Krystyna Jadamska – Rozkrut
Witraż w meczecie jest rzadkością. Pełno w nim ornamentów i mozaik, a witraży prawie wcale. Meczet, miejsce kultu muzułmańskiego, jest dowolnym budynkiem, przeznaczonym do oddawania kultu Bogu. Architektura tego miejsca nie jest jednoznaczna. Najważniejsze jest w nim to, że umożliwia muzułmanom wspólną modlitwę rytualną. Jednocześnie meczety służą jako miejsca spotkań lub spełniają rolę ośrodków edukacyjnych. Historia powstania pierwszych meczetów sięga VII wieku, były to â Meczet Al Kaaba w Mekce, według wierzenia zbudowany przez Abrahama na polecenie Boga i Masdżid â Nabawi w Medynie, które w pierwszej formie zgromadzenia modlitewnego funkcjonowały pod gołym niebem. Dla nich oknami witrażowymi były naturalne widoki… Po podboju Mekki w 630 roku, Mahomet przekształcił meczet Kaaba i nazwał – Al. Masdżid al Haram. Podobno budowla znajduje się w miejscu, gdzie prorok mieszkał trzy dni przed przybyciem do Medyny. Wkrótce wybudowany został następny meczet. Późniejsze i obecne meczety to już budowle z licznymi kopułami i minaretami oraz wielkimi wrotami, charakterystycznymi dla architektury meczetów. Ich forma powstała w okresie podbojów arabskich. Zaczęły być budowane za Umajjadów. Miejscem tysiąca minaretów nazywany jest Kair, gdzie roi się od wysokich wieżyczek meczetów. Rozprzestrzenianie się islamu spowodowało wzrost meczetów na świecie. Pierwsze meczety chińskie zbudowano w VIII wieku. Wielki Meczet w Xian w przerobionej formie z XVIII wieku współgra ze starożytną architekturą chińską i nie przypomina meczetów typowo arabskich. We wschodnich Chinach meczety najczęściej przypominają pagody. We wczesnym okresie istnienia kalifatu w podbitych miejscowościach pozwalano wyznawcom chrześcijaństwa i judaizmu na zachowanie kościołów i synagog. W XI wieku bizantyjskie kościoły i katedry zaczęto przystosowywać do nowej wiary. W Anatolii i w Azji Środkowej zaczęto budować meczety. Ich forma powstawała w czasie podbojów arabskich i wywodziła się z architektury sasanidzkiej Persji, ostatniego etapu sztuki perskiej, charakteryzującej się monumentalną formą, symetrią, reliefami, stiukami i malowidłami ściennymi. Zabrakło w tej sztuce witraży, dlatego meczety są w witraże ubogie. W XVI i w XVII wieku meczety budowano w Indiach i w Mongolii, gdzie nadano im styl mongolskich budowli, z ostro zakończonymi cebulowatymi kopułami. W XX wieku, w związku z przemieszczaniem się Arabów, coraz częściej powstawały meczety w Europie. Natomiast historia Cypru, który przechodził z rąk do rąk to świadectwo losów świątyń, które w związku z przemianami narodowymi i politycznymi zmieniały swych wyznawców i stawały się na przemian meczetami, kościołami i cerkwiami, to i też architektoniczne w nich przeróbki noszą ślady tych zmian. Na Cyprze, w Nikozji, Katedra św. Zofii przerobiona została na meczet Selimiye. Surowość meczetu nie pozwala na zachowanie tego, co kiedyś było we wnętrzu katolickiej czy prawosławnej świątyni, dlatego okna w nim są najczęściej pozbawione witraży i niewątpliwie dlatego, rzucają się w oczywitraże w Błękitnym Meczecie, w Meczecie Sułtana Ahmeda w Stambule. Do wnętrza meczetu prowadzą trzy wejścia, dwa z dziedzińca zewnętrznego i jedno z wewnętrznego. Świątynię przykrywa kopuła o średnicy 22,4 m, która wznosi się 43 m ponad poziom posadzki. Niestety nie zachowało się tam barwne szkło we wszystkich oknach. W niektórych z nich podziwiać jednak można witraże z symboliką arabską .
Dla muzułmanów „ meczetem dalekim”, trzecim najświętszym miejscem islamu, jest Meczet Al Aksa na Wzgórzu Świątynnym w Jerozolimie. Jest to największa świątynia W Ziemi świętej, mieści 30 tysięcy wiernych. Zbudowana latach 660 a 691, wraz z Kopułą na Skale, na pamiątkę nocnej podróży Mahometa do Tronu Bożego, gdzie zabrał go Archanioł Gabriel. W meczecie Al Aksa można podziwiać okno witrażowe z motywami islamskimi.
W meczecie nie ma miejsca na zbyteczne ozdoby, ogromna przestrzeń ma służyć skupieniu i modlitwie z Bogiem.
