Europejskie witraże średniowieczne w Hiszpanii

Wędrując szklakiem witraży koniecznie trzeba zobaczyć europejskie witraże średniowieczne w Hiszpanii.

Średniowieczne witraże powstawały w Europie pomiędzy X a XVI wiekiem. Zdobiły ściany wspaniałych gotyckich kościołów, katedr i zamków. Piękno witraży powinno podziwiać się in situ, czyli w jego naturalnym otoczeniu architektonicznym. Dzieła sztuki witrażowej, jakie powstawały w takich krajach średniowiecznej Europy, jak Niemcy czy Francja, rozsławiały zdolności ich twórców poza granice ich rodzimych stron. Ościenni władcy chcieli móc się pochwalić równie pięknymi wnętrzami katedr, jak ich sąsiedzi, dlatego zapraszali do siebie wybitnych twórców witraży, by ci tworzyli dla nich równie piękne dzieła.

Pięć wyjątkowych okien w katedrze w Augsburgu, w Niemczech, o których wcześniej pisaliśmy, to jedne z najstarszych egzemplarzy witraży w Europie. Jednak piękne, filigranowe, arabskie okna witrażowe pojawiły się już wcześniej w Europie w momencie, gdy Maurowie zajęli Hiszpanię.

Europejskie witraże średniowieczne w Hiszpanii czerpały inspiracje z mauretańskich i francuskich wzorców

Alhambra to miejsce na mapie Hiszpanii z największą ilością zabytków. Położona w samym sercu Andaluzji, została zbudowana w XIV wieku. Jest to kompleks pałacowo – ogrodowy, znajdujący się w niedalekiej odległości od Grenady.

Alhambra to zabytek narodowy, który w 1984 roku został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Na jej architekturze wzorowany był słynny pałac Taj Mahal. To co wyróżnia ten obiekt to wspaniała zieleń, tysiące kwiatów, marmurowe podłogi, mauretańskie łuki, posagi, fontanny oraz wspaniałe barwne witraże w oknach, które cudownie współgrają z naściennymi mozaikami. Islam nie zezwalał na przedstawianie w ornamentyce innych wzorów niż geometryczne lub roślinne.  Niezwykle żywe kolory barwionego szkła możemy podziwiać nie tylko w oknach budowli mauretańskich, ale także w sklepieniach sal.

Średniowieczny kościół był największym i najważniejszym mecenasem sztuki i  dlatego w chrześcijańskiej Hiszpanii budowniczowie dostosowywali świątynie Arabów czy Żydów do potrzeb kościelnych. Powstawał w ten sposób całkiem nowy styl architektoniczny zwany mudejar.

Cechą charakterystyczną dla hiszpańskiego gotyku jest niezwykle bogata dekoracyjność architektoniczna, której istotną częścią są oczywiście wspaniałe witraże. Wiele z nich to dzieła znanych artystów, którzy przybywali do Hiszpanii z krajów ościennych.

Do najcenniejszych obiektów architektury gotyckiej w Hiszpanii należy katedra w Leon, która powstawała od roku 1254. Została zbudowana w oparciu o wzorce francuskich katedr w Amiens czy Reims.

Kościół ten wart jest odwiedzenia szczególnie ze względu na wyjątkowo cenny zespół witraż o łącznej powierzchni wynoszącej około 1200m2. Najstarsze z nich doskonale zachowały się w rozecie, znajdującej się w fasadzie.

W hiszpańskich witrażach z okresu gotyku wyraźnie widoczny jest wpływ francuskiego stylu. Zauważalne jest to w oknach katedr w Aragonie, Toledo czy Kastylii. Wiąże się to ze wspomnianą w poprzednim odcinku wędrownym trybem życia artystów witrażystów w Średniowieczu. Sława ich dzieł sprawiała, że rosło zapotrzebowanie na ich pracę w innych państwach Europy.  Sławni witrażyści przekazywali swoją wiedzę i umiejętności nowym adeptom sztuki witrażowej w miastach rozsianych po całym kontynencie.

Właśnie dzięki temu możemy dzisiaj podziwiać charakterystyczne techniki wykonywania witraży średniowiecznych w katedrach i kościołach znajdujących się w różnych miejscach na mapie Europy, które mieliśmy możność odwiedzić w czasie naszej wirtualnej wycieczki.

To naturalnie tylko niewielka część średniowiecznego witrażowego dziedzictwa, jakie pozostało w Europie. Poznaliśmy miejsca, które dały początek twórczości witrażowej, której dalsze, wspaniałe efekty będziemy Państwu prezentować w kolejnych artykułach na łamach Barw szkła.