Relatywność kolorów według Józefa Albersa
Szkło witrażowe to gra barw a poruszając ten temat nie można nie wspomnieć o kwestii, jaką jest relatywność kolorów według Józefa Albersa.
Józef Albers urodził się w Niemczech w 1888 roku. Dzieła tego artysty i pedagoga zarówno w Europie, jak i w Stanach Zjednoczonych stały się podstawą programów edukacyjnych dotyczących sztuki XX wieku.
Jako artysta witrażowy po raz pierwszy wykonał swoją pracę dla Kościoła w Essen w 1918 roku. Okno nosiło nazwę Rosa mystica ora pro nobis. Niestety witraż ten został zniszczony w czasie wojny i dostępna jest teraz jedynie jego rekonstrukcja. W 1921 roku Albers nadal pracował ze szkłem tworząc kolejny nietypowy witraż wypełniony małymi kwadratami. Kształt ten wielokrotnie powtarzał się w pracach artysty. Dzieła witrażowe Albersa znacznie odbiegają od standardowych witraży, które zdobią większość kościołów.
Po studiach w Bauhuas School pod opieką Johannesa Ittena, mistrza teorii koloru, Albers z tytułem profesora przeniósł się do Dessau, gdzie rozpoczął pracę nad szkłem. Był mistrzem rzemiosła witrażowego i prowadził warsztaty szkła.
Uciekając przed Nazistami wyemigrował w 1933 roku do Stanów Zjednoczonych, gdzie został najpierw kustoszem Muzeum Sztuki Współczesnej a następnie szefem nowej szkoły sztuki w Północnej Karolinie. Swoje życie poświecił pracy nad kolorem i optycznym złudzeniom, które pozwalają postrzegać nowe barwy w wyniku zestawiania różnych kolorów.
Grę barw, jaka powstaje dzięki zestawieniu kolorowych paneli witraży wyjaśnia doskonale relatywność kolorów według Józefa Albersa.
Albers poprzez eksplorację kolorów opracował teorię, że kolor jest postrzegany w odniesieniu do otoczenia. Prowadził badania, które nazwał „Ćwiczeniami kolorów”. Artysta pocięte na kształty kolorowe papiery umieszczał obok siebie na różnym tle. Ćwiczenia te według Albersa pokazywały, że barwa nie jest zawsze taka sama, ale że oddziałuje z innymi kolorami. Zatem to, w jaki sposób odbieramy dany kolor, zależy od tego z jakimi tłem wchodzi w interakcje. W ten sam sposób Albers kontynuował swoje poszukiwania w kwestii przezroczystości kolorów. Pokazał, że to, co wydaje się być przezroczyste, jest w rzeczywistości innym poziomem barwy.
W 1950 roku Albers objął stanowisko wykładowcy w Uniwersytecie w Yale, w którym rozpoczął serię prac pod nazwą „Konstelacje strukturalne”. Połączył w nich swoje rozumienie koloru i linii. Josef Albers był zainteresowany zrozumieniem subtelności interakcji kolorów i ludzkiej percepcji. Jego książka na ten temat jest nadal używana do nauczania teorii kolorów. Jego podejście do sztuki współczesnej było niemal naukowe, a nie ekspresyjne. Dzieła Albersa to swoiste eksperymenty z kolorem, wymagające specyficznego sposobu oglądania. Odbiegają zdecydowanie od standardowych kompozycji lub formatów, ale jednak są nadal źródłem inspiracji dla wielu współczesnych artystów, w tym witrażystów.
Jego niesamowita umiejętność posługiwania się kolorem, świadomość relatywności barw powoduje, że można uznać go za prekursora w dziedzinie nowoczesnego wykorzystania szkła w sztuce. Dzieła tego wybitnego artysty osiągają dzisiaj zawrotne ceny. Cztery lata przed śmiercią, w 1976 roku został pierwszym, żyjącym artystą, który miał swoją indywidualną wystawę prac w Muzeum Sztuki Metropolitan w Nowym Jorku.
Dziedzictwo tego oryginalnego artysty i pedagoga żyje dzisiaj w postaci aplikacji, którą Uniwersytet w Yale nazwał „Interakcja koloru Józefa Albersa”. Dzięki niej można nauczyć się jak łączyć i stosować kolory czy tworzyć geometryczne wzory, które mogą stwarzać iluzję powstawania nowych barw. To niezwykłe, biorąc pod uwagę, że pomysł tej aplikacji powstał w sumie, w niesamowitym umyśle Józefa Albersa, ponad 100 lat temu.
Albers wyprzedził swoją epokę dostrzegając to, co dzisiaj analizowane jest cyfrowo. Nieprzeciętność jego osiągnięć można zrozumieć podziwiając jego wybitne dzieła, wśród których znajdują się również niepowtarzalne witraże.