Gwiazdy Dawida w Muzeum regionalnym w Jarocinie

Jagoda Szczesiak

Jarocin – położony w Wielkopolsce, znany jako „miasto rocka”, pełny ludzkiego entuzjazmu, ale również posiadający niezwykłą, burzliwą i już zapomnianą historię.

Chodząc jego krętymi ulicami, podziwiając niekwestionowaną niezwykłość tego miejsca, możemy natrafić na prawdziwe skarby historii, nie tylko tej typowo polskiej, ale również żydowskiej. Kto by pomyślał, że budynek, w którym niegdyś znajdowała się synagoga, może przeistoczyć się w zwykłą salę gimnastyczną ? Czy mieszkańcy tego miasta znają historię miejsca, w którą żyją, a może już dawno o niej zapomnieli ? By się dowiedzieć trzeba by zapytać każdego z osobna, jednak śmiem twierdzić, że większość z nich nie jest nawet świadoma zdarzeń, które miały tu miejsce. Jednakże oprócz tych, żyjących w niewiedzy lub zapomnieniu, znajdują się tu również ludzie, którzy chcą pokazać jarocińskiemu społeczeństwu choć ułamek historii. Ten trop doprowadza nas do jarocińskiego ratusza.

Już wchodząc po schodach nie sposób pominąć dwupoziomowy witraż, którego dolna część ukazuje teraźniejszą panoramę miasta, natomiast górna patrona Jarocina – św. Marcina. Na drugim piętrze znajduje się Muzeum Regionalne, które z pozoru wydaje się być takie jak inne, ale niektóre z jego zabytków, można podziwiać tylko tam. Oprócz herbu dawnych właścicieli Jarocina – Radolinów, wykonanego sztuką witrażu, wykopalisk, słynnych snutek golińskich czy pamiątek, pozostałych po I i II wojnie światowej, znajdują się tam 3, w swojej tajemniczości niezwykłe, witraże. Każdy z nich przedstawia Gwiazdę Dawida, uznawaną za symbol religii żydowskiej. Dzieła nie wyróżniają się swoim wyglądem. Zostały zachowane w podstawowej palecie barw, a wielkością przypominają kartkę formatu A3. Znaleziono je przy rozbiórce budynku sąsiadującego z dawną synagogą, do której, prawdopodobnie, należały. Ich twórca jest nieznany tak samo jak dokładne pochodzenie. Można by powiedzieć, że ich przeszłość jest jedną, wielką tajemnicą. Mimo tego, są świadectwem zamieszkiwania tych terenów przez naród żydowski. Według źródeł historycznych wyznawcy judaizmu osiedlili się w Jarocinie w XVII wieku. Przybywali z większych miast, takich jak Poznań czy Kalisz. Właściciele miejscowości zapewnili im bezpieczeństwo w zamian za wyższe czynsze i opłaty. Z początku ich liczba była niewielka, stanowili zaledwie 11% ludności, jednak z czasem zaczęło ich przybywać. W roku 1800 stanowili już 34,5% społeczeństwa. Trudnili się przede wszystkim handlem, m.in. owczą wełną, śledziami czy solą. Z biegiem lat Żydzi otrzymywali coraz więcej przywilejów. Pozwolono im na wybudowanie, z początku drewnianej, synagogi. Niestety, w 1773 roku spłonęła wraz z większością miasta. Bóżnica została odbudowana po dwudziestu latach, tym razem z kamienia i mimo zdewastowania podczas II wojny światowej, zachowała się po dzień   dzisiejszy. Innymi pozostałościami po kulturze żydowskiej w Jarocinie są domek grabarza znajdujący się przy zniszczonym cmentarzu żydowskim oraz macewa, będąca jednym z zabytków Muzeum Regionalnego.

Podążając śladami religii żydowskiej, napotykając resztki ich świadectwa, uważam, że najistotniejszymi ich przedstawicielami są trzy tajemnicze eksponaty znajdujące się w muzeum. Po mimo niewielu informacji na ich temat, które zdołałam uzyskać, uważam, że są istotą tego artykułu. Witraże nie są tylko posklejanymi kawałkami kolorowego szkła, które, z założenia, mają przedstawiać jakiś kształt czy pełnić funkcję dekoracyjną. Są one prawdziwymi dziełami, które możemy podziwiać, nie tylko w świątyniach, ale także w muzeach. Niekiedy są zabytkami, przypominającymi   o dawnych, ciężkich czasach. Zostały stworzone, by budzić wspomnienia o Polsce i jej mieszkańcach w odległych, dla nas, okresach czasu, o których niewielu ludzi jeszcze pamięta. Dla mnie są też źródłem nadziei. Jak to kiedyś napisał Nicholas Sparks „za każdym razem, gdy przez witraż przedostaje się promień słońca, a dziesiątki kolorów mienią się w jego blasku, dusza jakiegoś człowieka zostaje rozgrzeszona i wolna, by udać się do nieba.”

BIBLIOGRAFIA:

http://wjarocinie.pl/?p=413
Informacje uzyskane od Pana Sebastiana Pluta – dyrektora Muzeum Regionalnego w Jarocinie