Tag: John La Farge

Anioł Stróż – witraż Johna LaFarge w Unity Church

Unity Church w North Easton w stanie Massachusetts, to świątynia związana z rodziną Ames. Byli oni znanymi filantropami, którzy w dużej mierze przyczynili się do gospodarczego i kulturalnego rozwoju miasta w 2 połowie XIX wieku. Kościół został zaprojektowany przez Johna Amesa Mitchell’a Jr. w 1875 roku. Architekt nadał mu cechy stylu angielskiego. W późniejszych latach jego wnętrze zostało przebudowane przez Henry’ego Vaughn’a, czołowego przedstawiciela nurtu Gothic Revival. W kościele uwagę przykuwają dwa niesamowite witraże, powstałe w latach 1883-1887, których autorem jest wybitny, amerykański witrażysta, John La Farge. Pierwsze z okien z przedstawieniem Anioła Stróża poświęcone jest pamięci Helen Angier Ames. Drugie, nazywane Oknem Mądrości powstało dla upamiętnienia gubernatora Olivera Ames oraz dwóch innych mężczyzn z jego rodziny.

Okno z przedstawieniem Anioła Stróża zamówione zostało przez Fredericka Lothropa Ames, dla uczczenia pamięci jego jedynej siostry Helen Angier Ames, która zmarła w 1882 roku, w wieku 46 lat. Mało brakowało, a La Farge nie mógłby go wykonać. Artysta popadł w konflikt z firmą Tiffany’ego, pojawiły się również podejrzenia co do przestępstw finansowych w jego własnej firmie. Dopiero po oczyszczeniu z zarzutów, La Farge mógł kontynuować prace nad witrażem, który ukończył w 1887 roku.

Centralne miejsce w dolnej części witraża zajmuje Anioł Stróż o rozłożystych skrzydłach, odziany w różową szatę. Po jego bokach widać dwie siedzące postacie. Kobieta po lewej w błękitnych szatach to Smutek, natomiast po prawej przedstawiona została Potrzeba, ubrana na zielono. Ponad nimi, w górnej części okna widoczna jest bogato zdobiona, złota trumna otoczona przez rozmodlone anioły, ubrane w szaty z opalizującego szkła. Tło witraża utworzone jest z malutkich kawałeczków szkła, przypominających misterną mozaikę. Błękitne i turkusowe punkciki na brązowym tle zdają się migotać i sprawiają, że całość nabiera mistycznego wyrazu.

John La Farge był jednym z najbardziej utalentowanych, wszechstronnych i kreatywnych artystów amerykańskich XIX wieku, a witraże do Unity Church zaliczane są do jego najlepszych prac. Wykorzystanie szerokiej gamy barwnej, z zastosowaniem opalizującego szkła, a także przemyślana kompozycja i alegoryczny charakter przedstawionego na witrażu tematu, czynią z niego niezwykle kunsztowne i eleganckie dzieło na wysokim poziomie.

Witraże Johna La Farge

Witraże Johna La Fargea

W architekturze okresu Art Nouveau witraże Johna La Fargea zajmują znaczące miejsce. Artysta, żyjący w latach 1835 – 1910, był amerykańskim malarzem, twórcą witrażowych okien, dekoratorem wnętrz i pisarzem.

Urodził się w Nowym Jorku, w katolickiej rodzinie bogatych francuskich emigrantów. Uzyskał edukację w katolickich szkołach w Nowym Jorku i w stanie Maryland,  które ukończył w 1853.

Początkowo studiował prawo, jednak cały czas jego zainteresowania oscylowały wokół sztuki. W 1856 roku wyjechał do Paryża i krótko studiował malarstwo z Thomas’em Couture. W 1859 roku rozpoczął współpracę z malarzem William’em Morris’em Hunt’em w Newport, Rhode Island, ale wkrótce opuścił swoje studio, by malować bezpośrednio z natury, zainspirowany pięknym otoczeniem w Newport. W jego pracach widoczne jest wyjątkowe podejście do estetyki.

Właśnie w Newport, w latach 1860 i 1870, powstały dzieła La Farge, które uznawane są przez krytyków za pierwsze eksperymentalne obrazy impresjonistyczne, malowane na amerykańskiej ziemi, a także niektóre z nich za jedne z najbardziej pięknych obrazów  kwiatów, jakie kiedykolwiek stworzono.

W roku 1850 i na początku 1860 La Farge stał się pionierem w naśladownictwie japońskiej sztuki.  Japońskie elementy pojawiły się również w jego dziełach. Jego pierwsze rysunki z elementami japońskimi powstały w Paryżu, w 1856 roku i w ten sposób narodziło się jego zainteresowanie sztuką tego kraju.

Po roku 1876, w którym stworzył wyjątkowe malowidła naścienne w kościele świętej Trójcy w Bostonie, La Farge został uznany za ojca amerykańskiego ruchu mural. W późniejszym czasie artysta angażuje się w projektowanie witraży. John La Farge był wszechstronnym artystą, jednak największą sławę przyniosły mu właśnie jego witraże. Dzieła tego wybitnego artysty porównywane są w zakresie ich wyjątkowego bogactwa do witraży średniowiecznych.

W swoich dziełach La Farge zachwycał nowatorstwem, takim jak na przykład zastosowanie opalizującego szkła czy nowych technik montażu barwnych szyb. Dzięki wielkiemu talentowi malarskiemu, artysta mógł uchwycić w swych kolorowych, szklanych obrazach całą gamę emocji i wykorzystać perfekcyjnie możliwości przechodzącego przez nie światła, które nadaje im głębi i wyjątkowego znaczenia.

La Farge eksperymentował z kolorystyką witrażową. Jego twórczość rywalizowała z pięknem średniowiecznych okien i tworzyła nową jakość dzięki zastosowaniu opalizującego szkła i  oryginalnych metod układania i stapiania szklanych warstw . Szkło opalizujące było używane od stuleci w naczyniach stołowych, ale nigdy wcześniej nie było formowane na płaskie arkusze do zastosowania w witrażach i innych przedmiotach dekoracyjnych. Do swoich wczesnych eksperymentów La Farge musiał zamawiać płaskie arkusze opalizującego szkła z firmy produkującej szkło w Brooklynie.

La Farge przedstawił Tiffany’emu nowy sposób użycia opalizującego szkła w połowie lat 70 tych XIX wieku, pokazując mu swoje eksperymentalne dzieła. Jednak pod koniec tego czasu lub na początku lat osiemdziesiątych XIX wieku stosunki między wybitnymi artystami sztuki witrażowej uległy pogorszeniu, prawdopodobnie w związku z procesem sądowym, jaki się toczył między tymi dwoma mężczyznami .

Witraże Johna La Fergea były wzorem dla wielu wybitnych dzieł sztuki witrażowej w późniejszych czasach

La Farge złożył wniosek patentowy w dniu 10 listopada 1879 roku, krótko po tym, jak gazeta opublikowała widok jego ostatniego witraża okiennego, który wykonał dla Richarda Derby z Long Island jako „pierwszą aplikację nowego materiału – szkła opalizującego”. Otrzymał patent nr 224,831 w dniu 24 lutego 1880 roku.  W gazecie o nazwie „Okólnik z kolorowymi szybami” jego nowatorskie dzieło znalazło się wraz ze szczegółami technicznymi dotyczącymi produkcji szkła opalizującego  oraz układania go w celu utworzenia okien.

Osiem miesięcy później Tiffany złożył wniosek o podobny patent, który został przyznany mu w 1881 roku. Główną różnicą w ich patentach było to, że firma Tiffany podała nieco inne szczegóły techniczne, na przykład odnoszące się do przestrzeni powietrznej pomiędzy warstwami szkła. Ponieważ patent La Farge bardziej skupił się na materiale a firma Tiffany oparła swój patent na szczegółach konstrukcyjnych, okazało się, że te dwa patenty mogą być wzajemnie zależne, co skutkowało tym, że jeden  artysta nie mógł wykonywać witraży bez zgody drugiego.

Około roku 1882 La Farge pozywa Tiffany’ego, twierdząc, że ten naruszył jego patent, przyswajając niektóre z jego metod pracy z opalizującym szkłem. Oficjalne zapisy pozwu nie zostały znalezione, co sugeruje, że nigdy nie został on jednak złożony, ale w korespondencji obu mężczyzn jest wiele odniesień do niego.

LaFarge osiągnął międzynarodowy rozgłos dzięki witrażom pokazanym na ekspozycji w  1889roku, w Paryżu, gdzie zdobył za nie pierwszą nagrodę. Rząd francuski zaoferował artyście zakup okien po ekspozycji, ale zostały one zainstalowane w budynku, w Buffalo. W 1901 roku La Farge został odznaczony Złotym Medalem w czasie ekspozycji Pan American, w Buffalo.

Przez całe swoje życie artysta wykonał wiele witraży na zamówienie duchownych katolickich i w ten sposób jego wspaniałe prace zdobią wnętrza niezliczonych kościołów. Jego wyjątkowe witraże są  widoczne w kościołach w Buffalo, w Nowym Jorku, w Worcester, Massachusetts oraz w kaplicach uniwersytetów Harvard i Columbia.

La Farge tworzył w wielu dziedzinach sztuki.

Jego akwarele i rysunki są dobrze znane a jego obrazy sztalugowe znajdują się w wielu wiodących amerykańskich muzeach. Jego pisma i wykłady o sztuce wyróżniają się szczególnym zainteresowaniem urbanistyką.

La Farge miał wyjątkowy wkład w technikę tworzenia witraży, co przekłada się na takie działania jak :

  • Rozwój i wykorzystanie opalizującego szkła – obecnie powszechnie znanego jako amerykańskie witraże – który opatentował jako pierwszy w 1880 roku
  • Włączenie ozdób z formowanego szkła do twórczości, zwykle w kształcie klejnotów lub kwiatów
  • Pokrywanie warstw szkła innymi jego kawałkami, bezpośrednio na siebie, aby osiągnąć złudzenie głębi i zminimalizować potrzebę malowania
  • Korzystanie z cienkiego drutu miedzianego lub folii w celu zastąpienia ciężkich ołowianych ram, co stało się ułatwieniem dla pracy Louis’a Comfort ‘aTiffany’ego.

Ten wybitny, wszechstronnie uzdolniony artysta, o którym tak mało się mówi, zasłużył na miano ojca wielu innowacyjnych rozwiązań w sztuce witrażowej, został uhonorowany wieloma nagrodami i wyróżnieniami i miał wpływ na twórczość wielu znanych artystów drugiej połowy XIX wieku.