Europejskie witraże średniowieczne
Przodkowie pozostawili nam wspaniałą artystyczną spuściznę, jaką są europejskie witraże średniowieczne. Wakacje to czas wycieczek, więc wyruszymy w ciekawą podróż po miejscach w Europie, w których do dzisiaj można podziwiać dzieła średniowiecznej sztuki witrażowej.
W okresie Średniowiecza witraż był wyjątkowo popularny. Kościoły lśniły barwami światła przefiltrowanego przez szkło witraży, które w słońcu mieniły się niczym klejnoty. Cały kościół świecił kolorowym pięknem, przenikającym do niego przez witrażowe okna.
Religia w tamtych czasach była ważną częścią codziennego życia. Większość wiernych nie umiała jednak czytać i to co do nich najlepiej przemawiało, to były historie biblijne namalowane na szybach kościelnych okien. W VI wieku papież Grzegorz nakazał artystom, by na ścianach i oknach kościołów przedstawiali żywoty święty i historie z Biblii. W XI wieku Synod Biskupów w Arras zrobił to samo, ponieważ powszechny analfabetyzm, jaki miał wtedy miejsce, uniemożliwiał księżom nauczanie wiary katolickiej.
Wyruszamy w podróż po naszym kontynencie, by poznać europejskie witraże średniowieczne i zaczynamy od Francji i Anglii.
Pierwsze wątki biblijne pojawiają się w oknach francuskich, gotyckich kościołów. To tu powstają nowe barwy w kolorystyce witrażowej. Do tej pory używano jedynie kolorów białego, żółtego, purpurowego i czerwieni, tworzonych z popiołu powstałego z drewna bukowego. Francuzi wprowadzili nowe kolory powstałe z popiołu wytworzonego z mozaik, które zdobiły wcześniej pogańskie budowle, dzięki czemu wzbogacili paletę witrażowych barw o niebieski i zielony. Wiele z tych pięknych witrażowych okien przetrwało do dzisiaj, mimo wojen i negatywnego wpływu działań atmosferycznych.
Jednym z najwspanialszych przykładów średniowiecznej sztuki witrażowej są witraże w katedrze w Chartres we Francji. Ich autor niestety jest nieznany. Witraże powstały w XII wieku, przetrwały zatem całe stulecia.
La Belle Verriere z 1170 roku, trzy okna, które wykonano między 1140 a 1150 rokiem, przedstawiające życie i genealogię Chrystusa, są dowodem na to, że mimo upływu czasu sztuka witrażowa pozostaje niezmiennie wspaniała.
Kościół obecnie nosi nazwę Katedra Notre-Dame de Chartres i posiada 176 zachwycających witraży. Najbardziej imponujące z nich to Okno Becket’a, Okno Joseph’a , Okno Dobrego Samarytanina i Okno ufundowane przez cech kuśnierzy i sukienników.
Francja to miejsce, gdzie można podziwiać ogromną ilość katedralnych witraży. Notre Dame i Sainte Chapelle w Paryżu czy kościół Notre Dame w Reims to miejsca, gdzie rozpoczynała się historia europejskich witraży.
Następny przystanek to Wielka Brytania, gdzie wyjątkowe dzieła sztuki witrażowej zdobią na przykład katedrę Canterbury.
Katedra ta słynie z wyjątkowo pięknych, średniowiecznych, witrażowych okien. Mimo najazdu rzymskiego, chrześcijanie na Wyspach Brytyjskich spotykali się i modlili. Budowali również kościoły, w których śpiewali, głosili słowo Boże i chrzcili. Taką rolę pełnił właśnie kościół w Canterbury. Kościół ten jest najstarszym kościołem w Wielkiej Brytanii. To również najstarsza świątynia w krajach anglojęzycznych.
Chociaż katedra była wielokrotnie niszczona, nadal można podziwiać w niej kilka unikatowych witraży, takich jak Okno Adama z 1176 roku, Okno przedstawiające Henryka II z arcybiskupem Thomas’em Becket’em czy ocalałe średniowieczne panele z Marią Panną i Królem Josiah.
Wiele okien witrażowych w kościele posiada oryginalne średniowieczne szkło, większość z nich jest jednak odrestaurowana. Witraże, które zostały zrekonstruowane to między innymi Okno Biblijne Biednych Ludzi; Okno Thomas’a Becket’a wykonane w latach dwudziestych, z wykorzystanymi kilkoma fragmentami oryginalnego, średniowiecznego szkła; Okno przedstawiające morderstwo Thomas’a Becket’a, którego wypełnienie pochodzi z XIII wieku a obudowa z XIX wieku.
Kolejne miejsce na mapie Wielkiej Brytanii słynące ze wspaniałych witraży to Katedra Westminster. Wyjątkowo piękne witraże, znajdujące się w tym miejscu zostały dokładnie pokazane w czasie ogólnoświatowej transmisji pogrzebu Księżnej Diany, jaki miał tutaj miejsce. Większość wspaniałych średniowiecznych witraży, jakie zdobiły okna Katedry, w której byli koronowani wszyscy królowie Anglii, uległa zniszczeniu w wyniku wybuchu bomb zrzucanych przez niemieckie samoloty w czasie II Wojny Światowej. Ponad pół wieku po tym wydarzeniu powstały nowe okna witrażowe autorstwa brytyjskiego artysty Hughie O’Donoghue. Zostały zamontowane w katedrze w 60 rocznicę koronacji Królowej Elżbiety II. Przez ich złoto niebieskie szyby wpada promienie słońca oświetlające sarkofagi królowych Elżbiety I i Marii Królowej Szkocji, poprzedniczek obecnie panującej Królowej.
Kolejny punkt na mapie Europy, gdzie można podziwiać bogactwo witraży średniowiecznych to oczywiście Włochy, które będą następnym etapem naszej wędrówki.
4933