Tag: witraże prawosławne

Witraż w rosyjskiej architekturze cerkiewnej

Witraż w rosyjskiej architekturze cerkiewnej

Witraż w rosyjskiej architekturze cerkiewnej zajmuje mniej istotne miejsce aniżeli witraże katolickie w budowlach sakralnych, jednak niewątpliwie na terenie Rosji można znaleźć wybitne dzieła sztuki witrażowej. Cerkwie prawosławne urzekają nie tylko piękną i bogatą ornamentyką wnętrz, ale także malowniczymi witrażami, które można zobaczyć w oknach wielu soborów.

Witraże występowały głównie w rosyjskich świątyniach, rzadko były spotykane w domach prywatnych ze względu na duże koszty wykonania szklanego obrazu. Rosyjskie witraże związane są przede wszystkim z tematyką religijną, jednak wyróżniają się występowaniem symboli folklorystycznych, charakterystycznych dla sztuki tego regionu świata.

Dopełniają one prawosławną kulturę i są integralną częścią historii Rosji. Witraże zaczęły pojawiać się na tym terenie już w XII wieku, ale rozkwit tej dziedziny sztuki oraz szczególne zainteresowanie nią rodzimych twórców nastąpiło dopiero w latach 1830-1840. Początkowo były wykonywane wyłącznie z przezroczystego, błyszczącego szkła.

Poznając witraż w rosyjskiej architekturze cerkiewnej należy zwrócić szczególną uwagę na te znajdujące się w budowlach Sankt Petersburga

Sobór św. Izaaka w Sankt Petersburgu to druga co do wielkości świątynia prawosławna w Rosji. Była wznoszona w latach 1818–1858 . Jej głównym architektem był francuz  Auguste de Montferrand. Cechą charakterystyczną wyróżniającą ten sobór spośród innych jest jego monumentalna wielkość oraz wieńczące tę wyjątkową budowlę ogromne kopuły pokryte złotem.

W Soborze, bądź też Katedrze św. Izaaka w Sankt Petersburgu można zobaczyć przepiękny witraż przedstawiający Zmartwychwstanie Chrystusa. Został on wykonany w 1843roku i do tej pory jest to jeden z największych witraży w Europie. Jego powierzchnia wynosi aż prawie 29 metrów kwadratowych. Witraż został wykonany w Monachium i sprowadzony do Sankt Petersburga. Nadzór nad tworzeniem tego dzieła sprawował bawarski architekt Leo von Klenze, który jest autorem ramy witrażu. Sam  obraz wykonał również Niemiec- Henry von Guess, za specjalną zgodą swego monarchy Ludwika I.

Unikalną cechą tej szklanej ikony jest przepiękna i niezwykle żywa paleta barw. Efekt ten udało się osiągnąć dzięki zastosowaniu barwników, które dodatkowo zostały poddane obróbce termicznej. To klasyczna kombinacja witrażowych kolorów : czerwonego, niebieskiego i biało-żółtego. Witraż utrzymany jest we włoskim stylu renesansowym. W ramie zewnętrznej umieszczona jest gruba płyta ze szkła lustrzanego. W wewnętrznej ramie zainstalowano sam witraż składający się z barwnych, półprzeźroczystych kawałków szkła. Niewiarygodnie żywe, świeże i delikatne zarazem kolory witraża powstały dzięki wyjątkowym umiejętnościom rzemieślników z Monachium , w szczególności M. Einmiller’a, jednego z najlepszych europejskich artystów mozaiki. Ten wspaniały mistrz posiadał wówczas szkło dostępne w ponad 100 kolorach i odcieniach. Wykorzystał  w swej pracy wielowarstwowe szkło poddane działaniu specjalnych barwników.

Spoglądając na to wybitne dzieło sztuki witrażowej, ale i malarskiej można odnieść wrażenie, że Chrystus schodzi z nieba do wszystkich wiernych znajdujących się w Soborze. Promienie słońca przenikający intensywnie kolorowe szkło witraża sprawiają, że przemawia on z wyjątkową siłą do wyobraźni oglądających go osób.

Jest to jeden z pierwszych witraży w Rosji, który został wykonany z kolorowego szkła i na pewno jedyny o tak dużej powierzchni. Od momentu powstania tego dzieła podobne witraże zaczęły pojawiać się w innych prawosławnych budynkach sakralnych w całej Rosji.

Jak już pisaliśmy wcześniej rosyjscy twórcy przedstawiali na swoich witrażach także świętych, którzy są szczególnie czczeni przez wiernych prawosławnych.  Witraż z tego typu wizerunkami znajduje się również w Sankt Petersburgu, ale w Soborze Świętej Trójcy. Widnieje na nim postać św. Józefa.

Witrażowe ikony występowały także w ikonostasach, które znajdowały się między innymi w  prezbiterium, między ołtarzem a  główną nawą dla wiernych. Według dogmatów religii prawosławnej jest to najważniejsze miejsce w każdej świątyni. Właśnie tam znajduje się tabernakulum, a samo prezbiterium jest symbolem nieba i nieskończonego Bożego majestatu.

Najpopularniejszy i podobno najwspanialszy witraż tego typu w Rosji, wykonany z wielkim pietyzmem z różnokolorowego szkła, znajdował się kiedyś w cerkwi w Carskim Siole, również w Sankt Petersburgu. Składał się z kilku szklanych, barwnych elementów tworzących wspaniałą, harmonijną całość. Niestety, tak jak większość dzieł z tamtego okresu nie zachował się do naszych czasów. Cofające się w 1944 roku wojska niemieckie zniszczyły doszczętnie witraż wraz z całym pałacem.

Inne witraże wybitnych, rosyjskich twórców, które przetrwały do dzisiaj zostały odrestaurowane i można podziwiać je nie tylko w prawosławnych świątyniach, ale także w niektórych muzealnych ekspozycjach. Wspaniałe witraże znajdują się między innymi w słynnym Ermitażu w Sankt  Petersburgu.

Niestety pomimo tego, że rosyjskie witraże są jednymi z najpiękniejszych tego typu dzieł sztuki na całym świecie, wiedza na ich temat nie jest zbytnio rozpowszechniona. Trudno znaleźć o nich szczegółowe informacje, co dowodzi, że sztuka witrażowa na terenach Rosji nie zdobyła jednak odpowiedniej atencji wśród społeczeństwa.

 

 

Witraże prawosławnych kościołów

Witraże prawosławnych kościołów

Witraże prawosławnych kościołów wyróżniają się na tle innych wyjątkową intensywnością barw, ale również tematyką.

Prawosławne kościoły na całym świecie reprezentują najwcześniejsze chrześcijańskie wyznanie, jedną z dwóch, obok rzymskokatolickiej, gałęzi pierwszego Kościoła chrześcijańskiego. Począwszy od czasów starożytnych kościoły te zakorzenione są w kulturach narodów z obszarów ich powstawania. Swój fundament mają w naukach Chrystusa i Jego Apostołów, którzy po raz pierwszy wprowadzali Ewangelię na tych terenach. Witraże to wspaniała część dekoracji Kościoła Prawosławnego istniejąca tam w różnych epokach, klasycznie zaprojektowana w stylu ozdobnym, gotyckim, o żywych kolorach i dramatycznych obrazach. Niektóre z najpiękniejszych dzieł sztuki witrażowej  to właśnie te znajdujące się w prawosławnych cerkwiach na całym świecie.

Ten krótki poradnik ma służyć jako źródło informacji dla tych, którzy chcą poznawać sztukę witraży w prawosławnych kościołach.

Witraże prawosławnych kościołów niosą ze sobą niezwykle ważny przekaz.

Słowo ortodoksyjne oznacza” prawdziwą chwałę „, a także” proste nauczanie „. Każdy z prawosławnych kościołów, w tym prawosławny kościół grecki, prawosławny rosyjski, prawosławny  koptyjski i inne związane z etnicznymi okręgami, które tworzą Wschodnie Ortodoksyjne Kongregacje odzwierciedlają trochę antyczną specyfikę kultury ich wyznawców.

Uważany za kościół założony przez samego Św. Pawła, Kościół Prawosławny wyróżniał się przez całe ubiegłe stulecia długą historią chrześcijańskiego oddania i męczeństwa swoich świętych. Setki lat temu witraże stały się centralnym elementem niezwykłych katedr i kościołów na całym świecie również tych prawosławnych. Apostołowie i święci, Najświętsza Maryja Panna i inne ikony są często czczone w Kościele Prawosławnym, jako część wspaniałych dzieł sztuki, jakimi są okna witrażowe. W barwnych obrazach znajdujących się na szkle prawosławnych witraży spotkamy wiele wspaniałych postaci.

Szczególnie adorowany przez wiernych prawosławnych, głównie tych greckich, jest Święty Jerzy. Święty Gregorios jest wielbiony przez Kościół Syryjski, zaś  Święty Mikołaj z Myry przez rosyjskich prawosławnych.

Paweł Apostoł – założyciel Wschodniego Kościoła Prawosławnego, uhonorowany został w witrażach prawosławnych  żywymi kolorami, takimi jak niebieski, szmaragdowy i czerwony.
Święta Katarzyna Aleksandryjska, jest przedstawiana zazwyczaj w intensywnym kolorze i świetle, trzymająca koło, które było narzędziem jej męczeństwa. To ulubiony temat w witrażach okiennych lub innych dekoracjach kościoła prawosławnego.

Święty Atanazy  z Aleksandrii, szczególnie doceniany jest w Koptyjskiej Cerkwi Prawosławnej i przedstawiany zwykle w chwalebnym witrażu, który odznacza się barwami, które oddają pełne spektrum kolorów. Użycie niebieskości i indygo pobudza eteryczny blask, który powstaje, gdy światło słoneczne jest odbijane przez tak piękny panel.

W prawosławnych witrażach zauważyć możemy także postać Maryi Panny, która inspiruje do podziwu i szacunku, gdyż jej osoba przedstawiana jest, jako anielsko czysta, bez żadnej skazy. Obrazy zawarte w witrażach miały za zadanie odzwierciedlać cechy życiowe błogosławionych postaci, jakie były na nich przedstawione. Jasne, opalizujące żywymi barwami panele podnoszą i odbijają promienie perłowego światła wokół postaci Matki Chrystusa. Tego typu witraż, będący stałym elementem wystroju kościoła prawosławnego, jest niezwykle inspirujący i zarazem uduchowiający.

Święty Jerzy i Księżniczka Sabra to także postacie obecne w sztuce witrażowej kościoła prawosławnego. Na witrażach widnieje często księżniczka Sabra dziękująca Świętemu Jerzemu za zabicie smoka. Obraz taki wcielony w barwę szkieł i światła, jest  wspaniałym klasycznym akcentem wystroju cerkwi prawosławnej.
Apostołowie przekazujący wiedzę wiernym, otwierający w ten sposób drogę ewangelii na cały świat to główna chrześcijańska idea w prawosławnym Kościele Wschodnim. Należy pamiętać, że został on założony właśnie przez samych apostołów, których nauczał Jezus. Witraże przedstawiające to wydarzenie są wyjątkowo  pięknymi dziełami prawosławnej sztuki witrażowej. Wykonane zazwyczaj przy użyciu jasnej, niezwykle barwnej kolorystyki, która idealnie współgra z przenikającym je światłem, co zapewnia maksimum efektu.

Miejsce każdego kultu prawosławnego posiada zazwyczaj witraż przedstawiający symbol korony cierniowej w żywych, szkarłatnych barwach, z elementami niebieskich i zielonych tonów, w niezwykle ciekawej ornamentyce.

Witraże w prawosławnych cerkwiach na całym świecie są nacechowane są perfekcją i dramatyzmem. Te dzieła prawosławnej sztuki witrażowej są prawdziwym skarbem, dzięki temu, że są niezwykle realistyczne i jednocześnie klasyczne. To fascynujące i fantazyjnie spreparowane w wyrafinowanym, gotyckim stylu obrazy, rozmieszczane w kolorowych, szklanych panelach, które łapią promienie światła i odzwierciedlają z ich pomocą piękno swojej uduchowionej zawartości, wzmacniając tym sposobem przez cały dzień wiarę prawosławnych wiernych.