Tag: wypalanie szkła

Witraż z talerzyków, czyli szklany recykling

Opublikowano przez

Jan Sas

Szukając różnych form prezentacji dostrzegłem niedawno nowy i niezbadany oraz pełny zaskoczeń kierunek. Typowym materiałem jest szkło witrażowe, które jest dostępne w setkach a nawet tysiącach odmian. Tymczasem wokół nas jest mnóstwo przedmiotów, które bez zmian lub po niewielkich modyfikacjach można wykorzystać a trakcie artystycznych poszukiwań.

Szczególnie cenne jest to, że odnajdując pozornie nieprzydatne przedmioty możemy przywracać je ponownie do życie. Taka odmienna forma recykling.

Podstawowym materiałem są szklane talerzyki, podstawki i patery. Wygrzanie tych przedmiotów w temperaturze od 600 st.C do 800 st.C powoduje, że wypukłości wyrównują się do powierzchni półki. Stosownie do składu szkła użytego do wytopu, należy dobrać odpowiednią temperaturę. Używając przedmiotów rzeźbionych, szlifowanych lub rżniętych, o ile zamierzamy zachować zdobienia, to ustalenie właściwego poziomu wygrzewania ma znaczenie zasadnicze. Zbyt wysoka temperatura przyczynia się do nadmiernego płynięcia surowca i ornamenty giną. Niektóre gatunki szkła mają skłonność do matowienia i tracą przejrzystość. Jeżeli nie znamy parametrów fizycznych szkła, wskazane jest eksperymentowanie.

Interesujące efekty uzyskujemy wprowadzając malaturę. Dzięki temu w łatwy sposób zmienimy barwy do oczekiwanych odcieni.

Przygotowane wyżej wymienionymi sposobami szklanych półproduktów używamy ich jak klasycznego materiału, czyli realizujemy projekt metodą klasyczna lub tiffany.

Fusing – chłodzenie szkła po wypale

Opublikowano przez

Podczas wypału wielowarstwowych pakietów szkła, jak również przy obróbce szkła o znacznych grubościach najtrudniejszym etapem jest proces chłodzenia. Szkło jest materiałem bardzo wrażliwym na wewnętrzne naprężenia. Ta cecha w połączeniu z kruchością, przy nieprzestrzeganiu zasad prowadzi do pęknięć.

Najlepszym przykładem, który opisze wymagania w obróbce termicznej szkła jest opis wykonania luster do słynnego amerykańskiego teleskopu na Palomar Mountain w Kalifornii. Średnica lustra tego wspaniałego instrumentu wykonanego w 1935 roku wynosi 508 cm. Odlano wówczas płytę o grubości 63 cm. Dla zachowania jednolitości masy szklanej proces topienia trwał 30 dni po czym wylano surowiec do specjalnej formy. Dla zachowania jak najwyższej jednolitości i braku wewnętrznych naprężeń proces schładzania trwał dokładnie 1 rok.  Materiał na lustro instrumentów optycznych wymaga największej jakości, gdyż najmniejsze uchylenia zasad powodują zniekształcenia obrazu.

W przypadku wyrobów wykonywanych w procesie fusingu, nie są wymagane aż tak wysokie rygory. Tym niemniej istotne jest, aby pakiet po wyjęciu z pieca nie miał wewnętrznych naprężeń.

Poniżej informacyjna tabela opracowana w oparciu o informacje z „Podręcznika inżynierii szkła” autorstwa McLellan i Shand.

Tabela prezentuje wartości dla szkła typu float, ale będzie doskonałym przykładem do dalszych eksperymentów.

Grubość [mm] Czas wygrzewania w temperaturze 482 st.C [godz.] Szybkość chłodzenia od 482 do 427 st.C [st.C/godz.] Szybkość chłodzenia od 427 do 371 st.C [st.C/godz.] Szybkość chłodzenia od 371 do 21 st.C [st.C/godz.] Minimalny łączny czas od rozpoczęcia wygrzewania do 21 st.C [godz.]
12 2 55 99 330 5
19 3 25 45 150 9
25 4 15 27 90 14
38 6 6,7 12 40 28
50 8 3,8 6,8 22 47
62 10 2,4 4,3 14,4 70
75 12 1,7 3,1 10 99
100 16 0,94 1,7 5,6 170
150 24 0,42 0,76 2,5 375
200 32 0,23 0,42 1,4 654