Tag: Louis Comfort Tiffany

Odrodzenie witrażu w XIX wieku

Swój rozkwit sztuka witrażowa przeżywała w XIII i XIV wieku. Wielkie, gotyckie katedry np. w Chartres, Bourges, Notre Dame w Paryżu, czy Ste-Chapelle, stały się miejscem mistycznej kontemplacji, pełnym boskiego światła, wpadającym do wnętrza dzięki olbrzymim oknom, wypełnionym wielokolorowym szkłem. Okres renesansu i baroku to czasy, kiedy witraż stopniowo zanikał. Cenione były przezroczyste okna, oświetlające wnętrze naturalnym, dziennym światłem. Technika tworzenia tradycyjnego witrażu na wiele lat została zapomniana. Dopiero XIX-wieczny romantyzm przyniósł zainteresowanie sztuką średniowiecza, w tym także witrażem, który zaczął wtedy przezywać swój rozkwit.

Ponowne odkrywanie zapomnianej sztuki gotyckiej przyczyniło się do powstawania licznych opracowań na temat ówczesnych technik. Zaczęto poszukiwać sposobów na odtworzenie zapomnianych przez stulecia sposobów produkcji witraży. Co więcej artyści nie tylko odwzorowywali tradycyjne, gotyckie wzory, ale też tworzyli zupełnie nowe, niespotykane dotąd rozwiązania. Witraże powróciły do łask i zaczęto wypełniać nimi zarówno okna nowobudowanych kościołów, jak i restaurować czy rekonstruować stare okna. Witraże zaczęły być powszechne nie tylko w budowlach sakralnych, ale zamawiano je także do budynków użyteczności publicznej, czy prywatnych domów.

Dużą rolę w popularyzacji witraży odegrał William Morris, zafascynowany sztuką średniowieczną i odnowieniem tradycyjnego rzemiosła, które miałoby zastąpić produkcję przemysłową. Idee te, zainspirowane przez angielskiego pisarza Johna Ruskina, w pełni rozwinęły się w działalności ruchu Arts & Crafts, uwzględniając również tworzenie witraży.

Wyróżniającym się projektantem okien z 2 połowy XIX wieku był niewątpliwie Edward Burne-Jones, w którego dorobku znalazło się co najmniej tysiąc kartonów witrażowych.

Nie sposób pominąć jeszcze jednego, amerykańskiego artysty, którego wkład w sztukę produkcji szkła był ogromny. Louis Comfort Tiffany zerwał z tradycją łączenia poszczególnych szkieł ołowianymi profilami, wprowadzając zamiast tego metodę owijania miedzianą folią. Wśród jego wielkich osiągnięć było również wynalezienie opalizującego szkła, które zaczęło być stosowane na szeroką skalę przez licznych artystów z przełomu XIX i XX wieku.

XIX-wieczna fascynacja średniowiecznymi witrażami zaowocowała ogromnym rozwojem tej gałęzi sztuki w okresie secesji. Wielobarwne okna stały się idealną odpowiedzią na poczucie estetyki tamtych czasów. Zaczęto na nowo eksplorować ich rolę w tworzeniu nastroju i niesamowitych efektów świetlnych we wnętrzach. Witraż obecny był w sztuce przez cały wiek XX, i wciąż jest chętnie wykorzystywany zarówno w budowlach sakralnych, jak i świeckich. Dzięki fascynacjom XIX-wiecznych artystów możemy do dziś podziwiać kolejne osiągnięcia w ciągle rozwijanej i zaskakującej nowymi rozwiązaniami sztuce tworzenia wielobarwnych witraży.

Witraże Tiffany w kościele Św. Łukasza w Iowa

Witraże Tiffany w kościele Św. Łukasza w Iowa

Dzieła Louis’a Comfort’a Tiffany są bardzo popularne na świecie, jednak mało znane są witraże Tiffany w kościele Św. Łukasza w Iowa, w Stanach Zjednoczonych.

W roku 1895 w miejscowości Dubuque, w stanie Iowa rozpoczęto kolejną przebudowę istniejącego tam kościoła, który od tego momentu miał pozostawać pod wezwaniem Św. Łukasza. W ramach przebudowy okna kościoła wypełniły wspaniałe witraże z pracowni Tiffany w Nowym Jorku. W 1897 roku kościół został oddany do użytku a koszt całej budowy wyniósł 100 tysięcy dolarów. Dzisiaj zapewne tylko jeden z witraży Tiffany z okna starego kościoła w Dubuque jest wart wielokrotnie  więcej.

W kościele Św. Łukasza w Dubuque mieści się piąta co do wielkości w Stanach Zjednoczonych  kolekcja dzieł Louis’a Comforta Tiffany. Każde okno w tym kościele to wyjątkowe dzieło sztuki. Codziennie odwiedzają to sanktuarium tysiące turystów z całego świata. Louis Tiffany stworzył specjalny, opalizujący rodzaj szkła, który był potem wykorzystywany w jego dziełach sztuki witrażowej. Dzięki swojej unikalnej technice Tiffany był w stanie dosłownie wyrzeźbić realistyczne fałdy materiałów, fale wodne czy promienie słońca na swoich barwnych, szklanych obrazach. Twarze przedstawione w witrażowych oknach Tiffany emanują intensywnym blaskiem nad otaczającymi je scenami. Kolory są genialne i lśnią jak klejnoty, zmieniając odcienie w zależności od kąta patrzenia, pory dnia, pogody a nawet pory roku. Te wspaniałe dzieła sztuki witrażowej nigdy nie są takie same, gdy je oglądamy i zawsze mogą zaskoczyć nas nowym pięknem.

Witraże Tiffany w kościele Św. Łukasza w Iowa, to wybitne dzieła sztuki witrażowej tego sławnego autora.

Okna witrażowe Tiffany kościoła w Dubuque są równe najwspanialszym dziełom sztuki witrażowej, jakie są znane na świecie. Autor użył pełnego arsenału broni artystycznej,  czego wynikiem jest pokonanie bariery koloru, światła i linii. W opalizujących  oknach widać niezwykłe, faliste szkło, które tworzy draperie, jak na sztychach starych mistrzów malarstwa.  Mamy tu również użyte wytrawione szkło i teksturowane a także walcowane szkło. Światło wpadające  przez okna przekształca panele barwnego szkła i paski z ołowiu w cudowne klejnoty. Efekt jest wyjątkowy i głęboko zapada w dusze oglądających.

W skład kolekcji witraży Tiffany znajdujących się w kościele w Dubuque wchodzą następujące okna:

  • Okno „Dziewica wśród lilii”, znajdujące się nad ołtarzem. Jest obrazem zmartwychwstania, przekazanym przez rodzinę Richardsona na pamiątkę ich zmarłej córki, Harriet. Mówi się, że twarz dziewicy jest podobizną tej pięknej, młodej kobiety, która zmarła, gdy miała zaledwie 18 lat.
  • Najbardziej jaskrawe kolory ze wszystkich okien posiada to, na którym znajduje się Dawid, król Izraela, odziany w bogato zdobione szaty i koronę ze złota, nakazujący dwóm młodym bardom śpiewać. Lew na obrazie symbolizuje odwagę Dawida, jako pasterza a harfa pokazuje, że był utalentowanym muzykiem. Był to ostatni witraż zainstalowany przez Tiffany w oknie kościoła.
  • Okno ” Chrzest Chrystusa” obrazuje postaci Jezusa i Jana Chrzciciela, które są narysowane z wyjątkową precyzją. Irysy rosnące na skraju falującej, opalizującej wody stanowią żywy, artystyczny akcent na witrażu. To okno zainstalowane zostało w 1916 roku.
  • Okno „Dobry Pasterz” to arcydzieło. Było eksponowane na wystawie w Kolumbii w 1893 roku przez Tiffany Company, jako ich najdoskonalsza produkcja w szkle i zostało później zakupione dla kościoła w Dubuque. Witraż został zainstalowany w 1896 roku.
  • „Wniebowstąpienie Chrystusa” to największe okno witrażowe w kościele znajdujące się na północnej ścianie. Przedstawia Chrystusa w szatach połyskujących perłowo, otoczonego przez cherubinowe twarze wśród chmur. Witraż zainstalowano w 1896 roku.
  • Okno” Anioła Zwycięstwa” zostało przekazane kościołowi w 1896 roku. Skrzydlaty anioł z podniesioną ręka, trzymającą gałązkę palmową, stoi na tle żywych, kontrastujących ze sobą, kolorów wczesnego świtu. Duża winorośl, obciążona fioletowymi winogronami, znajdująca się na witrażu, symbolizuje jedność Kościoła.
  • Okno „Chrystus i dzieci” przedstawia postać Chrystusa trzymającego śpiące dziecko na jednym ramieniu a drugą ręką błogosławiącego małego chłopca. Okno zainstalowano w 1916 roku.
  • Okno ” Dobry Samarytanin” obrazuje jedną z przypowieści o Jezusie. Zarówno w swym traktowaniu podmiotu, jak i w wykwintnej i powściągliwej kolorystyce, witraż ten jest dziełem o wyjątkowym pięknie. Ufundowano go w 1916 roku.
  • „Okno zadań” jest na wschodniej ścianie kościoła największym witrażem, przedstawiającym nieznanego autora Księgi Hioba. Postać trzymająca pióro i księgę stoi na tle krajobrazu Palestyny i Morza Martwego.
  • Witraż „Róże Tiffany” to panele w drzwiach przesuwnych. Górny rząd witraży w drzwiach zawiera symbole początku i końca – Alfa i Omega. Lampka oliwna i symbol otwartej księgi reprezentują Biblię.

Witraże Tiffany w sanktuarium w Dubuque są jak wspaniałe obrazy, bogato kolorowe i błyszczące niczym bezcenne klejnoty. Ktoś, kto dostąpi możliwości przebywania w bliskości tych nieprzeciętnych dzieł sztuki witrażowej, na zawsze pozostanie w zachwycie nad niepowtarzalnym kunsztem prac Louis’a Comfort’a Tiffany.

 

 

 

Witraże Tiffany w kościele Prezbiteriańskim w Baltimore

Witraże Tiffany w kościele Prezbiteriańskim w Baltimore

Miłośnicy sztuki witrażowej nie mogą pominąć w swych podróżach szlakiem witraży wspaniałego przykładu secesji, jaki stanowią witraże Tiffany w kościele Prezbiteriańskim w Baltimore, w USA. Kościół Brown Memorial Park Avenue to świątynia zbudowana w wapieniu, w stylu gotyckim, w latach 1869-1870. W klatach 1905-1910 w oknach kościoła zostały zainstalowane wyjątkowo piękne, secesyjne szyby witrażowe Tiffany.
W latach 2001 do 2003 roku kościół i jego wyjątkowe okna zostały poddane renowacji na kwotę aż 1,8 miliona dolarów.

Witraże, jak wiadomo, związane były z teologią chrześcijańską od Średniowiecza. Uważano, że światło jest źródłem boskiej opatrzności i wpadając przez kościelne witraże, ziemskie światło przekształcane jest w boskie.
W kościele Prezbiteriańskim w Baltimore znajduje się łącznie 17 witraży. Co najmniej 11 z nich zostało wykonanych w sławnym Tiffany Studio. Większość z nich została zainstalowana między 1905 a 1910 rokiem. Dzisiaj tworzą one jedną z największych i najlepiej zachowanych kolekcji dzieł sztuki Tiffany na świecie, znajdujących się w swoim pierwotnym miejscu.

Okna te przedstawiają najwyższą jakość wykonania i nowe techniki, które Tiffany Studio wykorzystywało do tworzenia nieograniczonych zakresów kolorów i faktur szkła. Razem z innym witrażami wypełniają sanktuarium w Baltimore promiennym, transcendentalnym światłem.

Wśród znanych witraży, wykonanych przez Louisa Comfort Tiffany w 1905 roku, te w kościele w Baltimore są szczególnie cenione ze względu na ich trwałość i wyjątkową głębię barw. Podczas prac renowacyjnych w 2000 roku specjaliści od witraży wyrazili podziw nad rzemiosłem wykonania tych okien. W ramach projektu w latach 2001-2003, wszystkie witraże zostały oczyszczone z zanieczyszczeń i przywrócone do ich naturalnego blasku.

Witraże Tiffany w kościele Prezbiteriańskim w Baltimore to najlepiej zachowane dzieła Louis’a Comfort’a Tiffany w ich pierwotnym miejscu.

W tych wspaniałych secesyjnych witrażach zawarte są sceny biblijne:

  • Zwiastowanie Pasterza – narodziny niemowlęcia Chrystusa ogłoszone przez aniołów pasterzom.

Tiffany wykorzystał tu technikę konfetti glass dla uzyskania płomieni ogniska oraz blasku Gwiazdy Betlejemskiej.

  • Chrzest Chrystusa – przedstawia Jezusa wraz z Janem Chrzcicielem nad rzeką Jordan.

Szklane cętki – krople zostały użyte w przedstawieniach wody dla urealnienia jej naturalnej faktury a warstwa szkła falistego nad lewą nogą Chrystusa tworzy złudzenie patrzenia przez wodę.

  • Chrystus błogosławi dzieciom
  • Ja jestem Drogą – Jezus chodzi po wzburzonym morzu, otoczony chmurami burzowymi.

W witrażu tym zostało użyte szkło opalizujące, by stworzyć blask światła wokół postaci Jezusa.

  • Chrystus w Getsemanie – przedstawiający Chrystusa modlącego się w Ogrodzie Getsemani, otoczonego pięknymi, szklanymi drzewami.
  • Jeśli podniesiesz mnie – Chrystus ukazuje się w chmurach, z promieniami zza jego głowy. Jego oczy zostały namalowane tak, że oglądający odnosi wrażenie, iż spojrzenie Chrystusa podąża za nim wokół nawy. Do stworzenia tego witraża Tiffany użył dodatkowej warstwy cętkowanego szkła, która daje wrażenie trójwymiarowości na wysokości chmur.
  • Prowadzeni przez Światłość – krzyż w centralnej części witraża wykonany jest z trawionego szkła, co dodaje mu jaskrawego blasku w promieniach południowego słońca.
  • Święte miasto – wizja św. Jana na wyspie Patmos w Nowej Jerozolimie opisana w Objawieniu 21: 2.

Brązowe, czerwone, pomarańczowe i żółte szkło użyte zostało do zobrazowania wschodu słońca a teksturowane szkło posłużyło do wywoływania imitacji ruchu wody.

 58-panelowy witraż  Święte Miasto  z kościoła w Baltimore jest jednym z dwóch największych okien (wraz z Zwiastowaniem Pasterzy), jakie kiedykolwiek wyprodukowało Tiffany Studio.

  • Gabriel – Archanioł Gabriel w chmurach, z piórami skrzydeł wykonanymi z opalizującego szkła osobiście przez Tiffany’ego.
  • Jan, wizjoner – Święty Jan odziany w czerwony płaszcz został przedstawiany przez Tiffany’ego w stylu Reubensa, francuskiego malarza z XVII wieku. Okno wykonane jest z okleinowanego, opalizującego i cętkowanego szkła.
  • Nowe Stworzenie – witraż usytuowany na tyłach kościoła, odzwierciedla opis Objawienia 22: 1-2, z witrażowymi obrazami drzew, gór i strumieni Żywej Wody. Na górze znajduje gwiazda przechodząca w krzyż, ze świetlistymi promieniami.

W 2012 roku kościół w Baltimore otrzymał 200 tys. dolarów na restaurację kolejnych witraży Tiffany. Dzieła tak bezcenne, jak witraże Tiffany warte są konserwacji za każde pieniądze, by ich wspaniałość mogły podziwiać kolejne pokolenia.