Autor: Agata Mościcka

Europejskie witraże średniowieczne w Hiszpanii

Opublikowano 27 czerwca 2017 przez Agata Mościcka

Wędrując szklakiem witraży koniecznie trzeba zobaczyć europejskie witraże średniowieczne w Hiszpanii.

Średniowieczne witraże powstawały w Europie pomiędzy X a XVI wiekiem. Zdobiły ściany wspaniałych gotyckich kościołów, katedr i zamków. Piękno witraży powinno podziwiać się in situ, czyli w jego naturalnym otoczeniu architektonicznym. Dzieła sztuki witrażowej, jakie powstawały w takich krajach średniowiecznej Europy, jak Niemcy czy Francja, rozsławiały zdolności ich twórców poza granice ich rodzimych stron. Ościenni władcy chcieli móc się pochwalić równie pięknymi wnętrzami katedr, jak ich sąsiedzi, dlatego zapraszali do siebie wybitnych twórców witraży, by ci tworzyli dla nich równie piękne dzieła.

Pięć wyjątkowych okien w katedrze w Augsburgu, w Niemczech, o których wcześniej pisaliśmy, to jedne z najstarszych egzemplarzy witraży w Europie. Jednak piękne, filigranowe, arabskie okna witrażowe pojawiły się już wcześniej w Europie w momencie, gdy Maurowie zajęli Hiszpanię.

Europejskie witraże średniowieczne w Hiszpanii czerpały inspiracje z mauretańskich i francuskich wzorców

Alhambra to miejsce na mapie Hiszpanii z największą ilością zabytków. Położona w samym sercu Andaluzji, została zbudowana w XIV wieku. Jest to kompleks pałacowo – ogrodowy, znajdujący się w niedalekiej odległości od Grenady.

Alhambra to zabytek narodowy, który w 1984 roku został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Na jej architekturze wzorowany był słynny pałac Taj Mahal. To co wyróżnia ten obiekt to wspaniała zieleń, tysiące kwiatów, marmurowe podłogi, mauretańskie łuki, posagi, fontanny oraz wspaniałe barwne witraże w oknach, które cudownie współgrają z naściennymi mozaikami. Islam nie zezwalał na przedstawianie w ornamentyce innych wzorów niż geometryczne lub roślinne. Niezwykle żywe kolory barwionego szkła możemy podziwiać nie tylko w oknach budowli mauretańskich, ale także w sklepieniach sal.

Średniowieczny kościół był największym i najważniejszym mecenasem sztuki i dlatego w chrześcijańskiej Hiszpanii budowniczowie dostosowywali świątynie Arabów czy Żydów do potrzeb kościelnych. Powstawał w ten sposób całkiem nowy styl architektoniczny zwany mudejar.

Cechą charakterystyczną dla hiszpańskiego gotyku jest niezwykle bogata dekoracyjność architektoniczna, której istotną częścią są oczywiście wspaniałe witraże. Wiele z nich to dzieła znanych artystów, którzy przybywali do Hiszpanii z krajów ościennych.

Do najcenniejszych obiektów architektury gotyckiej w Hiszpanii należy katedra w Leon, która powstawała od roku 1254. Została zbudowana w oparciu o wzorce francuskich katedr w Amiens czy Reims.

Kościół ten wart jest odwiedzenia szczególnie ze względu na wyjątkowo cenny zespół witraż o łącznej powierzchni wynoszącej około 1200m2. Najstarsze z nich doskonale zachowały się w rozecie, znajdującej się w fasadzie.

W hiszpańskich witrażach z okresu gotyku wyraźnie widoczny jest wpływ francuskiego stylu. Zauważalne jest to w oknach katedr w Aragonie, Toledo czy Kastylii. Wiąże się to ze wspomnianą w poprzednim odcinku wędrownym trybem życia artystów witrażystów w Średniowieczu. Sława ich dzieł sprawiała, że rosło zapotrzebowanie na ich pracę w innych państwach Europy. Sławni witrażyści przekazywali swoją wiedzę i umiejętności nowym adeptom sztuki witrażowej w miastach rozsianych po całym kontynencie.

Właśnie dzięki temu możemy dzisiaj podziwiać charakterystyczne techniki wykonywania witraży średniowiecznych w katedrach i kościołach znajdujących się w różnych miejscach na mapie Europy, które mieliśmy możność odwiedzić w czasie naszej wirtualnej wycieczki.

To naturalnie tylko niewielka część średniowiecznego witrażowego dziedzictwa, jakie pozostało w Europie. Poznaliśmy miejsca, które dały początek twórczości witrażowej, której dalsze, wspaniałe efekty będziemy Państwu prezentować w kolejnych artykułach na łamach Barw szkła.

Europejskie witraże średniowieczne w Niemczech

Opublikowano 23 czerwca 2017 przez Agata Mościcka

Podróżując w czasie wakacji trzeba koniecznie zobaczyć europejskie witraże średniowieczne w Niemczech.

Wiele dużych okien witrażowych kościołach i katedrach Europy wytrzymało próbę czasu i pozostało zasadniczo nienaruszonych od okresu późnego średniowiecza. W Europie Zachodniej stanowią one główną formę sztuki obrazowej, która przetrwała do dzisiejszych dni. W tym kontekście przeznaczeniem witrażu nie jest umożliwienie osobom znajdującym się w budynku widzenie świata poza nim. Nie jest to również zachwycanie samym światłem. Zadaniem witrażu jest kontrola światła i sterowanie nim poprzez zmianę jego koloru. Z tego powodu witraże w Średniowieczu były opisywane, jako „świetlne dekoracje ścienne”.

Na terenie Niemiec znajdziemy wiele wspaniałych egzemplarzy doskonale zachowanych dzieł sztuki witrażowej z okresu Średniowiecza.

Europejskie witraże średniowieczne w Niemczech to kolejny przystanek w naszej podróży.

Niewątpliwie najciekawsze okna witrażowe w Niemczech, to te w Katedrze w Augsburgu czy w Katedrze w Kolonii.

Katedra w Augsburgu, położonym w Bawarii, w Niemczech, jest XIII-wieczną romańską świątynią z XIV-wiecznymi gotyckimi dodatkami. Zawiera wiele godnych podziwu dzieł sztuki, w tym najstarsze witraże w kraju. Znajdują się one w południowej części katedry i są to : portrety proroków Jonasza, Daniela, Hosea, Mojżesza i Dawida z końca XI lub z początku XII wieku. W południowej części korytarzu znajduje się więcej średniowiecznych witraży, jednak już z późniejszego okresu.

Na szczególną uwagę z pewnością zasługuje Katedra w Kolonii i jej wspaniałe witrażowe okna. Spiczaste, gotyckie wieże Katedry górują nad miastem. To najpiękniejszy przykład gotyckiej i neo gotyckiej architektury na świecie. Budowana od 1248 roku przez 600 lat jest w tej chwili skarbem Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Wśród okien, pierwotnie wykonanych dla katedry, znajduje się kilka, które można podziwiać dzisiaj w kaplicach chórów, duży cykl królów w klerestorze oraz kilka w nawie północnej.Oryginalne szkło, szczególnie z kapliczek triforium i chórów, zostało usunięte w XVIII wieku, w trakcie realizowania programu zmian wystroju wnętrza Katedry. Wtedy to zastąpiono kolorowe szkła białymi.

Wraz z wzrostem zainteresowania sztuką gotycką w XIX wiek, średniowieczne szkło z kilku parafii w Kolonii i kościołów klasztornych zostało włączone do zespołu witrażowego Katedry, głównie w północnym przejściu i w zakrystii.

Identyfikacja daty powstanie wielu okien jest możliwa dzięki herbom na nich widniejącym. W ten sposób można zorientować się na przykład, że witraż z postacią króla Heinricha von Virneburga powstał w latach 1304-1332.

Wśród wczesnych okien witrażowych szczególnie ważne są dwa okna biblijne mieszczące się w Katedrze w Kolonii. Okno w kaplicy Trzech Króli posiada najstarszy witraż w świątyni i jest również najdłużej istniejącym oknem biblijnym w Niemczech.

Kolejne miasto w Niemczech warte odwiedzenia ze względu na wspaniałe witraże to Esslingen.

Ponad 400 barwnych szyb datowanych na XIII i XIV wiek zdobi trzy kościoły w tym mieście. Okna pochodzące z 1280 i 1330 roku znajdują się w Kościele Św. Dionizego. Niedawno pieczołowicie zostały odrestaurowane witraże w Kościele Matki Boskiej, zbudowanym dla obywateli miasta w okresie od 1320 do 1508 roku.

Okna witrażowe dają możliwość unikalnego wglądu w średniowieczny świat i w aspekty techniczne oraz artystyczne produkcji witraży w tym okresie. W kolejnym etapie naszej podróży zajrzymy przez nie do kościołów i katedr Hiszpanii. Bycie średniowiecznym twórcą witraży wiązało się z wędrownym stylem życia. Artyści z Francji podróżowali od Toledo do Kastylii, by zdobić tamtejsze katedry swoimi wspaniałymi dziełami. Sława ich talentu nie znała granic.

Europejskie witraże średniowieczne w Holandii

Opublikowano 21 czerwca 2017 przez Agata Mościcka

W kolejnym miejscu naszej podróży po starym kontynencie, będziemy poznawać europejskie witraże średniowieczne w Holandii.

Witrażowe okna były podziwiane w Europie, ze względu na swoje piękno, już od czasów Starożytnego Rzymu. Największe zainteresowanie kawałkami kolorowego szkła oprawionego w ramy okienne miało miejsce w Europie między rokiem 1150 a 1500, kiedy powstawały wspaniałe witraże dla majestatycznych katedr.

Holandia choć to niewielki kraj, który żyje od wieków z handlu, utrzymując dobre kontakty ze swoimi sąsiadami, sławna jest na świecie również z powodu produkcji doskonałych wyrobów mleczarskich, takich jak na przykład sery żółte.

Gouda to nie tylko nazwa wspaniałego gatunku sera żółtego, goszczącego również na naszych, polskich stołach, ale przede wszystkim to nazwa miasteczka w Holandii.

Miejsce to odwiedza co roku pół miliona turystów, nie tylko po to, by spróbować wyrobów na targu serów, ale także by odwiedzić stare centrum miasta z jego perełkami architektonicznymi ratuszem na obszernym rynku, budynkiem wag oraz kościołem Św. Jana, który szczyci się najpiękniejszymi w tej części Europy zabytkowymi witrażami.

Europejskie witraże średniowieczne w Holandii można podziwiać w wielu miastach, takich jak Gouda czy Amsterdam.

Kościół Św. Jana w mieście Gouda to najdłuższa, bo aż 123 metrowa, świątynia w Holandii, która ozdobiona została, wykonanymi w latach 1555 – 1603, aż 64 wspaniałymi witrażami. Kościół to późnogotycka bazylika zbudowana na planie krzyża. Jej historyczne koleje losu sprawiły, że służyła raz katolikom a raz protestantom. W związku z tym ze świątyni były usuwane rzeźby świętych i ołtarze, jednak witraże pozostały na swoim miejscu, nietknięte.

Zadbano o nie nawet w okresie Rewolucji Francuskiej i II wojny światowej, kiedy to zostały wyjęte i zabezpieczone przed uszkodzeniem. Po wojnie wróciły na swoje miejsce i uzupełnione je o dodatkowe 9 dużych witraży i kilka mniejszych.

Trzeba zaznaczyć, że oprócz rewolucyjnych i wojennych zagrożeń, witraże przetrwały także aż trzy katastrofalne pożary bazyliki. Pierwszy miał miejsce w 1361 roku, drugi w 1438, gdy również miasto pochłonął pożar a trzeci, który zniszczył wnętrze świątyni, wybuchł od uderzenia pioruna w 1552 roku.

W 1934 roku w miasteczku zbudowano kaplicę Van der Vorma dla klasztoru kleryków z miasta Gouda. Wcześniej klasztor, w którym żył w latach 1486-1491 Erasmus, znajdował się w landzie Stein, w okolicach miasteczka Gouda. Przeniesienie klasztoru do Goudy, w 1551 roku, było konieczne ze względów bezpieczeństwa. W tym okresie (1556-1559) zaprojektowano i umieszczono w klasztornych oknach 7 paneli z witrażami. Kiedy klasztor został zburzony w 1580 roku, witrażowe szyby zostały przeniesione do kościoła Św. Jana. Początkowo były umieszczone na pozycjach 20 i 21. Po odrestaurowaniu kościoła zostały przetransportowane bezpiecznie do nowo wybudowanej kaplicy Van der Vorm.

Witraże zdobiące kościół w większości zostały wykonane przez pracownię braci Woutera i Dircka Crabethów. Na wspaniałych barwnych, szklanych obrazach możemy podziwiać uwiecznione sceny z Biblii oraz wydarzenia historyczne. Witraż, który uchodzi za najcenniejszy w tej świątyni, to „Ostatnia wieczerza”. Wokół chóru rozmieszczone są witraże, na których pokazane zostały sceny z życia Chrystusa i Jana Chrzciciela, który jest patronem kościoła.

Holandia to naturalnie Amsterdam miasto kanałów, rowerów, pięknej architektury i kościołów z witrażowymi oknami.

Najstarszy kościół w Amsterdamie Oude Kerk pochodzący z początku XIII wieku szczyci się nie tylko oryginalnymi, drewnianymi sklepieniami, ale również zachwycającymi witrażami. Nieuwe Kerk, czyli nowy kościół, zbudowany w XIV wieku, znajdujący się w centrum miasta, to również miejsce, gdzie można podziwiać wspaniałe średniowieczne witraże, w ich nie naruszonej czasem postaci.

W naszej wycieczce szlakiem średniowiecznych witraży odwiedzimy wkrótce Niemcy, gdzie w XII wieku mnich, który nazywał się Teofil, artysta i metalowiec, opisał w swoim tekście „On Diverse Arts”, w jaki sposób wnikliwie studiował pracę szklarzy i malarzy malujących na szkle, w celu spisania i zachowania szczegółowych wskazówek dla potomnych, chcących tworzyć wyjątkowo piękne witraże.

Europejskie witraże średniowieczne w Brugii

Opublikowano 19 czerwca 2017 przez Agata Mościcka

Czas zatrzymał się we flamandzkim tym mieście i dzięki temu można podziwiać oryginalne europejskie witraże średniowieczne w Brugii.

To osobliwe belgijskie miasto zachowało swój niezmieniony średniowieczny urok przez wiele wieków. Centrum miasta, czyli Rynek Grote należy do Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO.

Miasto znane było pod nazwą Wenecji Północy, ponieważ sieć kanałów, która znajdowała się w nim, w naturalny sposób łączyła miasto z Północnym Morzem. Dzięki swojemu specyficznemu położeniu Brugia stała się potęgą handlową na długi czas. Jednak setki lat temu natura nagle zmieniła los miasta i bezpośrednia droga do morza zniknęła w wyniku zamulenia ujścia Zwin. Nie mogąc transportować swych towarów do morza, brugijscy kupcy stracili szansę w tym miejscu na rozwijanie swojej handlowej działalności i opuścili miasto, będące do tej pory centrum handlu na Północy Europy.

Mimo rewolucji przemysłowej, która ogarnęła całą Europę, Brugia zatrzymała się w epoce Średniowiecza. To spowodowało, że miejsce to z tętniącego życiem i bogatego miasta stało się najbiedniejszym w Belgii. Ostatecznie jednak udało się podźwignąć chylące się ku upadkowi miasto i nawet doprowadzić do jego rozkwitu. Dzisiaj, dzięki turystyce i handlowi jest ważnym punktem na mapie Europy. Cały ten proces sprawił, że Brugia, jako jedno z nielicznych miast europejskich, pozostaje w dużej części w nietkniętej przemijaniem czasu, średniowiecznej architekturze i stylistyce. Stanowi to dzisiaj o wyjątkowym uroku tego miasta i niezwykłej jego wartości.

Europejskie witraże średniowieczne w Brugii pozostają w niezmienionej postaci od stuleci

Naturalnie nie wszystkie budynki w Brugii są średniowieczne, jednak nawet nowe konstrukcje zachowują gotycki wygląd. W ten sposób nowoczesność splata się tutaj płynnie z historią, tworząc nową jakość tego miejsca. Powstał również nowy kanał łączący miasto z morzem, co pozwala Brugii na bycie znowu potentatem handlowym.

Średniowieczne piękno architektoniczne można podziwiać w zabytkowych kościołach Brugii. Kaplica Św. Bazylego (obecnie nazywana Kaplicą Świętej Krwi) została wybudowana w latach 1134 do 1157. Relikt znajdujący się w świątyni był przyczyną pielgrzymek odbywających się do tego kościoła w XII i XIII wieku. Dzisiaj zwiedzający to miejsce turyści mogą podziwiać piękno oryginalnych, barwnych witraży, pamiętających czasy pierwszych pielgrzymów goszczących w tej świątyni.

Wnętrze Bazyliki jest kunsztownie ozdobione i kolorowe. Duże okienne witraże wpisują się swoją stylistyką i barwami w formę malarską fresków, zdobiących ściany świątyni. Wspaniałe sklepienie dopełnia wraz z misternie wykonanym ołtarzem wyjątkową atmosferę tej wspaniałej budowli.

Kolejny kościół w Brugii, który może pochwalić się oryginalnymi, średniowiecznymi witrażami, to Katedra Saint-Saviors. Świątynia powstał wcześniej niż poprzednio wymienione, bo w IX wieku, a jednak jej witraże, wypełniające duże okna katedralne, zachowały się w niebywale dobrym stanie i zachwycają do dzisiaj swoim wyjątkowym pięknem i kunsztem wykonania.

Budowa Kościoła Najświętszej Marii Panny, znanego po flamandzku jako Onze Lieve Vrouw, rozpoczęła się w XII wieku, jednak ukończona została dopiero w wieku XIV. W świątyni zachwycają swoją żywą, typową dla Średniowiecznej sztuki witrażowej, kolorystyką strzeliste, wysokie okna. Kościół zdobi również wyjątkowo piękna rzeźba autorstwa Michała Anioła- Madonna z Dzieciątkiem, podarowana przez patronów świątyni w XV wieku.

W XVII stuleciu sąsiad Belgii – Holandia przeżywała swój złoty wiek. Dominacja w handlu pozwalała Holandii na bycie również mecenasem sztuki wspierającym artystów, w tym twórców witraży. W kolejnym odcinku naszej wycieczki śladami europejskich witraży średniowiecznych poznamy wspaniałe niderlandzkie przykłady średniowiecznej sztuki witrażowej.

Europejskie witraże średniowieczne we Włoszech

Opublikowano 17 czerwca 201719 czerwca 2017 przez Agata Mościcka

W naszej dalszej wirtualnej wędrówce poznajemy europejskie witraże średniowieczne we Włoszech. Poprzedni etap skończyliśmy w Wielkiej Brytanii, gdzie wyjątkowe dzieła sztuki witrażowej można podziwiać w oknach tak wspaniałych budowli, jak katedr Canterbury czy Westminster.

Kolejny etap naszej wyprawy śladami średniowiecznych twórców witraży to Włochy. Kraj, który rozsławiły na cały świat niebywale piękne szklane wyroby pochodzące z warsztatów Wenecji czy Florencji.

Włoskie katedry epoki Średniowiecza podobnie jak inne z tego okresu, istniejące na terenie Europy, zachwycają pięknem witraży.

Europejskie witraże średniowieczne we Włoszech zachwycają kunsztem wykonania.

Florencja pozostaje niezmieniona od wieków, co można stwierdzić porównując jej aktualny widok z tym odwzorowanym przed stuleciami, w 1500 roku, na obrazie wykonanym przez artystę Gentile Belini’ego. Ma to odniesienie również w stosunku do kościołów w tym mieście i ich artystycznych skarbów, jakimi są zabytkowe witraże.

Ludność Florencji została w XIV wieku zdziesiątkowana w wyniku panującej w mieście zarazy, jednak samo miasto nie uległo zniszczeniu mimo różnych wydarzeń w ciągu minionych wieków i jego skarby sztuki, w tym katedry i zdobiące je witraże są nadal spektakularne.

W kolebce włoskiego rzemiosła szklarskiego, jaki jest Florencja, można podziwiać w kopule tamtejszej, słynnej katedry, stworzony w latach 1443- 45 wspaniały witraż zatytułowany „Zmartwychwstanie”. Odwiedzając to miasto należy koniecznie zajrzeć do Kościoła katedralnego Basilica di Santa Maria del Fiore, by móc zobaczyć tam kopułę wypełnioną freskami i oknami witrażowymi, wykonaną według projektu artysty Filippo Brunelleschi.

W czasach Średniowiecza witraże często miały okrągły kształt. Okna tego kształtu doskonale komponowały się z architektoniczną strukturą kopuły wieńczącej budynek świątyni. Światło przenikające przez tego kształtu witraże, umiejscowione w kopułach katedralnych, robi do dzisiaj oszałamiające wrażenie.

Wenecja to kolejne wspaniałe, włoskie miasto, które może się poszczycić unikalnymi na skalę światową wyrobami z sławnego weneckiego szkła.

Niedaleko Wenecji, w małym miasteczku, urodził się jeden z najsłynniejszych malarzy włoskich Tycjan ( Tyziano Vecellio). To spod ręki tego malarza, którego twórczość miała ogromny wpływ na technikę malowania większości twórców okresu Średniowiecza, w 1526 roku wyszło wspaniałe dzieło, jakim jest witraż Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w bazylice Santa Maria del Frari.

Swoją pracę nad mierzącym około siedem metrów wysokości obrazem, Tycjan rozpoczął w 1516 roku. Dzieło przyniosło malarzowi światową sławę i można podziwiać je w tym samym, niezmienionym miejscu, w którym powstało wieki temu.

Siena, to następne włoskie miasto, w którym okna witrażowe w kościołach zostały wykonane nawet o parę stuleci wcześniej niż we Florencji czy w Wenecji. Katedra Duomo di Siena została zbudowana w XIII wieku i nadal jej nienaruszone zębem czasu ściany zdobią oryginalne witraże sprzed setek lat.

Artysta o nazwisku Duccio zaprojektował w 1288 roku witraż do okrągłego okna nad chórem kościoła. Miało to miejsce ponad 250 lat przed wykonaniem innego witraża, autorstwa Pastoriniego, który ozdabia elewację kościoła.

Piękne witraże dopełniają wnętrze katedry, której podłogi pokryte są marmurową mozaiką, ściany zdobią kolorowe freski a wspaniały sufit podtrzymują kolumny pokryte również szlachetnym marmurem. Kościół miał być powiększony w 1339 roku, jednak plany uległy zmianie i w rezultacie nawa główna pozostaje od tamtej pory do dzisiaj niedokończona.

Włochy to kraj słońca, dlatego tam właśnie kolorowe witraże mogą w najpiękniejszy sposób oświetlać, filtrowanym przez ich barwne szkła światłem, wnętrza majestatycznych kościołów.

Światło słoneczne nie jest tak wspaniałe w krajach Beneluksu (Belgia, Holandia i Luksemburg), ale jednak i w tych miejscach możemy podziwiać wspaniałe dzieła sztuki witrażowej epoki Średniowiecza.

W kolejnym odcinku naszej podróży poznamy piękne witraże Brugii.

Europejskie witraże średniowieczne

Opublikowano 15 czerwca 201719 czerwca 2017 przez Agata Mościcka

Przodkowie pozostawili nam wspaniałą artystyczną spuściznę, jaką są europejskie witraże średniowieczne. Wakacje to czas wycieczek, więc wyruszymy w ciekawą podróż po miejscach w Europie, w których do dzisiaj można podziwiać dzieła średniowiecznej sztuki witrażowej.

W okresie Średniowiecza witraż był wyjątkowo popularny. Kościoły lśniły barwami światła przefiltrowanego przez szkło witraży, które w słońcu mieniły się niczym klejnoty. Cały kościół świecił kolorowym pięknem, przenikającym do niego przez witrażowe okna.

Religia w tamtych czasach była ważną częścią codziennego życia. Większość wiernych nie umiała jednak czytać i to co do nich najlepiej przemawiało, to były historie biblijne namalowane na szybach kościelnych okien. W VI wieku papież Grzegorz nakazał artystom, by na ścianach i oknach kościołów przedstawiali żywoty święty i historie z Biblii. W XI wieku Synod Biskupów w Arras zrobił to samo, ponieważ powszechny analfabetyzm, jaki miał wtedy miejsce, uniemożliwiał księżom nauczanie wiary katolickiej.

Wyruszamy w podróż po naszym kontynencie, by poznać europejskie witraże średniowieczne i zaczynamy od Francji i Anglii.

Pierwsze wątki biblijne pojawiają się w oknach francuskich, gotyckich kościołów. To tu powstają nowe barwy w kolorystyce witrażowej. Do tej pory używano jedynie kolorów białego, żółtego, purpurowego i czerwieni, tworzonych z popiołu powstałego z drewna bukowego. Francuzi wprowadzili nowe kolory powstałe z popiołu wytworzonego z mozaik, które zdobiły wcześniej pogańskie budowle, dzięki czemu wzbogacili paletę witrażowych barw o niebieski i zielony. Wiele z tych pięknych witrażowych okien przetrwało do dzisiaj, mimo wojen i negatywnego wpływu działań atmosferycznych.

Jednym z najwspanialszych przykładów średniowiecznej sztuki witrażowej są witraże w katedrze w Chartres we Francji. Ich autor niestety jest nieznany. Witraże powstały w XII wieku, przetrwały zatem całe stulecia.

La Belle Verriere z 1170 roku, trzy okna, które wykonano między 1140 a 1150 rokiem, przedstawiające życie i genealogię Chrystusa, są dowodem na to, że mimo upływu czasu sztuka witrażowa pozostaje niezmiennie wspaniała.

Kościół obecnie nosi nazwę Katedra Notre-Dame de Chartres i posiada 176 zachwycających witraży. Najbardziej imponujące z nich to Okno Becket’a, Okno Joseph’a , Okno Dobrego Samarytanina i Okno ufundowane przez cech kuśnierzy i sukienników.

Francja to miejsce, gdzie można podziwiać ogromną ilość katedralnych witraży. Notre Dame i Sainte Chapelle w Paryżu czy kościół Notre Dame w Reims to miejsca, gdzie rozpoczynała się historia europejskich witraży.

Następny przystanek to Wielka Brytania, gdzie wyjątkowe dzieła sztuki witrażowej zdobią na przykład katedrę Canterbury.

Katedra ta słynie z wyjątkowo pięknych, średniowiecznych, witrażowych okien. Mimo najazdu rzymskiego, chrześcijanie na Wyspach Brytyjskich spotykali się i modlili. Budowali również kościoły, w których śpiewali, głosili słowo Boże i chrzcili. Taką rolę pełnił właśnie kościół w Canterbury. Kościół ten jest najstarszym kościołem w Wielkiej Brytanii. To również najstarsza świątynia w krajach anglojęzycznych.

Chociaż katedra była wielokrotnie niszczona, nadal można podziwiać w niej kilka unikatowych witraży, takich jak Okno Adama z 1176 roku, Okno przedstawiające Henryka II z arcybiskupem Thomas’em Becket’em czy ocalałe średniowieczne panele z Marią Panną i Królem Josiah.

Wiele okien witrażowych w kościele posiada oryginalne średniowieczne szkło, większość z nich jest jednak odrestaurowana. Witraże, które zostały zrekonstruowane to między innymi Okno Biblijne Biednych Ludzi; Okno Thomas’a Becket’a wykonane w latach dwudziestych, z wykorzystanymi kilkoma fragmentami oryginalnego, średniowiecznego szkła; Okno przedstawiające morderstwo Thomas’a Becket’a, którego wypełnienie pochodzi z XIII wieku a obudowa z XIX wieku.

Kolejne miejsce na mapie Wielkiej Brytanii słynące ze wspaniałych witraży to Katedra Westminster. Wyjątkowo piękne witraże, znajdujące się w tym miejscu zostały dokładnie pokazane w czasie ogólnoświatowej transmisji pogrzebu Księżnej Diany, jaki miał tutaj miejsce. Większość wspaniałych średniowiecznych witraży, jakie zdobiły okna Katedry, w której byli koronowani wszyscy królowie Anglii, uległa zniszczeniu w wyniku wybuchu bomb zrzucanych przez niemieckie samoloty w czasie II Wojny Światowej. Ponad pół wieku po tym wydarzeniu powstały nowe okna witrażowe autorstwa brytyjskiego artysty Hughie O’Donoghue. Zostały zamontowane w katedrze w 60 rocznicę koronacji Królowej Elżbiety II. Przez ich złoto niebieskie szyby wpada promienie słońca oświetlające sarkofagi królowych Elżbiety I i Marii Królowej Szkocji, poprzedniczek obecnie panującej Królowej.

Kolejny punkt na mapie Europy, gdzie można podziwiać bogactwo witraży średniowiecznych to oczywiście Włochy, które będą następnym etapem naszej wędrówki.

4933

Witraże w metrze

Opublikowano 13 czerwca 201713 czerwca 2017 przez Agata Mościcka

Stacje moskiewskiego metra są wyjątkowo piękne, tak jak wspaniałe rosyjskie muzea, ale mało kto spodziewa się, że znajdzie witraże w metrze. Stacje zachwycają swoim niespotykanym bogactwem ozdób. Nie ma na całym świecie miejskiego metra, w którym można zobaczyć tak barwne mozaiki, kryształowe kandelabry, rzeźbione kolumny i ściany, kasetonowe sufity, okrągłe sklepienia z wiszącymi z sufitu imponujących rozmiarów żyrandolami czy nawet witraże.

Bogactwo wystroju tych wnętrz powoduje, ze odwiedzający to miejsce turyści nie są do końca pewni, gdzie się znaleźli i jak mają się zachować. Piękno budzi w nich szacunek i respekt. Na pewno wiele tych osób zaskakuje fakt, że w Moskwie, właśnie pod ziemią można zobaczyć tak wspaniałe dzieła sztuki witrażowej.

Witraże w metrze moskiewskim zachwycają swoim pięknem podróżnych

Nowosłobodskaja to jedna ze stacji moskiewskiego metra mieszcząca się w dzielnicy Twerskoj, Centralnego Okręgu Administracyjnego Moskwy. Stacja ta wyróżnia się spośród innych, równie pięknych przystanków moskiewskiego metra, obecnością wspaniałych 32 witraży.

Na mieszkańcach Warszawy, Londynu czy Nowego Jorku, którzy w stołecznym metrze nie mają specjalnie wyszukanych widoków, stacja ozdobiona witrażami robi niebywałe wrażenie.

Nowosłobodskaja stacja została otwarta 30 stycznia 1952 r.

W ramach czwartego etapu budowy metra w Moskwie udostępniono mieszkańcom miasta bajkową stację.
Gdy ogłoszono konkurs na projekt tej stacji Aleksiej Duszkin, znany już architekt zaproponował młodemu koledze po fachu, Aleksandrowi Strelkowowi opracowanie wspólnego projektu, który przyniósł im zwycięstwo. W ich bezkonkurencyjnym projekcie znajdowały się aż dwie koncepcje dotyczące holu stacji. Architekci nie mogli się zdecydować, która z opcji jest najlepsza. Ostateczna decyzja została podjęta przez radę miejską Moskwy.

Nowosłobodskaja stacja posiada jeden hol. Został zaprojektowany w stylu świątyni, według kanonu starożytnej architektury. To owalny pawilon z pylonami ozdobiony głębokim prostokątnym portykiem. Portyk ma sześć kolumn oraz okrągłą część centralną i dwa kwadratowe pola na krawędziach. Wszystkie kolumny i pilastry są wypukłe.

Nowosłobodskaja to stacja pylonowa z głębokimi fundamentami. Wydaje się, że taki system strukturalny (użycie ciężkich słupów- pylonów, zamiast lekkich, wysmukłych kolumn) dyktował przyszły kształt architektoniczny – poważny a nawet surowy. Jednak w tym przypadku projektanci stworzyli przestrzeń światła, która nadaje wnętrzu lekkości. Pasażerowie zwykłego, miejskiego metra przenoszą się na stacji Nowosłobodskaja w baśniowy świat mieniący się kolorami barwnych szkieł witraży.

Marmurowe pylony stacji płynnie przechodzą w sklepienia. W środku każdego pylonu znajduje się łukowato zakończony witraż, oświetlony od wewnątrz. Każdy z nich posiada mosiężną, misternie zdobioną ramę. Pylony łączą się jak pomosty a wielobarwne witraże sprawiają wrażenie bram do innego świata.

Na końcu stacji, która jest trzykomorowa, jednopoziomowa i posiada jeden peron, znajduje się wspaniały panel z mozaiką pod nazwą „Pokój na całym świecie” autorstwa rosyjskiego malarza Pawła Korina. Mozaika przedstawia matkę z niemowlakiem. Początkowo zamiast gołębia obecnego na mozaice widniał tam medalion z wizerunkiem J.Stalina, jednak zmiany jakie zaszły w Rosji, wpłynęły również na zmianę wyglądu dzieł sztuki. Za czasów N.Chruszczowa planowano rozbiórkę mozaiki, ale udało się uratować ją pod osłoną granitowej płyty. Mozaika w doskonałym stanie została zachowana do dzisiaj.

Aleksy Duszkin bardzo długo marzył o umieszczeniu witraży w dekoracji jakiejś stacji metra. Swoje projekty związane z tym pomysłem tworzył już przed II Wojną Światową. W roku 1948 przekonał do współpracy przy realizacji swojego pomysłu architekta Aleksandra Strelkowa oraz malarza Pawła Korina, który miał być odpowiedzialny za stworzenie obrazów, według których zamierzano wykonać witraże zdobiące panele pylonów stacji. Reszta wyglądu architektonicznego stacji miała być dopasowana do pomysłu pylonów z witrażami, tak więc to niejako witraże określiły przyszły wizerunek stacji Nowosłobodskiej.

Witraże umieszczone w pylonach stacji zostały wykonane przez łotewskie artystki, w Rydze, na podstawie szkiców P.Korina. Co ciekawe, na dworcu użyto witrażowych szyb, które docelowo miały zostać zamontowane w katedrze w Rydze. 32 witraże zdobiące stację Nowosłobodską przedstawiają kwiaty w wazach, bajeczne rośliny i piękne ptaki. W zwieńczeniu każdego z witraży znajduje się okrągły medalion. Sześć z nich przedstawia inteligencję radziecką: muzyków, agronomów, geografów, artystów, energetyków i oczywiście architekta. Na pozostałych 26 medalionach widnieją geometryczne wzory.

Oświetlenie stacji emanuje z dużych żyrandoli w stylu art deco zawieszonych u góry oraz z boków – przez podświetlone kolorowe witraże. Złotawe żyrandole w kształcie spodka nie pasują do pierwotnej koncepcji A.Duszkina, według której miała to być „stacja grota”. Niestety podczas remontu w 2003 roku pierwotne lampy zostały zastąpione przez jeszcze potężniejsze. Dokładnie takie same żyrandole można zobaczyć na Stacji „Płoszczadź Wosstanija” w metrze, w Sankt Petersburgu.

Nowosłobodskaja jest jedną z najsłynniejszych stacji metra na świecie przez wzgląd na unikatową dekorację w postaci przepięknych witraży. Wizyta w moskiewskim metrze jest obowiązkowym punktem każdej wycieczki do tego miasta, warto więc pamiętać, by zajrzeć wtedy na bajkową stację Nowosłobodskaja.