Tag: katedra

Arktyczna Katedra w Tromsø

Judyta Cukrowska

Arktyczna Katedra na dalekiej północy, w Norwegii jest znana jako Kościół Tromsdalen.  Nazywana jest również Katedrą Arktycznego Morza, ponieważ usytuowano  ją w pięknym miejscu, nad samym brzegiem Morza Norweskiego, wlewającego się pomiędzy fiordy, tuż za kołem podbiegunowym.

Zbudowana w 1965 roku w dolinie Tromsdalen,  została zaprojektowana przez architekta Jana Inge Hovig’a . Katedra wykonana jest głównie z betonu i stali.

Wykonawcą robót był inżynier F. Selmer.

Ze względu na specyficzną konstrukcję kościoła i jego usytuowanie nad wodą, budynek nazywany jest często  „Operą Norwegii”, ponieważ porównywany jest do słynnej Sydney Opera House w Australii.

Katedra jest najbardziej znanym obiektem w mieście Tromsø.

Witraż w Arktycznej Katedrze Tromso (fot. Zairor)
Witraż w Arktycznej Katedrze Tromso (fot. Zairor)

Budowę kościoła rozpoczęto w  kwietniu 1964 roku, a zakończono rok później.

Konstrukcja aluminiowa Katedry  jest obłożona płytami betonowymi, jednak pozostawiono przeszkloną przestrzeń między płytami , by budynek zyskał pozorną lekkość i by móc nadać mu ciekawszego wyglądu po zmierzchu, gdy światło, przedostające się na zewnątrz przez szklane powierzchnie konstrukcji nadaje jej nowy wymiar, kształt i urok.

W roku 1972, do strony wschodniej Katedry została dodana szklana mozaika, stanowiąca wspaniały witraż, wykonany przez Victor’a Sparre.

Architektowi Katedry Janowi Inge Hovig’owi udało się stworzyć arcydzieło. Kościół jest znakiem nawigacyjnym, który można zobaczyć zarówno z mostu, prowadzącego z drugiej strony miasta przez fiord, jak i podczas lądowania samolotem.
Jedenaście aluminiowo – betonowych płyt z każdej strony dachu stanowi w zasadzie o wyglądzie kościoła, który sugeruje jednoznacznie styl architektoniczny katedry.
Główne wejście w ścianie zachodniej otoczone jest dużą szklaną fasadą z charakterystycznym krzyżem. Wschodnia ściana zaś to wspaniała, barwna mozaika szklana.

Artysta Victor Sparre stworzył w Katedrze jedno z najważniejszych dzieł ze swojej przeszklonej sztuki. Ścianę wschodnią, za ołtarzem zdobi jedna z największych, najbardziej monumentalnych mozaik szklanych w Europie. Obraz na mozaice przedstawia rękę Boga, z której wychodzą promienie światła; jeden przechodzi przez Jezusa, jeden przez kobietę i jeden przez mężczyznę. Namalowany na szkle obraz jest bogaty w symbole i budzi zainteresowanie zwiedzających. Rysunek jest wręcz prymitywny, wykonany jakby ręką dziecka, ale przez to łatwy w odbiorze dla każdego, przemawiający do każdej wyobraźni swoją symboliką.

Ławki kościelne są wykonane w dębie, z sufitu zwisają duże, szklane  żyrandole. Barwny ołtarz i ambona są zdecydowanie najważniejszymi elementami wystroju kościoła.

Architektura budowli wpisuje się w styl gotyckiego budownictwa kościelnego, który cechuje prostota.

Arktyczna katedra w Tromsø wspaniale komponuje się z otaczającym ją krajobrazem.  Kościół  dumnie stoi na końcu mostu w Tromsø i jest dobrze widoczny z centrum miasta po drugiej stronie fiordu.

Strzelistość formy i jej biel idealnie współgrają z panoramą ośnieżonych szczytów gór, na tle których została zbudowana Katedra. Most , który łączy oba brzegi Tromsø został tak zaprojektowany, by jego zwieńczeniem był świetlisty front Katedry.

Kolorystyka szkła witraża, znajdującego się w ołtarzu synchronizuje się z otaczającymi Katedrę naturalnymi barwami, bo przecież kościół postawiony został niedaleko wody, stąd być może przewaga koloru niebieskiego w taflach szkła.
Katedra jest na wskroś nowoczesnym budynkiem i mimo wykorzystania w jej tworzeniu ciężkiego betonu i stali zachwyca lekkością dzięki swojej przejrzystości.

Poprzez przeszklony front kościoła, zdobiony potężnym krzyżem widać o zmierzchu świetliste wnętrze Katedry.

Ołtarz zaś widziany od tyłu, gdy we wnętrzu zapalone są piękne ozdobne żyrandole, wygląda niesamowicie, szczególnie w czasie polarnych nocy lub gdy otacza go barwna zorza polarna.

Arktyczna katedra Tromso (Fotolia)
Arktyczna katedra Tromso (Fotolia)

Zapewne  wyjątkowy  urok Katedry w porze wieczornej sprawia, że o północy odbywają się w niej koncerty organowe. Nie ma chyba lepszego sposobu na doświadczenie piękna Katedry Arktycznej niż udział w koncercie organowym o północy. Gdy światła szklanych żyrandoli rozświetlają wnętrze, elegancki kościół jest wypełniony dźwiękami najpiękniejszych norweskich pieśni ludowych, a także niektórych  klasycznych i religijnych. To niesamowite doświadczenie muzyczne potęguje fantastyczna akustyka Katedry Arktycznej. To poruszający i doskonały sposób na zakończenie dnia pod kołem podbiegunowym.

Średniowieczne witraże z XX wieku w Argentynie

Judyta Cukrowska

Witraz - nawracanie indian przez jezuitę Nicolas'a Mascardi w katedrze p.w. Naszej Pani z Nahuel Huapi w Bariloche Prawo autorskie: 123RF Zdjęcie Seryjne
Witraz – nawracanie indian przez jezuitę Nicolas’a Mascardi w katedrze p.w. Naszej Pani z Nahuel Huapi w Bariloche
Prawo autorskie: 123RF Zdjęcie Seryjne

Katedra Naszej Pani z Nahuel Huapi, tak nazywany jest potocznie główny kościół katolicki w mieście Bariloche w Argentynie.

Kościół pod wezwaniem Św. Carlosa, położony jest nad wodą, w otoczeniu pięknej zieleni.

Tu góry łączą się z oceanem, więc jest to popularne miejsce, gdzie wypoczywają zawsze tysiące turystów.

Projekt Katedry wykonany został za darmo przez architekta Alejandro Bustillo.  Jego styl wyraźnie wzoruje się na Gotyku,  z francuskimi reminiscencjami.  Projekt celowo lub nie, ale jest zdominowany  przez hermetyczną ideologię średniowieczną. Budynek został zaprojektowany na schemacie krzyża. Jego górna część jest skierowana na wschód, tak więc słońce wspaniale oświetla wnętrze od początku dnia, a to pozwala ma mieszanie się zachwycających barw, dzięki przechodzącemu światłu przez tafle witraży okiennych.

Światło i cień grają również ważną rolę w generowaniu efektów, które powstają dzięki działaniu promieni słonecznych, akcentujących w ciągu całego dnia elementy architektoniczne budowli.

Materiał użyty do budowy Katedry to biały kamień, nadający budowli wyraz rozsądnej surowości.  Naturalność kamienia nawiązuje do kamiennych grot, w których spotykali się na modlitwy pierwsi chrześcijanie.

Wnętrze Katedry jest bardzo ascetyczne. Beton i kamienie mają wyrażać prostotę i skromność, ale jednocześnie ogromna kubatura i wysokość katedry zdecydowanie podkreślają potęgę kościoła i siłę wiary katolickiej.

Na dachu znajduje się strzelista, czarna dzwonnica, wysoka na 69 metrów.

W 1944 roku zakończono budowę konstrukcji betonowej budynku, jej fundamentów i rozpoczęli swoją pracę kamieniarze. Słoweńskiego pochodzenia kamieniarz,  Jose Lukman  był brygadzistą 20 osobowego zespołu robotników, w której to grupie tylko 6 osób znało się faktycznie na kamieniarstwie, jednak wszyscy oni wykonali razem wspaniałą pracę, którą można podziwiać do dzisiaj. Rzeźbione listwy, które nadają elegancji całej konstrukcji Katedry, gotyckie łuki i zachwycające kamienne koronki, które mimo, iż stworzone w XX wieku, czynią katedrę na wskroś gotycką.

Witraz - męka jezuity Nicolas'a Mascardi w katedrze p.w. Naszej Pani z Nahuel Huapi w Bariloche Prawo autorskie: 123RF Zdjęcie Seryjne
Witraz – męka jezuity Nicolas’a Mascardi w katedrze p.w. Naszej Pani z Nahuel Huapi w Bariloche
Prawo autorskie: 123RF Zdjęcie Seryjne

 

Kościół był budowany z funduszy społecznych i dzięki darowiznom można było w końcu zamówić odpowiednie do tak pięknej budowli okna z witrażami.

Przygotowanie okien zostało zlecone Enrique A. Thomas’owi,  Francuzowi, mieszkającemu w Buenos Aires.

Brat projektanta Katedry zasugerował prałatowi, że w oknach powinny pojawić się treści, związane z życiem regionu, w jakim znajduje się kościół. I w ten sposób w warsztacie Enrique Thomasa powstały wspaniałe witraże, zdobiące okna Katedry, z postaciami znanymi tutejszej społeczności.  Ich stylistyka nawiązuje bardzo wiernie do pięknych średniowiecznych witraży z europejskich katedr.

W oknach Katedry znajdują się wizerunki różnych postaci, które zapisały się w historii tego regionu.  Jest witraż z jezuitą Nicolas’em Mascardi, ojcem Milanesio, pierwszym kapłanem miasta Bariloche, są nawet witraże z podobiznami twórców świątyni architekta Alejandro Bustillo pod postacią Świętego Rafaela Archanioła  i Miguela Cesari jako Świętego Michała Archanioła.

Okna zostały sprowadzone z Buenos Aires w 1947 roku, gdy jeszcze nie była skończona fasada Katedry, w środku panował bałagan, a posadzka była wylana tylko cementem.

W tej wielkiej, neogotyckiej Katedrze witraże uszlachetniają surowe wnętrze swoją kolorystyką. Na dwóch wysokościach Katedry umieszczono ogromne okna z witrażami, na których widnieją nie tylko sceny z życia tego regionu Argentyny, ale i sceny z życia Chrystusa. Kolorystyka jest bardzo żywa, a barwy wyraziste, witraże nie mają jednak patyny prawdziwych gotyckich witraży. Ale dzięki temu światło, jakie przechodzi przez ich barwne płytki nadaje ciężkiemu wnętrzu Katedry miękkości .

Projekt stworzenia gotyckiej Katedry w XX wieku był na pewno wyzwaniem, ale efekt udowadnia do dzisiaj, że piękno średniowiecznej architektury i witraży jest ponadczasowe.

 

Niezwykła katedra i niezwykły witraż

Judyta Cukrowska

Brasilia jest bez wątpienia niezwykłym miastem, innym od wszystkich innych na świecie. Nie jest miastem planowanym rozważnie, jak inne metropolie.

Dla takiego specjalnego miasta, została zaprojektowana i zbudowana równie osobliwa Katedra, z niezwykłym witrażem.

Metropolitan Katedra z dzwonnicą w Brasilii

W dniu 12 września 1958 roku zostały położone fundamenty rzymsko katolickiej Katedry. Metropolitan Katedra w Brasilii pod wezwaniem Naszej Pani Aparecidy jest wyrazem wybitnego talentu architekta Oscar’a Niemeyer’a. Ten brazylijski architekt, jest wciąż uważany za jedną z kluczowych postaci w rozwoju nowoczesnej architektury na świecie. Jego projekty są na wskroś futurystyczne i wyprzedzają kanony współczesnej architektury o lata świetlne.
Budowa katedry została zakończona w 1960 roku. 16 betonowych kolumn to podstawa hiperbolicznej Katedry, która teraz jest siedzibą Archidiecezji w Brazylii. Katedra została poświęcona 31 maja 1970. W tym czasie miała już zewnętrzne przezroczyste okna.

Kolumny, mające przekrój paraboliczny, ważące 90 ton każda, mają być odwzorowaniem ludzkich rąk, składających się w modlitwie ku górze, do nieba.

katedra-metropolitan-brasilia-rzezby
Rzeźby przed katedrą
witraz-katedra-metropolitan-brasilia
Przeszklenia witrażowe katedry

Cztery rzeźby z brązu, każda 3 metrowej wysokości, reprezentują Ewangelistów i stoją na placu zewnętrznym, u wejścia do świątyni. Rzeźby te zostały wykonane przez artystę rzeźbiarza Dante’go Croce, w 1968 roku.
Dwunasto metrowej szerokości i głęboki na 40 cm basen z wodą otacza dach Katedry, co pomaga chłodzić jej wnętrze w upalne dni. Goście przechodzą nad basenem, wchodząc do katedry. Odbicie w wodzie struktury architektonicznej tworzy wyjątkowe wrażenie. Szczególnie nocą widok jest imponujący.

W środku nawy znajdują się trzy rzeźby aniołów, zawieszone na stalowych linkach. Najmniejszy Anioł ma 2,22 m długości i waży 100 kg. Średni ma 3,40 m długości i waży 200 kg. Największy ma 4,25 m długości i waży 300 kg. Rzeźby zostały wykonane przez Alfredo Ceschiatti, z pomocą Dante’go Croce w 1970 roku .
Mające formę owalną, baptysterium ma ściany pokryte panelowymi, ceramicznymi płytkami malowanymi w 1977 przez Athos’a Bulcão. Niespotykaną bryłą architektoniczną jest również dzwonnica, która przypomina świecznik. Cztery wielkie dzwony zostały podarowane przez Hiszpanię.
Goście wchodzą do katedry przez ciemny tunel i nagle wydostają się z niego w jasne miejsce ze szklanym dachem, przez który widać błękit nieba, pod którym unoszą się trzy wspaniałe anioły.

Zewnętrzna warstwa dachu katedry składa się z szesnastu kawałków włókna szklanego, każdy ma 10 metrów szerokości u podstawy i 30 metrów długości i jest wstawiony pomiędzy betonowe filary. Pod tym dachem są zawieszone na powierzchni 2000 metrów kwadratowych tafle barwionego szkła w odcieniach niebieskim, zielonym, białym, i brązowym, stworzone w 1990 roku przez Marianne Peretti.
Powierzchnie witrażowe zostały umieszczone między kolumnami betonowymi i mają kształt trójkątów. Konstrukcja mimo ogromnego ciężaru sprawia wrażenie lekkiej, dzięki ogromnej, jasnej powierzchni witraży. W zasadzie cała górna przestrzeń Katedry jest jednym wielkim oknem na niebo i słońce, które maluje wspaniałe, naturalne wzory na szkle witraży.

W dniu 21 kwietnia 2012 roku rozpoczęto prace remontowe w celu renowacji  budynku i infrastruktury oraz omówiono kwestię odnowy dachu. Zewnętrzne szyby zostały wymienione na nowe, a oryginalne witraże, zaprojektowane przez Marianne Peretti (użyto do nich ręcznie wykonanego szkła, a więc o  bardzo zróżnicowanej grubości) zostały zastąpione przez jednolite szkło  kryształowe i zmontowane w Brazylii z płyt, produkowanych w Niemczech. Oprócz naprawy dachu, wszystkie powierzchnie z marmuru zostały wypolerowane, beton naprawiony i pomalowany, anioły w nawie zostały oczyszczone i ponownie zawieszone, a mechanizmy dzwonów zastąpiono nowymi.

Prawie 1.000.000 osób, odwiedzających rocznie Katedrę Archidiecezji Brazylii sprawia, że katedra jest najczęściej odwiedzanym miejscem w tym mieście.
View of the stained glass roof inside the Brasilia cathedral

Gigantyczne witraże z Katedry Świętego Sebastiana w Rio de Janerio

Agata Cukrowska

W Rio de Janeiro wszystko jest imponujących rozmiarów. To miasto określają trzy budowle – symbole Głowa cukru, pomnik Chrystusa Zbawiciela i Katedra Św. Sebastiana.

Rzymskokatolicka katedra jest wyjątkowo surrealistyczną budowlą, ale w Brazylii oryginalność w architekturze jest czymś powszednim. Położona w samym centrum Rio zwraca uwagę swoim podobieństwem do świątyń – piramid starożytnych Majów.  Zaprojektowana przez brazylijskiego architekta Edgara Fonceca metropolitalna katedra ma kształt stożka i odróżnia ją od piramid Majów to, że jest opisana na planie koła, a nie na kwadracie. Projektant chciał zapewne nawiązać w swoim projekcie do wydarzeń historycznych, jakie miały miejsce na tych ziemiach. Być może była to forma pogodzenia w jednej bryle architektonicznej czasów konkwistadorów, którzy krzewili chrześcijanizm i świetności wspaniałej cywilizacji dawnej Ameryki Południowej.

Katedra została zbudowana w latach 1964 – 1976 na miejscu, gdzie wcześniej stały inne kościoły katolickie w Rio de Janeiro.

Budowla ma imponujące wymiary. Wysoka prawie na 80 metrów, ma zewnętrzną średnicę równą 106 metrom. Powierzchnia 8 tysięcy metrów kwadratowych, jaką zajmuje jest w stanie pomieścić dwa tysiące wiernych, dla których znajdzie się 5 tysięcy miejsc siedzących.

Katedra Św. Sebastiana w Rio de Janeiro - witraże
Katedra Św. Sebastiana w Rio de Janeiro – witraże
Katedra Św. Sebastiana w Rio de Janeiro - witraż południowy z przedstawieniem symboli jedności wiary
Katedra Św. Sebastiana w Rio de Janeiro – witraż południowy z przedstawieniem symboli jedności wiary

Cztery gigantyczne okna witrażowe zbiegają się w świątyni w centralnym punkcie, które wieńczy ogromnych rozmiarów okno w kształcie krzyża. Figury odwzorowane w barwnych szkłach imponujących witraży symbolizują cztery określenia kościoła : „jeden”, „święty”, „katolicki” i „apostolski”.  Witraże są barwnymi przedłużeniami ramion świetlistego krzyża. Wrażenie dla zwiedzających katedrę jest niepowtarzalne i jedyne w swoim rodzaju, gdy wchodzą do masywnej, przytłaczającej budowli i stają nagle skąpani w barwnym świetle, płynącym z biegnących w niebo, ku jasnemu krzyżowi nieprzeciętnej wielkości witraży. Barwy szkieł są żywe i ciepłe, wypełniają wnętrze tej dziwacznej budowli, rodem z Gwiezdnych Wojen, pozytywną duchową energią.  Nowoczesny styl katedry wyrażają również schematyczne, geometryczne rysunki kolorowych witraży.

Rozchodzące się od sklepienia światło symbolizuje wyjście Boga do człowieka. Światło rozprzestrzenia się czterema ramionami krzyża i dominuje z dachu Katedry. Cztery wielkie witraże są afirmacją wiary, która jest  źródłem i celem istnienia Katedry.

Pierwszy, południowy witraż przedstawia symbole jedności wiary : Biblię, Mitrę biskupów, Tiarę papieża i Kielich Zbawienia z konsekrowanej Hostii. Dominujący jest kolor zielony.

Następny witraż, zachodni przedstawia charakterystykę kościoła. Jest umiejscowiony od strony wejścia do Katedry i przedstawia Józefa, Matkę Boską i innych świętych. Dominuje tutaj kolor czerwony.

Kolejny witraż, północny, z przeważającym kolorem niebieskim przedstawia symbole czterech ewangelistów: lwa – Św. Marka, byka – Św. Łukasza, młodego orła – Św. Jana, anioła – Św. Mateusza.

I ostatni witraż, wschodni, z przewagą żółtego koloru przedstawia symbole Apostolskiego Kościoła. Pojawia się na nim Św. Piotr z kluczami, poniżej znaki symbolizujące następców papieża i innych apostołów oraz symbole męki Chrystusa: krzyż i całun.

W centralnej części Katedry zawieszony jest krucyfiks podobny do tych, jakie spotyka się w starych gotyckich kościołach w Europie.

Tak jak we wszystkich kościołach katolickich dominująca jest i tutaj symbolika krzyża. Nie tylko unosi się on  w centralnej części Katedry, wisząc na stalowych linach, ale jest również zwieńczeniem witraży w postaci przeźroczystego greckiego krzyża, który jest symbolem obecności Chrystusa wśród ludzi.

Katedra ma odbiegający od konwencjonalnych standardów styl architektoniczny. Jej budowa była ogromnym wyzwaniem. Projektant znalazł inspirację na półwyspie Jukatan, w starożytnej piramidzie Majów.

Pomnik Jana Pawła II na tle katedry
Pomnik Jana Pawła II na tle katedry

Przed wejściem do Katedry polski akcent w postaci pomnika z brązu papieża Jana Pawła II,  ustawiony tu na pamiątkę wizyty papieża w Katedrze w dniu 2 lipca 1980 roku.

Katedra Św. Sebastiana w Rio de Janeiro swoją wielkością i stylem architektonicznym daje wyraz ogromnej potędze wiary chrześcijańskiej na tym kontynencie.