Tag: Kościół Wszystkich Świętych w Selsley

Zwiastowanie – witraż Williama Morrisa i Philipa Webba

Jednym z pierwszych i najważniejszych zamówień jakie otrzymała słynna firma Morris & Co. działająca na przełomie XIX i XX wieku, było zaprojektowanie i wykonanie witraży do kościoła Wszystkich Świętych w Selsley w Gloucestershire.

Sam kościół to dzieło architekta George’a Fredericka Bodley’a. Wzniesiona w 1862 roku świątynia zalicza się do najważniejszych dzieł architektury epoki wiktoriańskiej. Do zaprojektowania okien Morris zaprosił wszystkich swoich najważniejszych współpracowników. Nad zleceniem pracowali Ford Maddox Brown, Edward Burne-Jones, Dante Gabriel Rossetti oraz Philip Webb. Stworzone przez nich witraże w oknach kościoła Wszystkich Świętych w Selsley w znacznej mierze przyczyniły się do sukcesu firmy Morrisa.

W południowym oknie prezbiterium znajduje się witraż, który William Morris stworzył we współpracy z Philipem Webbem. Przedstawia on Zwiastowanie Najświętszej Marii Pannie. Scena została podzielona na dwie kwatery. W prawej widzimy klęczącą Maryję, w lewej anioła Gabriela, który zwiastuje jej dobrą nowinę.

Maria ma rude włosy sięgające ramion i ubrana jest w długą, wzorzystą suknię. Wsparta jest na drewnianym klęczniku, a przed sobą ma otwartą księgę. Głowę odwraca w stronę anioła, a nad nią unosi się biała gołębica. Gabriel również ma długie włosy, o podobnym, rudawym odcieniu jak Matka Boska. Na białą szatę narzucony ma płaszcz w kolorze ochry, spod którego wystają jego bose stopy. Anioł trzyma w ręku lilię, a jego okazałe skrzydła wychodzą poza kadr. W tle widzimy uproszczony krajobraz – ciemno błękitne niebo i białe kwiaty na ciemno zielonym tle. Obie kwatery otacza ozdobne obramienie, a na dole wypisana jest inskrypcja.

Ciemne barwy tła stanowią kontrast w zestawieniu z wyrazistymi szatami postaci. Uwagę zwracają grube, wyraziste kontury. Rysy twarzy Maryi i Anioła wyróżniają się niezwykłą delikatnością. Niektórzy badacze zauważają analogie do słynnego Ołtarza Gandawskiego braci van Eyck, przedstawiającego Adorację Baranka. Subtelne twarze, delikatne i płynne linie rzeczywiście przywołują na myśl dzieło niderlandzkich mistrzów, jest to jednak swobodna inspiracja.

Stylistycznie Zwiastowanie wpisuje się w cały zespół witrażowy zdobiący świątynię. Poszczególne okna tworzą razem spójną całość. Widać tu wpływy średniowiecznych, flamandzkich i angielskich witraży.

Dante Gabriel Rossetti – witraż ze sceną Nawiedzenia św. Elżbiety

Wiele angielskich witraży pochodzących z XIX wieku powstało w kręgu artystycznego Bractwa Prerafaelitów. Jego członkowie zafascynowani sztuką średniowiecza i wczesnego renesansu, chętnie sięgali po tematy biblijne, ale także te związane z poezją, literaturą czy legendami. Jednym z najważniejszych przedstawicieli Prerafaelitów był aktywny członek i współzałożyciel bractwa, Dante Gabriel Rossetti.

Rossetti zafascynowany był włoską literaturą, a w szczególności twórczością Dantego. Wiele jego obrazów nawiązuje do Boskiej Komedii. W jego dorobku znajdują się obrazy olejne, akwarele, rysunki, ilustracje książkowe, a także witraże. Jednym z najciekawszych okien jego autorstwa jest Nawiedzenie św. Elżbiety z kościoła Wszystkich Świętych w Selsley (spotykany jest też tytuł „Maria i Józef w domu Elżbiety”).

W centrum kompozycji znalazły się postaci Maryi i jej kuzynki Elżbiety, które wylewnie się witają, przekazując sobie dobre nowiny. Ubrana w długą żółta szatę i białą chustę zakrywającą włosy Elżbieta, ujmuje dłoń Maryi. Matka Boska Ma na sobie białą suknię, na którą narzucony jest czerwony płaszcz. W okolicy jej serca widoczny jest złoty medalion z wizerunkiem Dzieciątka, który ma symbolizować, że nosi pod sercem Syna Bożego. Stojący za Maryją Józef unosi jej płaszcz przy przechodzeniu przez próg. Za plecami Elżbiety widoczny jest jej mąż, Zachariasz. Rozległe plamy jasnych, wyrazistych barw i duża prostota kompozycji, sprawiają, że dzieło Rossettiego jest eleganckie i przejrzyste. Rozmachu dodają mu bogato udrapowane fałdy szat postaci oraz dekoracyjne obramienie otaczające scenę.

Kościół Wszystkich Świętych w Selsley w Gloucestershire został wzniesiony w latach 1861-1862 przez neogotyckiego architekta George’a Fredericka Bodley’a. To pierwszy kościół, w którym znalazły się witraże zaprojektowane przez Prerafaelitów i artystów z nimi związanych, którzy współpracowali z firmą Morris & Co. Bodley był przyjacielem właściciela firmy, Williama Morrisa, co zapewne przyczyniło się do tego wyboru. Współpracownicy Morrisa zaprojektowali łącznie 5 okien. Witraże zostały umieszczone absydzie świątyni. Ukazują kolejno wydarzenia z życia Chrystusa. Nawiedzenie św. Elżbiety widoczne jest w oknie po południowej stronie. Oprócz Rossettiego, w prace nad witrażami zaangażowani byli również Edward Burne-Jones, Ford Maddox Brown oraz George Campfield.