Tag: Ostatnia Wieczerza

Witraż z Ostatnią Wieczerzą w kościele św. Jana w Goudzie

Opublikowano przez

Najdłuższy kościół Holandii – świątynia pod wezwaniem św. Jana w Goudzie – słynie przede wszystkim ze swoich pięknych organów oraz karylionu, czyli zespołu poruszanych automatycznie dzwonów, które wygrywają różne melodie. Równie ważnym elementem wystroju tej późnogotyckiej budowli jest zespół 64 witraży, które wykonane zostały w latach 1555 – 1603. Większość z nich przedstawia sceny ilustrujące ważne wydarzenia historyczne i biblijne. Spora część tych okien wykonana została w pracowni wybitnych, niderlandzkich artystów doby renesansu – braci Woutera i Dircka Crabethów.

W okresie reformacji kościół św. Jana został przejęty przez protestantów. W 1572 roku usunęli oni wszystkie ołtarze i rzeźby, pozostawiono jednak witraże. W okresie Wielkiej Rewolucji Francuskiej i podczas II wojny światowej szyby z okien zostały wyjęte i zabezpieczone. Po wojnie, kiedy przywrócono je na dawne miejsce, zostały one uzupełnione dodatkowymi oknami. Niektóre z nich ufundowały holenderskie miasta.

Kościół św. Jana to jedyna, holenderska świątynia, w której zachowała się większość witraży z XVI i XVII wieku. Przetrwały także kartony, dzięki czemu restauratorzy mogli odnawiać okna zgodnie z ich oryginalnym projektem. Witraże otaczające chór przedstawiają sceny z życia patrona świątyni – św. Jana Chrzciciela oraz Jezusa. Do najbardziej cenionych zalicza się dwudzielne okno z przedstawieniem Ostatniej Wieczerzy. Witraż ten został ufundowany przez króla Filipa II w 1557 roku.

Scena rozgrywa się we wnętrzu. Za długim stołem siedzi Jezus w bordowej szacie z głową otoczoną świetlistą aureolą. Uczniowie przedstawieni zostali w grupach na obu krańcach stołu. Król Filip i królowa Maria klęczą po prawej stronie sceny. Z tyłu, za plecami Chrystusa i Apostołów, widać kamienną ścianę z półkolistymi łukami i pilastrami, a także wstęgi z inskrypcjami. W górnej części witraża przedstawiono poświęcenie świątyni króla Salomona. Na samym dole widać ogromny kartusz, herby oraz belkowanie podtrzymywane przez kariatydy.

Bracia Crabeth mieli wpływ na wszystkie etapy tworzenia witrażu – od pomysłu, przez rysunek, aż po wykonanie. Przedstawienie, choć pełne różnych postaci i szczegółów, wyróżnia się harmonijną i przemyślaną kompozycją. Wybór głównej sceny – Ostatniej Wieczerzy, miał być przejawem żarliwej wiary króla w Eucharystię i cud przeistoczenia. Wśród badaczy pojawia się teza, że znajdujące się w górnej części okna Poświęcenie świątyni Salomona, jest metaforą sukcesji Karola V na rzecz Filipa II.

Ostatnia Wieczerza – witraż Pastorino Pastoriniego w katedrze w Sienie

Opublikowano przez

Na wysokim wzgórzu w Sienie wznosi się jedna z najpiękniejszych, włoskich katedr. Ta nosząca wezwanie Najświętszej Marii Panny świątynia, sięga swoją historią czasów romańskich. Wśród jej twórców na szczególną uwagę zasługuje dwóch wybitnych artystów doby gotyku, ojciec i syn – Nicola i Giovanni Pisano. Katedra pełna jest najcenniejszych dzieł sztuki z okresu włoskiego gotyku i renesansu. Duże zainteresowanie wzbudzają witraże, będące jednym z najstarszych przykładów tej sztuki we Włoszech. Obok okien zaprojektowanych przez takich mistrzów jak Duccio di Buoninsegna, wyróżnia się również duże, okrągłe okno na fasadzie, tuż nad wejściem, którego autorem jest Pastorino Pastorini.

Witraż przedstawia Ostatnią Wieczerzę. W centrum kompozycji znajduje się Chrystus, siedzący przy stole przykrytym białym obrusem. W lewej ręce trzyma kielich, a po jego prawej stronie siedzi kobieta, być może jest to Maria Magdalena. Za plecami Zbawiciela zawieszono barwną draperię. Dookoła stołu zgromadzili się apostołowie. Wszystkie postacie ubrane są w luźno układające się szaty w kolorach czerwieni, błękitów i zieleni. Scena rozgrywa się we wnętrzu. Bogatą architekturę w tle tworzą trzy półkoliste łuki otoczone pilastrami podtrzymującymi belkowanie, zakończone tralkami. Przestrzeń łuków wypełniają bogate festony, wśród których można dostrzec medalion z wizerunkiem cesarza. Bogato zdobiona posadzka utworzona jest z wielobarwnych płytek. W scenie uczestniczą zwierzęta, a  na podłodze stoją dekoracyjne naczynia. W dolnej części okna, podtrzymywany przez dwa putta, znajduje się herb Azzolino de Cerretani – rektora, który był zleceniodawcą witraża, a także data i nazwisko artysty.

Pastorino Pastorini, nazywany również Pastorino ze Sieny, był znaczącą postacią włoskiego malarstwa XVI wieku, jednak z biegiem lat został zapomniany, a w XX wiecznej hagiografii artystycznej trudno znaleźć więcej informacji na jego temat. Pracował nie tylko jako malarz, witrażysta i rzeźbiarz, ale zajmował się również medalierstwem. Jego zleceniodawcami byli władcy z rodu Medyceuszów, pracował również dla Watykanu. Witraż dla katedry w Sienie realizował w 1549 roku, jednak ostatecznie został on oddany w 1552, ponieważ rok wcześniej artysta popadł w kłopoty i z powodu niewypłacalności trafił do więzienia. Przedstawienie Ostatniej Wieczerzy Pastorina nadal znajduje się w swoim pierwotnym miejscu. To spektakularne dzieło renesansowej sztuki witrażowej, przez niektórych badaczy określane jest jako najbardziej wysublimowany obraz na szkle na całym świecie.