit pomalowany jest na niebiesko-biało, pozorując niebo.

Każda kolumna w świątyni jest inna, podobnie jak drzewa w lesie. Ziemisty kolor ścian kościoła jest przerywany przez małe, polichromatyczne rozbryzgi światła, które przedostają się przez niezwykle intensywnie kolorowe witraże. W kościele, na najwyższym piętrze, ściany miały być docelowo pomalowane na niebiesko, złoto i biało, czyli w kolorach symbolizujących słońce i niebo nad drzewami. To wszystko dopełniać miały wieże kościoła pokryte białymi gołębiami, co nawiązywało do nazwy miasta (Coloma = gołębi w języku katalońskim). Dzięki tej symbolice Gaudi pokazał wiernym drogę zbawienia z ciemności piekła na dole świątyni, do złotej, białej i niebieskiej chwały w jej górnej części. Naturalne spojrzenie Gaudiego odzwierciedlone w Krypcie Güell, przekłada się na szacunek artysty do otaczającej kościół natury.

Witraże w Krypcie w Colonii Güell nadają temu dziełu Antonio Gaudiego lekkości i ciepła.

Jedną z najbardziej charakterystycznych cech tej konstrukcji jest niewątpliwie jej struktura. Gaudi obliczył wymiary przyszłego kościoła za pomocą modelu stereotaktycznego i polifunkcyjnego. Ten geniusz modernistyczny oparł swój projekt na szczegółowych badaniach, modelach, wiedzy o grawitacji oraz niebywałej intuicji i doświadczeniu.

Krypta Güell została uznana w 1990 roku za znaczące w historii dzieło architektoniczne. W 2005 roku została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Nadając ten tytuł podkreślono wybitny talent, jaki Antonio Gaudi pokazał w swojej pracy, która stała się wzorcowym przykładem architektury ekspresyjnej i niezwykle ryzykownej, definiującej wiele jego późniejszych dzieł.

Osiedle Güell’a, zaczęło podupadać, gdy rozpoczął się kryzys w przemyśle włókienniczym. Stopniowo grunty i sprzęt z osiedla były sprzedawane instytucjom publicznym. Pozostał tylko niezwykle oryginalny kościół z barwnymi kwiatami i motylami, wypełniającymi okna.

Europejskie witraże średniowieczne w Hiszpanii

Opublikowano 27 czerwca 2017 przez Agata Mościcka

Wędrując szklakiem witraży koniecznie trzeba zobaczyć europejskie witraże średniowieczne w Hiszpanii.

Średniowieczne witraże powstawały w Europie pomiędzy X a XVI wiekiem. Zdobiły ściany wspaniałych gotyckich kościołów, katedr i zamków. Piękno witraży powinno podziwiać się in situ, czyli w jego naturalnym otoczeniu architektonicznym. Dzieła sztuki witrażowej, jakie powstawały w takich krajach średniowiecznej Europy, jak Niemcy czy Francja, rozsławiały zdolności ich twórców poza granice ich rodzimych stron. Ościenni władcy chcieli móc się pochwalić równie pięknymi wnętrzami katedr, jak ich sąsiedzi, dlatego zapraszali do siebie wybitnych twórców witraży, by ci tworzyli dla nich równie piękne dzieła.

Pięć wyjątkowych okien w katedrze w Augsburgu, w Niemczech, o których wcześniej pisaliśmy, to jedne z najstarszych egzemplarzy witraży w Europie. Jednak piękne, filigranowe, arabskie okna witrażowe pojawiły się już wcześniej w Europie w momencie, gdy Maurowie zajęli Hiszpanię.

Europejskie witraże średniowieczne w Hiszpanii czerpały inspiracje z mauretańskich i francuskich wzorców

Alhambra to miejsce na mapie Hiszpanii z największą ilością zabytków. Położona w samym sercu Andaluzji, została zbudowana w XIV wieku. Jest to kompleks pałacowo – ogrodowy, znajdujący się w niedalekiej odległości od Grenady.

Alhambra to zabytek narodowy, który w 1984 roku został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Na jej architekturze wzorowany był słynny pałac Taj Mahal. To co wyróżnia ten obiekt to wspaniała zieleń, tysiące kwiatów, marmurowe podłogi, mauretańskie łuki, posagi, fontanny oraz wspaniałe barwne witraże w oknach, które cudownie współgrają z naściennymi mozaikami. Islam nie zezwalał na przedstawianie w ornamentyce innych wzorów niż geometryczne lub roślinne. Niezwykle żywe kolory barwionego szkła możemy podziwiać nie tylko w oknach budowli mauretańskich, ale także w sklepieniach sal.

Średniowieczny kościół był największym i najważniejszym mecenasem sztuki i dlatego w chrześcijańskiej Hiszpanii budowniczowie dostosowywali świątynie Arabów czy Żydów do potrzeb kościelnych. Powstawał w ten sposób całkiem nowy styl architektoniczny zwany mudejar.

Cechą charakterystyczną dla hiszpańskiego gotyku jest niezwykle bogata dekoracyjność architektoniczna, której istotną częścią są oczywiście wspaniałe witraże. Wiele z nich to dzieła znanych artystów, którzy przybywali do Hiszpanii z krajów ościennych.

Do najcenniejszych obiektów architektury gotyckiej w Hiszpanii należy katedra w Leon, która powstawała od roku 1254. Została zbudowana w oparciu o wzorce francuskich katedr w Amiens czy Reims.

Kościół ten wart jest odwiedzenia szczególnie ze względu na wyjątkowo cenny zespół witraż o łącznej powierzchni wynoszącej około 1200m2. Najstarsze z nich doskonale zachowały się w rozecie, znajdującej się w fasadzie.

W hiszpańskich witrażach z okresu gotyku wyraźnie widoczny jest wpływ francuskiego stylu. Zauważalne jest to w oknach katedr w Aragonie, Toledo czy Kastylii. Wiąże się to ze wspomnianą w poprzednim odcinku wędrownym trybem życia artystów witrażystów w Średniowieczu. Sława ich dzieł sprawiała, że rosło zapotrzebowanie na ich pracę w innych państwach Europy. Sławni witrażyści przekazywali swoją wiedzę i umiejętności nowym adeptom sztuki witrażowej w miastach rozsianych po całym kontynencie.

Właśnie dzięki temu możemy dzisiaj podziwiać charakterystyczne techniki wykonywania witraży średniowiecznych w katedrach i kościołach znajdujących się w różnych miejscach na mapie Europy, które mieliśmy możność odwiedzić w czasie naszej wirtualnej wycieczki.

To naturalnie tylko niewielka część średniowiecznego witrażowego dziedzictwa, jakie pozostało w Europie. Poznaliśmy miejsca, które dały początek twórczości witrażowej, której dalsze, wspaniałe efekty będziemy Państwu prezentować w kolejnych artykułach na łamach Barw szkła.