Autor: Andrzej Bochacz

En grisaille

Opublikowano 1 grudnia 201121 grudnia 2015 przez Andrzej Bochacz

Joanna Karpula

Barwy-szkla-2011-En-grisaille — Zachowany wzór witraża w Pontigny

Wybitny filozof, mistyk i pisarz – opat z Clairvaux św. Bernard zajmował w stosunku do sztuki ascetyczny stosunek. Dzięki jego działalności religijnej założono w początku XII wieku we Francji zakon cystersów, który w drugiej połowie tego stulecia przeżywał swój rozkwit. Św. Bernard odrzucał wszelki zewnętrzny przepych. W dziele „Sermones in cantica canticorum” pisał, że „Piękno wewnętrzne jest piękniejsze od wszelkiej ozdoby zewnętrznej”. Polemizując z benedyktynami z Cluny, którzy prezentowali odmienny punkt widzenia pisał „O próżności nad próżnościami, bardziej jeszcze szalona niż próżna. Ściany kościoła błyszczą złotem, a biedacy w nim golizną, kościół kamienie przyobleka złotem, a synów swych porzuca nagich […] przepych widomy i olśniewający nakłania człowieka bardziej ku temu, by miał w nim swój udział, niż ku temu, by się modlił”. Św. Bernard przekonywał do wyrzeczenia się w sztuce ozdobności i ograniczenia się do form koniecznych, a zabiegał jedynie o doskonałość proporcji.

Z inspiracji św. Bernarda kapituła generalna zakonu cystersów w roku 1134 wydała postanowienie o zakazie przedstawień figuralnych w sztuce sakralnej. Wyjątkiem była możliwość prezentowania postaci Chrystusa.

Zakaz ten nie był zawsze ściśle przestrzegany, ale była to główna przyczyna, dla której cystersi stworzyli odrębny styl witraża. Charakteryzował się on brakiem barwności oraz przepychu.

Barwy-szkla-2011-En-grisaille-2 — Witraż w Kaplicy Mariackiej w Archikatedrze w Oliwie

Cystersi zdobiąc okna białym, nieprzeziernym szkłem dekorowali je mniej lub więcej gęstą, czarną konturówką w różne wzory. Stosując szlifowanie, osiągali piękne gradacje szarości, co w rezultacie dawało wnętrzu łagodne, srebrnawe oświetlenie.

Cystersom zawdzięczamy rozpowszechnienie się en grisaille w witrażu. Upowszechnili oni kunszt wytwornej i przemyślanej linii. Idea ta wyeksponowała zasadnicze znaczenie konstrukcji stalowej oraz profili ołowianych, jako elementów graficznych. Od tego okresu elementy o znaczeniu technicznym otrzymały ozdobne funkcje rysunku.

En grisaille tylko miejscami było przerywane kolorowymi szklanymi elementami.

Wczesne przykłady witraża cysterskiego wyłącznie ornamentalnego szaro malowanego na bezbarwnym szkle dostarczają Bonlieu, Creuse (1119-1141), Beaulieu, Pontigny (1114-1150), Obrazine, Correze (1142).

W oknach kościoła Świętego Krzyża w Wiedniu odnajdziemy późniejsze realizacje. W tej cysterskiej świątyni witraż został wykonany z zielonkawobiałych szkieł. Kontury utworzyły listwy ołowiane oraz czarna konturówka. Cienie podkreślone zostały brązową farbą. W witrażach występują rzadko szkła żółte, niebieskie, czerwone i zielone, ale stanowią podłoże dla krzyżujących się kresek konturówki. Taką dekorację zarówno czarną kreską na białym tle, jak przez wydrapanie kresek z ciemnego podłoża nazywano gemusirt.

Odsłonięcie witraży historia Godła Polskiego w Legionowie

Opublikowano 1 grudnia 20114 grudnia 2015 przez Andrzej Bochacz

W dniu 11 listopada 2011 r. w 93 rocznicę odzyskania niepodległości w kościele garnizonowym parafii wojskowo-cywilnej pw. św. Józefa Oblubieńca NMP w Legionowie odsłonięto witraż, który prezentuje historię naszego godła narodowego.

Licznie zgromadzeni parafianie oraz goście z zainteresowaniem oglądali jak przez stulecia ewoluował wizerunek orła bielika.

1000 r. Denar Bolesława Chrobrego

1177 r. Brakteat Kazimierza Sprawiedliwego

1320 r. Orzeł ze „Szczerbca” – miecz koronacyjny królów Polski

1325 r. Orzeł Kazimierza Wielkiego według pieczęci majestatycznej

1425 r. Orzeł Władysława Jagiełły według nagrobka w katedrze na Wawelu

1492 r. Orzeł Kazimierza Jagiellończyka według nagrobka w katedrze na Wawelu

1521 r. Orzeł z inicjałem Zygmunta I Starego według „Kroniki Polaków” Macieja

z Miechowa

1550 r. Orzeł z inicjałem Zygmunta Augusta według arrasu na Zamku Wawelskim

1584 r. Orzeł Stefana Batorego z herbem rodowym na piersi według Herbarza Bartosza

Paprockiego

1681 r. Orzeł Jana III Sobieskiego z herbem rodowym „Janina” według detalu

zdobniczego Kościoła Mariackiego w Krakowie

1750 r. Orzeł z czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego według detalu z Sali

Tronowej Zamku Królewskiego w Warszawie

1919 r. Oficjalny Herb Polski zatwierdzony ustawą sejmową w dniu 28 sierpnia 1919 r.

Godło Rzeczypospolitej Polski zatwierdzony ustawą sejmową w dniu 9 lutego 1990 r.

(Wzór jest zgodny niemal w całości z herbem Państwa Polskiego wprowadzonym rozporządzeniem Prezydenta Ignacego Mościckiego w dniu 13 grudnia 1927 r.)

Orzeł Wojsk Lądowych zatwierdzony ustawą sejmową z dnia 19 lutego 1993 r.

Herb Legionowa uchwalony przez Radę Miasta w dniu 22 listopada 2000 r.

Herb Powiatu Legionowskiego według Statutu powiatu uchwalonego w dniu 25 lipca 2002 r

Witraże w Kościele Garnizonowym pw. Św. Józefa powstały staraniem parafian, Urzędu Miasta w Legionowie, Starostwa Powiatu Legionowskiego. Witraż wykonała Legionowska Pracownia Witrażu 12U w roku 2011.

Szkło secesyjne ze zbiorów Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze

Opublikowano 1 grudnia 20114 grudnia 2015 przez Andrzej Bochacz

Wystawa Szkło secesyjne ze zbiorów Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze prezentuje ponad 100 unikatowych obiektów ze szkła, pochodzących z wielu europejskich hut. Możliwość pokazania tych szkieł w Muzeum Miejskim w Nowej Soli zawdzięczamy trwającemu w muzeum jeleniogórskim remontowi – na co dzień są to bowiem obiekty ze stałej ekspozycji, których się poza macierzyste muzeum nie wypożycza. W Nowej Soli pozostaną w okresie 18 listopada 2011 do 31 stycznia 2012 roku, po czym powrócą na stałe do Jeleniej Góry.

Ekspozycja ukazuje wysoki poziom artystyczny dzieł mistrzów i projektantów sztuki szklarskiej. Szkła secesyjne były wysmukłe i wysmakowane w proporcjach. Na bezbarwnych szkłach kryształowych lub wielopowłokowych barwionych w masie nanoszono motywy roślinne, pejzażowe, które następnie trawiono kwasem lub szlifowano. Niekiedy malowano reliefowo złotem lub kolorową emalią transparentową naturalistyczne kwiaty.

GLASS 2012 Targi Branży Szklarskiej 24 – 27.01.2012

Opublikowano 1 grudnia 20114 grudnia 2015 przez Andrzej Bochacz

GLASS 2012 jest nowym projektem w szerokiej ofercie wydarzeń targowych organizowanych przez Międzynarodowe Targi Poznańskie. Poprzez prezentację unikalnych zastosowań produktów ze szkła, pragniemy wykreować w Polsce modę na szkło jako materiał ekologiczny, o wielu zastosowaniach, tak bardzo potrzebny na polskim rynku.

Targi GLASS są kontynuacją projektu GLASS&STONE z 2008 roku. Rozmowy i spotkania z wystawcami i zwiedzającymi przyczyniły się do powstania nowatorskiej formuły targów GLASS. Podczas tego wydarzenia pragniemy zaprezentować Państwu szkło w dwóch odsłonach:

szkło płaskie – stosowane w budownictwie i przemyśle
szkło ozdobne – wykorzystywane przez architektów i projektantów wnętrz

Targi Branży Szklarskiej GLASS organizowane są w cyklu dwuletnim razem z największymi w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej targami dla sektora budowlanego – BUDMA.

Wystawcy Targów Branży Szklarskiej GLASS oferują produkty z następujących grup branżowych:

maszyny, urządzenia i akcesoria do obróbki szkła płaskiego
szkło płaskie stosowane w przemyśle
szkło stosowane we wnętrzach
gotowe wyroby ze szkła

Zaproszenia do zwiedzania targów kierujemy do następujących grup odbiorców:

Producenci wyrobów ze szkła
zakłady szklarskie
Huty szkła, zakłady produkujące szkło płaskie
Projektanci i architekci wnętrz
Architekci przestrzeni miejskiej (projektanci ogrodów, terenów zielonych)
Konserwatorzy zabytków
Zarządcy, administratorzy obiektów

Drodzy Czytelnicy 6/2011

Opublikowano 1 grudnia 20114 grudnia 2015 przez Andrzej Bochacz

Andrzej Bochacz

Rok 2011 dopiero co się zaczął a już zbliżają się święta Bożego Narodzenia i sylwester.
Przekazuję Państwu dzisiaj szósty numer Barw Szkła. Dziękuję za ciepłe i serdeczne przyjęcie czasopisma w mijającym roku. Mamy nadzieję, że w nadchodzącym nasze propozycje będą co najmniej równie ciekawe a wydarzenia interesujące.
Kończący się rok jest dobrym momentem na podsumowanie. Okazało się, że początkowo wyznaczona linia tematyczna Barw Szkła była trafna. Połączenie poważnych opracowań naukowych z informacjami o charakterze krajoznawczym i wiedzy praktyczno-warszatowej było słuszne. Przekazujemy wiedzę, która jest trudno dostępna dla miłośników witrażu oraz szkła artystycznego a szczególnie fusingu.
W roku 2012 będziemy kontynuowali ten kierunek i jednocześnie wsłuchiwali w Państwa oczekiwania oraz potrzeby. Dlatego liczymy na pomoc z Waszej strony i prosimy o wskazówki na temat interesujących zagadnień, które chcielibyście odnaleźć na łamach naszego czasopisma.
Przyszły rok to niestety zmiana ceny dwumiesięcznika z dotychczasowych 11 zł na 14 zł za jeden egzemplarz. Cena prenumeraty będzie wynosiła 85 zł. Wewnątrz numeru czasopisma znajdziecie ulotkę, która informuje o sposobie zamawiania Barw Szkła.
Aktualnie czasopismo można nabyć składając zamówienie na stronie www.barwyszkla.pl w internetowym sklepie www.mandragora.waw.pl oraz na Allegro. Barwy Szkła można kupić w poznańskiej hurtowni Agropref. Z uwagi na bardzo wysokie marże handlowe stosowane przez kolporterów, nie przewidujemy zmiany formy dystrybucji, gdyż skutkowałoby to znacznym zwiększeniem ceny.
Naturalnie czynimy starania, aby zainteresować pozostałe hurtownie dystrybucją Barw Szkła i jestem przekonany, że w nadchodzącym roku to się uda.
Bieżący numer, to kolejna porcja ciekawych opracowań. Przede wszystkim zapraszam serdecznie do lektury fragmentów prekursora słowa pisanego o sztuce witrażu mnicha Teofila. Na pewno warto zauważyć, jak niewiele w ciągu minionych stuleci zmieniła się technologia tworzenia witraży.
Fascynującym jest artykuł Pani Urszuli Sot na temat mozaiki. Mozaika, to nie tylko ceramika a właściwie podstawowym materiałem są półfabrykaty szklane. Na pewno cennym będzie zauważenie jak wiele wspólnego ze sobą mają mozaika oraz witraż i jak zbieżne były drogi rozwoju tych rodzajów sztuki.
Pan Zenon Kozak przybliża początkującym adeptom wiedzę na temat rodzajów szkła witrażowego. Ten sam autor rozpoczyna cykl artykułów poświęconych tworzeniu witraży klasycznych. W bieżącym numerze Barw Szkła podjął się wstępnego omówienia techniki malowania.
Praktycy fusingu znajdą również ciekawy artykuł Johna Kazinsky omawiający zachowanie się szkła w piecu w szerokim zakresie temperatur.

Życzę miłej lektury

Mała Jałta – wielcy Polacy

Opublikowano 1 października 201121 lutego 2016 przez Andrzej Bochacz

Augustyn Baran

W wojnie domowej nie ma zwycięzców – ten bolesny frazes znany jest od starożytnego Greka.

Grek mógł sobie mówić – Europa była, jest i pozostanie mądrzejsza od Autora powyższej maksymy – króla maleńkiego państewka w Helladzie.

Wojna domowa jest kryzysem, który nie omijał Europy w przeszłości, także Polski, naszych miast, wsi i rodzin. W czasach przewartościowania jednych wartości na inne.

Nasze ostatnie dzieje obfitują w próbę zmartwychwstania bohaterów, którzy jeszcze nie tak dawno byli antybohaterami. Nie pisano o nich, nie mówiono, a jeśli tak – z konieczną odrazą.

Zatem, postaci wielu z nich, jak i czyny poddaje się aktualnemu przewartościowaniu, dowartościowując zarazem. Z punktu widzenia samej historii – jest to zabieg jak najbardziej wskazany i konieczny, chociaż w historii interpretacja również zależy od upodobań, często bardzo subiektywnych samego historyka.

Wiadomo nie od dzisiaj, że w walkach brato-bójczych po II wojnie światowej zginęło około 20 tys. ludzi. Najczęściej młodych, zaangażowanych po jednej, to po drugiej stronie politycznej barykady. W czasach PRL stawiano pomniki, ryto tablice pamięci tym, co padli w walce, utrwalając „władzę ludową”. Teraz stawia się pomniki tym drugim.

Tymczasem: wszystko odbyło się tuż po Jałcie, w której „mali” szefowie 4 mocarstw podzielili świat, a terytorium Polski oddali pod wpływy człowieka z fajką.

Łatwo więc było zastrzelić dwu milicjantów, trzech PPR-owców, ale Armii Czerwonej pokonać już się nie dało.

O nowej wojnie nikt nie chciał słyszeć. Nie tylko Europa, ale świat lizał dotkliwe rany po niedawnej ostatniej. Tymczasem „wielkim” Polakom marzył się nowy konflikt przeciw ustaleniom małym szefom z Jałty.

Marzenia topiono w krwi. I lała się krew po obu stronach. Ginęli najczęściej młodzi ludzie.

Do dzisiaj trwa ten „dziwny pogrzeb” niepotrzebnie wtedy umarłych.

Tu i tam padają przebaczenia pod adresem agresorów. „Znaki pokoju” łatwiej przekazać i odebrać od wroga, niż brata. Kraj usiany jest mogiłami ludzi, którzy polegli w wojnie po wojnie. Kiedy było potrzebne ich życie, a nie ofiara z życia.

Porządek jałtański rozpadł się w czasie odległym po ich daremnej walce. Dlatego w tej chwili, jak napisałem – nastał czas dla historyków z jednej strony, z drugiej zaś dla fundatorów wspólnego pomnika: „Tym, co zginęli w walce przeciw sobie”, w wojnie domowej, narzuconej przez innych, ale jednak – domowej.

Historia w naszej ojczyźnie nie chce być – od wieków to trwa – nauczycielką życia. Jest niestety w dalszym ciągu nauczycielką śmierci. Najgorsze, że tej niepotrzebnej. Absurdalnej.

Nie dziwmy się, że wciąż trzeba pisać na nowo powieść Andrzejewskiego „Popiół i diament”. Może dlatego, że żadna w Europie, jak właśnie nasza historia, spala diamenty i bez przerwy brniemy przez popioły rodzinnych domostw w miastach i wsiach. Popioły i zgliszcza są jedynymi relikwiami naszej przeszłości.

Festiwal Wysokich Temperatur

Opublikowano 1 października 20113 grudnia 2015 przez Andrzej Bochacz

Jest jedyną w Polsce otwartą imprezą artystyczną, podczas której artyści z całego świata dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem z innymi pasjonatami ‘sztuki na gorąco’. Co roku zapraszani są prawdziwi mistrzowie pracy z ogniem m.in. Livio Serena (Murano), Seung Woog Kim (Korea), Michael Flynn (UK), Rick Batten (USA), którzy pokazują publiczności swoją pracę ‘od kuchni’. W tym roku po raz pierwszy zaproszeni zostali hutnicy z Nowego Boru (Czechy), którzy dmuchając kolorowe szkło i tworząc z niego różne niespodzianki, tak oczarowali publiczność, że mimo zapadnięcia zmroku wokół ich stanowiska wciąż gromadziły się tłumy.

„Podczas Festiwalu dochodzi do integracji różnych dyscyplin artystycznych. Okazuje się, że choć tworzymy z innych materiałów, mamy wspólny mianownik – wysoką temperaturę. Praca z ogniem jest bardzo wymagająca i wyczerpująca, ale daje dużo satysfakcji i często niepowtarzalne rezultaty.”

„Bardzo ważna jest dla nas możliwość konfrontacji z widzem. Wrocławianie przychodzą na Festiwal całymi rodzinami i mamy już stałych bywalców. Z dużym zaciekawieniem przyglądają się naszym działaniom, dopytują o szczegóły, biorą udział w warsztatach. Często są zaskoczeni, że gotowe prace, które widzą w galeriach musiały być poddane tylu skomplikowanym procesom.”

„Co roku zapraszamy nowych gości, również artystów, którzy wcześniej nie mieli do czynienia z pracą z ogniem i „zarażamy” ich naszą pasją.”

Serdecznie zapraszamy na kolejną edycję Festiwalu 2012.

Zatrzymaj jesień – wisiorek z liściem w tle

Opublikowano 1 października 20115 grudnia 2015 przez Andrzej Bochacz

Ewelina Brygier

Biżuterię można dziś kupić wszędzie, czasem zupełnie niedrogo. Kolczyki czy błyszczące wisiorki na stałe weszły do oferty większości odzieżowych sklepów sieciowych we wszystkich galeriach handlowych w Polsce. Kobietom, które stawiają na oryginalność i lubią nosić biżuterię własnej produkcji oraz mężczyznom, którzy lubią rozpieszczać swoje kobiety, chciałabym przybliżyć możliwości, jakie daje technika taśmy miedzianej.

Warsztat pracy omawiany był w numerach 1/2011 i 2/2011 „Barw Szkła”. Potrzebujemy klasycznego zestawu:

nóż do szkła
szlifierka lub gładzik
lutownica
cyna
topnik
podkładka do lutowania
patyny w różnych kolorach
preparat zapobiegający utlenianiu się patyny
miękkie ściereczki lub ręczniki papierowe.

Kiedy piszę ten artykuł, jesień cieszy słońcem igrającym kolorami liści. Dlatego dziś o tym, jak w prosty sposób wykonać samodzielnie efektowny jesienny wisiorek z liściem przy użyciu techniki folii miedzianej.

Poza standardowym wyposażeniem pracowni witrażowej potrzebne będą:

przezroczyste cienkie szkło
liście szkieletowe w wybranym kolorze (do kupienia w sklepach florystycznych i hobbystycznych)
kółeczka montażowe biżuteryjne (do kupienia na aukcjach internetowych oraz w sklepach oferujących elementy do wyrobu biżuterii). Możemy też postawić na całkowity „hand made” i kółeczka wykonać samodzielnie z drutu miedzianego
tasiemka lub rzemyk, na którym zawiśnie gotowy wisiorek.

Z kartki papieru albo tektury wycinamy kwadrat lub prostokąt w rozmiarze dokładnie takim, jaki ma mieć nasza biżuteria. Gotowy szablon odrysowujemy dwa razy na tafli bezbarwnego szkła, a następnie wycinamy i szlifujemy krawędzie tak, by oba szkiełka były jednakowe. Płuczemy je i dokładnie wycieramy papierowym ręcznikiem. Z liścia, najlepiej mijając środkową, twardą łodyżkę, wycinamy kształt taki, jaki mają docięte szybki.

Wszystkie trzy warstwy składamy razem i bardzo dokładnie dociskając brzegi oklejamy równo taśmą miedzianą. Od wyboru jej szerokości oraz koloru spodu zależał będzie efekt końcowy (pracując z bezbarwnym szkłem, najchętniej używam taśmy ze spodem czarnym). Ważne, by naklejona taśma po obu stronach wisiorka miała tę samą szerokość. Taśmę dociskamy, pokrywamy topnikiem (przy pracy z tak małymi elementami najlepiej sprawdzają się pałeczki kosmetyczne, które ułatwiają precyzyjne naniesienie kwasu) i lutujemy. Pozostaje jeszcze dolutowanie kółeczka oraz decyzja, czy patynować wisiorek, który na tym etapie jest srebrny i błyszczący. Patyna delikatnie zmatowi lut i zmieni jego barwę (polecam eksperymenty z rozwadnianiem jej roztworu).

Po umyciu pracy, na całość nakładamy antyutleniacz. Gdy biżuteria wyschnie, wycieramy ją miękką szmatką, mocujemy rzemyk lub tasiemkę i zawieszka jest gotowa! Pora dobrać do niej sukienkę lub opakowanie oryginalnego prezentu.

Właściwości cieplne szkła

Opublikowano 1 października 201121 grudnia 2015 przez Andrzej Bochacz

Zenon Kozak

Stapianie szkła, czyli fusing jest procesem, w którym należy zwracać szczególną uwagę na właściwości cieplne szkła. Najistotniejszą jest rozszerzalność cieplna. Obok tego, równie ważne są: naprężenia wewnętrzne oraz wytrzymałość na zmiany temperatury.

Rozszerzalność cieplna jest właściwością fizyczną szkła. Polega ona na’ zmianie jego wymiarów wraz ze zmianami temperatury. Dla uproszczenia lub zastosowań pomiarowo-technicznych zwykło się mówić o rozszerzalności liniowej. W rzeczywistości zmianom podlegają wszystkie wymiary, stąd praktycznie jest to rozszerzalność objętościowa.

Cechą charakteryzującą rozszerzalność cieplną jest współczynnik rozszerzalności cieplnej (COE). Jest to wartość, która wskazuje procent zmian długości w stosunku do zmian temperatury. W branży szklarskiej COE podawany jest jako całkowita liczba, najczęściej w przedziale od 70 do 150. W rzeczywistości, jako wartość fizyczna współczynnik, to wartość od 70*10^-71/^oC do 150*10^-7 1/^oC.

Współczynnik COE wyznacza się przy pomocy dylatometru. COE mieści się w dużym przedziale wartości. Szkło krzemionkowe, stosowane w przemyśle, wykazuje wartość na poziomie 5. Tymczasem niektóre szkła gospodarcze mają wartość 150.

Wartość współczynnika rozszerzalności szkła zależy w dużej mierze od jego składu chemicznego. Dzięki temu można wytwarzać szkła określonej rozszerzalności. Ma to duże znaczenie dla stapiania różnych szkieł albo szkła z innymi materiałami (metalami, porcelaną itp.), gdyż łączone materiały muszą mieć jednakową rozszerzalność.

Dodatek tlenków o odczynie alkalicznym (sodowy, potasowy) powodują wzrost COE. Tymczasem tlenki krzemu i magnezu obniżają go. Najskuteczniej jednak zmniejsza rozszerzalność szkła tlenek boru.

Zjawisko rozszerzalności cieplnej ma największy wpływ na powstawanie naprężeń w szkle.

Podczas studzenia stapianych szklanych zestawów powstają w nich, wskutek małej przewodności cieplnej, duże różnice temperatury w warstwach wewnętrznych i zewnętrznych. Warstwy zewnętrzne wypromieniowują ciepło znacznie szybciej niż warstwy wewnętrzne. W związku z tym proces porządkowania struktury cząsteczkowej zachodzi odmiennie w coraz głębszych partiach. Taki stan powoduje powstawanie w szkle naprężeń, które uzyskują stan trwały po wyrównaniu temperatury w całej grubości szkła. (Rozkład naprężeń trwałych jest zawsze taki sam: w warstwach zewnętrznych występują siły ściskające, a w wewnętrznych siły rozciągające). W celu wyeliminowania tego niepożądanego zjawiska stosuje się w procesie stapiania szkła odprężanie (operację tę opisano szczegółowo w jednym z ostatnich numerów Barw Szkła).

Omówione powyżej właściwości cieplne szkła mają znaczenie na etapie produkcyjnym. Wytrzymałość termiczna szkła jest cechą użytkową i określa odporność materiału na nagłe zmiany temperatury. Wskaźnik ten wyznaczany jest przez badanie polegające na zanurzaniu szkła na przemian w gorącej i zimnej kąpieli, aż do pęknięcia. Wytrzymałość cieplna różnych szkieł wykazuje dużą rozpiętość. Szkła gospodarcze cechuje rozpiętość około 100^oC. Szkła borowo-krzemianowe uzyskują wytrzymałość rzędu 300^oC a szkło krzemionkowe nawet 1000°C.

Po tej dawce teorii spójrzmy na zagadnienie właściwości cieplnych szkła od strony praktycznej. Projektując wyroby w fusingu łatwo sobie wyobrazić, jak duże znaczenie ma uwzględnianie powyższych właściwości. Nie będzie również zaskoczeniem, że ich znaczenie ma coraz większy wpływ wraz ze wzrostem rozmiaru stapianych pakietów szkła. Możliwości techniczne (dostępne piece) oraz materiałowe (rodzaje szkła, dodatki chemiczne) pozwalają na wykonywanie prac o rozmiarach dochodzących do kilku metrów kwadratowych.

W celu wykazania wpływu współczynnika rozszerzalności cieplnej różnych rodzajów szkła wykonano doświadczenie z użyciem szkła o COE = 80 (zielone, szare) oraz COE = 115 (brązowe).

Zastosowano następującą krzywą wypału:

grzanie do temperatury 550^oC w tempie 300^oC/h
grzanie pełną mocą do temperatury 820^oC
wyłączenie grzałek do temperatury 595^oC
schładzanie do 400^oC w tempie -50^oC/h
schładzanie do 20^oC w tempie -100^oC/h

Po otworzeniu pieca widoczne były stopione próbki. Te, które zostały złożone ze szkła o zgodnych współczynnikach COE uległy stopieniu w jednolitą masę. Próbki szkła szarego wykazały niższą temperaturę topnienia od szkła zielonego. Dowodem na to jest fakt, że naprężenie powierzchniowe cieczy jaką było szkło w temperaturze 820^oC dokładnie zaokągliło kształty elementów. Szkło zielone nie zostało tak ładnie zaokrąglone. To oznacza, że w celu uzyskania, np. ładnie wyoblonych kaboszonów należy zastosować wyższą temperaturę szczytową.

Próbka, w której użyto szkła o różniących się znacznie współczynnikach COE popękała.

Przeprowadzone doświadczenie dowodzi oraz unaocznia jak istotne jest planowanie składu materiałowego elementów stapianych pakietów.

Należy również pamiętać, że nawet niewielkie różnice w wartości współczynnika COE wymaga specjalnych zabiegów. Głównie sprowadzają się one do odpowiedniej korety krzywej wypału. Szczególnie istotnym jest etap 4, czyli ten w przedziale od 600^oC do 400^oC, gdyż wówczas zachodzą najważniejsze zjawiska fizyczne wewnątrz szkła, które mają wpływ na trwałość wyrobu.

Na koniec, należy również wspomnieć, że naprężenia wewnętrze mogą ujawniać się po jakimś czasie. Niewłaściwie odprężone szkło, bądź nieodpowiednie składniki mogą obniżać wytrzymałość termiczną i wyrób szklany może ulec uszkodzeniu, np. po rozgrzaniu promieniami słonecznymi.

Trwały jak szkło

Opublikowano 1 października 20113 grudnia 2015 przez Andrzej Bochacz

Villa Glass Studio

Współczesne budownictwo stanowi ciekawe połączenie betonu, stali i szkła. Imponujące biurowce oraz przestrzenne galerie handlowe symbolizują dzisiejsze trendy budowlane, w których nietuzinkowa uroda obiektu łączy się z jego funkcjonalnością. Istotnym czynnikiem tego połączenia jest coraz szersze stosowanie szklanych rozwiązań architektonicznych.

Nie tylko szyba

Barwy-szkla-2011-Trwaly-jak-szklo — Villa Glass Studio – barierka ze szklł hartowanego

Chyba nikogo z nas już nie dziwi widok potężnej tafli szkła, stanowiącej niemal całą ścianę budynku. Dzisiejsza technologia pozwala bowiem na wykorzystanie szkła we wszelkich możliwych przestrzeniach. Dlatego architekci i projektanci coraz częściej i z dużymi sukcesami stosują je także wewnątrz obiektów.
W efekcie powstają rozmaite przeszklone przestrzenie użytkowe, szkło pojawia się na podłogach i schodach, a przezroczyste lub przyciemnione ściany oddzielają poszczególne pomieszczenia biurowe, określając jednoznacznie strefy przeznaczone dla konkretnych działów czy pracowników. – Dzięki wytapianiu szkła metodą fusingu możemy dziś otrzymywać dowolne formy i kształty, co sprawia, że stało się ono materiałem znajdującym bardzo szerokie zastosowanie przy stawianiu i aranżowaniu wnętrz budynków – zauważa Marek Malik z Villa Glass Studio.

Bezpieczeństwo przede wszystkim

Powszechność użycia szklanego budulca zobowiązuje także do troski o zdrowie i życie jego potencjalnych użytkowników. Gwarantem zapewnienia standardów bezpieczeństwa są określone regulacje prawne oraz dostępne rozwiązania technologiczne. Współczesne metody obróbki znacznie zwiększają jego odporność na różne czynniki zewnętrzne. Jest to niezbędne, zwłaszcza w przypadku wyrobów narażonych na codzienne oddziaływania (stoły, schody). Jednak dla spełnienia wymogów bezpieczeństwa ważna jest również dbałość o zachowanie się uszkodzonego materiału. – Hartowanie szkła sprawia, że staje się ono znacznie trwalsze, a w przypadku rozbicia, rozpada się całkowicie na drobne kawałki przez co wyklucza bardzo niebezpieczne w takich sytuacjach duże szklane elementy – zapewnia Marek Malik. – Jednocześnie dla zwiększenia bezpieczeństwa takich wyrobów jak szklane schody, stosuje się technikę sklejania tafli szkła, łączonych jedną lub kilkoma warstwami specjalnej folii. W razie stłuczenia, odłamki pozostają przytwierdzone właśnie do tej folii.

Szkło wkracza na salony

Dekoracyjne oraz praktyczne walory szkła sprawiają, że coraz częściej wkracza ono również do naszych mieszkań. Przeszklone schody i podłogi, luksfery między pokojami, szklane drzwi czy meble dużo światła i otwierają przestrzeń nowoczesnych domów. Natomiast indywidualne dopasowanie dodatków, naczyń, a nawet armatury sanitarnej ze szkła zapewni mu niepowtarzalny ekskluzywny charakter. Jedno-cześnie nie musimy się już martwić, że komuś z naszych bliskich stanie się krzywda w wyniku stłuczenia materiału. Możemy spokojnie przyjmować przyjaciół przy szklanym stole, podczas gdy dzieci zajmą się zabawą na lśniącej szklanej podłodze. Techniki hartowania i sklejania zapewniają bowiem trwałość i bezpieczeństwo użytkowania szklanych wyrobów.

http://www.villa.com.pl