Agata Mościcka
Wczesnym rankiem 10 kwietnia 1912 roku w Queenstown (dzisiaj Cobh) na południu Irlandii, wspaniały transatlantyk Titanic szykował się do wypłynięcia na pełny Ocean Atlantycki, by zmierzać do punktu przeznaczenia jakim był Nowy Jork. Na pokład wchodzili ostatni pasażerowie. W zdecydowanej większości byli to ubodzy Irlandczycy, podążający za Ocean w nadziei na znalezienie lepszego życia. Spora grupa z nich pochodziła z miasteczka Lahardane na wschodzie Irlandii. Wyruszali pełni optymizmu, by realizować swoje marzenia. Niestety nie wszystkim im było dane dotrzeć do celu. Z czternastu, którzy wyruszyli z Lahardane jedenastu zginęło w tragicznej katastrofie Titanic’a w nocy z 14 na 15 kwietnia 1912 roku.
Ich rodzinne miasteczko na lata pogrążyło się w smutku. W Lahardane powstało Towarzystwo Addergoole Titanic, skupiające rodziny i krewnych ofiar, a później ich potomków. W 2002 roku dla upamiętnienia setnej rocznicy zatonięcia RMS Titanic w Kościele Św. Patryka w Lahardane, staraniami Towarzystwa została zamontowana tablica pamiątkowa oraz witraże w oknach, poświęcone pamięci ofiar katastrofy Titanic’a.
Witraże zostały zaprojektowane przez lokalnego artystę Michael Coleman, z Whitethorn Studios, zaś zadanie budowy okien i witraży zlecono firmie Art Glass w Derry w Irlandii. Witraże zostały umieszczone w oknach po obydwu stronach tablicy pamiątkowej, jeden zatytułowany jest „Emigracja”, a drugi „ Titanic Ratunek”. Witraże zostały wykonane z dbałością o szczegóły, a także z szacunkiem dla tych, którzy zginęli i tych, którzy przeżyli. Na szczęście, potomkowie czternastu pasażerów Titanic’a z Lahardane zachowali historię tej tragedii w pamięci, a witraże zostały wykonane ku czci ich przodków. Witraż „Titanic Ratunek”, przedstawiający łódź ratunkową nr 16 opuszczaną z Titanic’a, oparty jest na wspomnieniach, przekazanych mieszkańcom Lahardane przez ocalałych z katastrofy. Jedna z kobiet z miasteczka, Annie stała w kolejce, aby wejść do łodzi ratunkowej nr 16. Mężczyźnie, który towarzyszył kobietom odmówiono wejścia do łodzi. Jedna z kobiet powiedziała: „Nie zostawię mojego męża”, a druga „Nie zostawię mojego brata”. To były Katarzyna i Mary Bourke z Addergoole, miejscowości w pobliżu Lahardane. Obie zginęły. Annie, była następna w kolejce, dla niej było miejsce, ocalała i została zakonnicą. Gdy jednak łódź ratunkowa została obniżona podniosła wzrok i zobaczyła swojego kuzyna, Pata Canavana, i innych znajomych mężczyzn. Na pokładzie panowała panika. Witraż przedstawia Pata trzymającego różaniec i machającego na pożegnanie Annie. Mężczyźni nie mieli szans na opuszczenie tonącego statku, pierwszeństwo miały kobiety i dzieci i niestety zamożni podróżni. Łódź była w stanie pomieścić 65 osób, nie była pełna.
Jak wiadomo akcja ratownicza przebiegała na Titanic’u w tragiczny sposób, co skutkowało ogromną ilością ofiar. Dwunastu innych irlandzkich pasażerów, którzy też weszli na pokład w Queenstown zostało zabranych do łodzi, która została następnie opuszczona dopiero po 1 ej nad ranem. Wiele irlandzkich kobiet, które przeżyły katastrofę zostało potem zakonnicami w podziękowaniu dla Boga za ocalenie życia.
Drugi witraż przedstawia grupę osób podróżujących bryczką z bagażami z Lahardane do Queenstown, skąd mieli odpłynąć do Ameryki. Nad nimi biała gołębica, symbolizująca Ducha Świętego. Na dole witraża przedstawiono budynek kościoła. Witraże w Lahardane są jednymi z nielicznych witraży kościelnych, na całym świecie, poświęconych ofiarom Titanica. Nie są znane również żadne witraże kościelne poświęcone emigracji. Amerykańscy potomkowie trzech ocalałych z katastrofy mieszkańców miasteczka wspaniałomyślnie pokryli część kosztów budowy okien i witraży, poświęconych ofiarom tragedii Titanic’a. Resztę stanowiły datki ze strony potomków ofiar zamieszkałych w Wielkiej Brytanii oraz w Lahardane. Oficjalne poświęcenie i błogosławieństwo obu okien odbyło się w niedzielę 15 tego kwietnia 2002 roku, w 100 rocznicę tragedii. Piękne witraże pozostaną trwałym dziedzictwem pamięci o ofiarach katastrofy Titanic’a i o wszystkich emigrantach.
