Stephen Adam – autor nowoczesnych witraży w Szkocji

Jeden z najważniejszych, szkockich witrażystów, Stephen Adam, urodził się w 1848 roku w Bonnington Haun – niewielkiej miejscowości, która dziś jest częścią Edynburga.

Swoją edukację artystyczną młody Adam zaczął w 1861 roku, kiedy to trafił do Ballantine Brothers – firmy z Edynburga, która zajmowała się projektowaniem witraży. Uczęszczał również na zajęcia plastyczne do  Trustees Academy w Edynburgu oraz Haldane’s Academy (zamienionej później na Glasgow School of Art). Bardzo ważny dla rozwoju jego kariery był rok 1865. Adam dołączył wtedy do studia Daniela Cottier’a, szkockiego artysty witrażowego, który wywarł na niego duży wpływ.

W 1870 roku Adam opuścił Cottier’a, aby założyć własną firmę, która szybko zaczęła przynosić znaczące zyski. Przez lata Adam wyszkolił wielu młodych artystów, w tym swojego syna, który miał zostać jego wspólnikiem. Jednak rodzinne konflikty sprawiły, że planów tych nie udało się zrealizować. Od 1905 roku wspólnikiem Adama został jego uczeń, Alf Webster, który prowadził firmę jeszcze po śmierci swojego nauczyciela.

Stephen Adam projektował okna do kościołów, kaplic, budynków użyteczności publicznej oraz dla prywatnych zleceniodawców z Glasgow, Paisley, Largs oraz w wielu innych, szkockich miejscowościach. Zaprojektował m. in. okna do kościołów w North Berwick, Bearsden czy Dumbarton. Jedną z jego najważniejszych prac, która wywarła duży wpływ na rozwój szkockich witraży były okna w Maryhill Burgh Hall w Glasgow. Jest to seria przedstawiająca profesje, które pojawiły się w wyniku XIX wiecznej ekspansji przemysłowej. Pokazani na witrażach rzemieślnicy przedstawieni zostali w ubraniach roboczych. Około dwadzieścia lat później artysta wykonał podobny cykl, który ozdobił górną przestrzeń sali konferencyjnej w Glasgow Clydeport Authority w samym sercu miasta.

Ciekawe są również okna w prawosławnej katedrze św. Łukasza w Glasgow, w których pojawiają się motywy owoców i liści wyróżniające się delikatnym i wysmakowanym rysunkiem. Widać tu wyraźnie inspiracje sztuką japońską.

Stephen Adam zmarł w 1910 roku w Glasgow. Stworzył wiele witraży dla kościołów, ale w jego dorobku można też znaleźć sporo świeckich realizacji. Jego styl nawiązywał do estetyki prerafaelitów, z widocznymi akcentami z mitologii celtyckiej. Inspirował się twórczością takich artystów jak Edward Burne-Jones, Dante Gabriel Rossetti czy Puvis de Chavannes. Jego wpływ na rozwój sztuki witrażowej w Szkocji był ogromny, a szczególne znaczenie miało jego nowatorskie wykorzystanie kolorów, szczególnie czerni. Twórczość Stephena Adama uznawana jest za pomost pomiędzy sztuką witrażową w XIX a XX wieku. Wielu działających w XX wieku witrażystów inspirowało się jego dorobkiem.