Współczesne sposoby wykorzystania witraży

Jolanta Wiktorowicz

Witraże od wieków służą jako ozdoba wnętrz. Pierwsze witraże powstawały już w czasach starożytnych. Stosowano wówczas w oknach kolorowe szkła, kamień lub inne przejrzyste materiały. Pierwsze witraże w formie jaką znamy dziś powstały we Francji w X wieku. Jednak przez kilkaset lat witraże stosowano jako ozdobę jedynie w budynkach sakralnych. I dopiero okres secesji uczynił z witrażowego okna ważny element ozdoby wnętrz nie tylko kościelnych, ale także świeckich.

Przez kolejne wieki sztuka witrażu znacznie się rozwinęła. Powstały nowe metody i techniki wyrobu witraży, które znalazły coraz to nowsze zastosowania. Współcześnie witraż ma wielorakie zastosowanie i wykorzystywany jest jako element architektury różnych wnętrz. I choć okno nie jest dziś już jedynym miejscem, które może zdobić witraż, nadal chętnie się je tam umiejscawia ze względu na światło, które przenikając przez szkło tworzy niepowtarzalny efekt iluminacji. Zastosowanie witrażu w oknie może, dzięki właśnie grze światła, całkowicie zmienić klimat i charakter danego pomieszczenia. Witraż w oknie to nie tylko element ozdoby, ale może mieć on również bardzo funkcjonalny charakter. I tak na przykład okienny witraż może zasłonić nieefektowny widok za oknem i sprawić, że dzięki kolorowemu szkłu możemy efektownie zasłonić to co znajduje się po drugiej stronie. Witraż w oknie może również nadać danemu pomieszczeniu intymny, osobisty charakter. Wykorzystuje się je zatem w oknach łazienkowych, a także w sypialniach. Takie rozwiązanie osłoni wnętrze pomieszczenia, a jednocześnie wpuści do środka światło dzienne. Okienny witraż doskonale chroni pomieszczenie od nadmiernej ilości promieni słonecznych. Jeżeli więc okna domu wychodzą na południe lub zachód witraż doskonale uchroni wnętrze przed zbyt intensywnym słońcem. I jeżeli użyjemy wówczas chłodnych kolorów szkieł takich jak niebieski, błękitny czy zielony, stworzą one niepowtarzalny efekt cienia. Z kolei do okien skierowanych na północ najczęściej używa się ciepłych kolorów szkła jak czerwony, pomarańczowy czy żółty gdyż one z kolei stworzą tam efekt ciepła.

Urok witraży widoczny jest wtedy gdy pada przez nie światło, dlatego właśnie najczęściej wykorzystywane są one w oknach. Ale doskonałym rozwiązaniem na ukazanie piękna wirażu są także drzwi. Obecnie często za pomocą witraży zdobi się przestrzenie drzwiowe. Witraż umieszczony w przeszklonych drzwiach doskonale się prezentuje i jest sposobem na upiększenie każdego budynku. Takie rozwiązania stosuje się współcześnie zarówno w domach mieszkalnych jak również w restauracjach czy hotelach. Ponieważ witraż najlepiej prezentuje się w miejscu gdzie może on przesączyć chociażby odrobinę światła i tym samym ukazać swój niepowtarzalny urok, współcześnie wykorzystuje się je często w sufitowych świetlikach. Takie rozwiązanie spotyka się najczęściej w holach banków, sklepów i innych tego rodzaju obiektów. Takie sufitowe witraże osiągają nieraz olbrzymie rozmiary i pełnią funkcję wielkich, kolorowych lamp zdobiących nadając jednocześnie danemu pomieszczeniu wyjątkowy, trochę sakralny charakter. Nowatorskim zastosowaniem jest wykorzystanie witrażu w meblarstwie. Przeszklenie   szafek przy użyciu witraży nadaje meblom wyjątkowy charakter. Najczęściej używa się witrażu w meblach kuchennych ze względu na dużą ilość przeszkleń. W tym przypadku najczęściej stosuje się szkło mniej przezroczyste, które lepiej się prezentuje odbijając światło, niż gdy światło przez nie przechodzi.

Okna, oraz przeszklenia w drzwiach i meblach nie są jedynym sposobem na współczesne wykorzystanie witraży. Witraż może służyć również jako samodzielne źródło światła. Lampy witrażowe to znany nie od dziś element aranżacji wnętrz. Pierwsze witrażowe abażury pojawiły się już w XIX wieku. Użycie witrażu do wyrobu kloszy lamp ozdobnych zainicjował i rozwinął na przełomie XIX i XX w Amerykanin Louis Comfort Tiffany. Od jego właśnie nazwiska wywodzi się funkcjonująca po dzień dzisiejszy nazwa lampa Tifany’ego. Stworzona przez niego lampa witrażowa do dziś jest wzorem inspirującym projektantów z całego świata. Witrażowe lampy o finezyjnych kształtach i kolorach są ciekawym elementem dekoracyjnym i pozwalają zmienić nastój każdego wnętrza. Podświetlony witrażowy klosz napełnia wnętrze ciepłym i łagodnym światłem. Lampy witrażowe są nie tylko funkcjonalnym dodatkiem, ale również ważnym elementem wystroju wnętrza. Ich dostępna obecnie szeroka gama wzorów, form i kolorów pozwala dopasować tego rodzaju lampy do dowolnego stylu wnętrza.

Witraż, który przez wieki wykorzystywany był w pomieszczeniach sakralnych jako element nadający pomieszczeniu wyniosły i nieprzeciętny charakter. Współcześnie witraż znalazł zastosowanie również w innych miejscach. W dzisiejszych czasach niezwykłe walory estetyczne witrażu coraz częściej wykorzystuje się do aranżacji wnętrz mieszkalnych. Coraz częściej można je spotkać w mieszkaniach jako element urozmaicający okna i drzwi. Wykorzystuje się je w hotelach, bankach i sklepach. Witraże wykorzystuje się
na ścianki działowe, świetliki czy inne dekoracje, np. zawieszki w oknach czy kolorowe kompozycje w lampach. Wielobarwne witraże pozwalają bowiem stworzyć pełną uroku, niecodzienną atmosferę, która dodatkowo zmienia się w zależności od kąta padania światła. Witraż jest dziś popularną dekoracją okien, drzwi i mebli pełniąc jednocześnie funkcje dekoracyjne i utylitarne. Pozwolił całkowicie odmienić atmosferę wnętrza. Stosuje się je w salonach, holach i łazienkach. Kreatywność i fantazja współczesnych artystów sprawia, że witraż znajduje coraz to nowsze zastosowania od dużych rozmiarów sufitowych świetlików po podświetlony witraż w formie wiszącego na ścianie obrazu. Jak zatem widać możliwości wykorzystania witrażu są właściwie nieograniczone. Można je praktycznie wykorzystać i dopasować do każdego rodzaju wnętrza. Witraże bowiem idealnie wkomponowują się do wnętrz o klasycznym stylu, jak również do nowoczesnych wnętrz.