Agatowe witraże

Maria Miech

wItraz-agatowy-kosciol-grossmuster-zurich1
Witraż agatowy w oknie w kościele Grossmuster w Zurchu

Znane od starożytnych czasów witraże, wykonywane z użyciem kamieni szlachetnych i półszlachetnych są nieustająco modne.

Agat to kamień półszlachetny, wielobarwna, wstęgowa odmiana chalcedonu, która sama w sobie, w niektórych swoich odsłonach, przypomina witraże. Te piękne, półprzeźroczyste kamienie, w przepiękny sposób przenika światło, tworząc cudowną mozaikę barw. Agaty powstają w tzw. geodach. Są one zbudowane z różnokolorowych, naprzemianległych warstw. W naturze agaty posiadają warstwy w kolorach szarych, różowych, czerwonych,  zielonych, czarnych, brunatnych. By osiągnąć ciekawsze efekty stosowano metodę sztucznego barwienia agatów. Już w starożytności odkryto, że miękki agat, szlifowany na płasko, zachowuje niesamowitą przejrzystość i może być wykorzystywany jako wspaniała ozdoba ołtarzy. W Egipcie i Rzymie, w zamierzchłych czasach, agaty zdobiły świątynie. W tamtej epoce swój początek mają również pierwsze witraże. Wiek XIX to mariaż techniki witrażowej L.C.Tiffany’ego i cienkich płytek agatowych.

W tych czasach zaczęto dostrzegać wspaniałość agatów, które umieszczone w witrażach, oświetlone naturalnym światłem słońca w oknach czy świec w lampach, odkrywały nagle prze oczami patrzących swoje niesamowite tajemnice, swój wewnętrzny świat. Ich kształt, kolor, a czasami w zasadzie wewnętrzny witraż, był inspiracją dla twórcy. Dzieła realizowane z użyciem agatów zyskiwały ogromną popularność i zainteresowanie. Żadne szkło, sztucznie barwione nie dawało takiego efektu magii jak płytka agatu, której wewnętrzny rysunek stworzyła przez wieki matka natura. Powstawały wspaniałe wyroby w postaci lamp, biżuterii i cudownych witraży okiennych. Agat jako, że jest odmianą chalcedonu, jest miękkim kamieniem, pozwalającym się łatwo szlifować. Cięcie geod na cienkie płytki nie stanowi w tej chwili już żadnego problemu. Najwspanialsze jest odkrywanie tajemnicy jaką kryje w sobie niepozorna i w sumie brzydka z zewnątrz geoda. Samo cięcie jej na cienkie plastry jest jak tworzenie nowych obrazów. Geody agatów, dzięki swoim warstwom, dają możliwość otrzymywania z nich niepowtarzalnych wzorów płytek, co gwarantuje wyjątkową oryginalność, wykonywanych potem z nich witraży. Można śmiało stwierdzić, że nie ma dwóch identycznych witraży na świecie, wykonanych z płytek agatowych. Płytki różni nie tylko barwa, ale ułożenie w niej warstw oraz kształt. Współcześnie, metodą witrażową, głównie oprawia się agaty w procesie wykonywania biżuterii. Wspaniałe naszyjniki, kolczyki, brosze i bransolety.

Jednak zdecydowanie najwspanialej prezentują się agaty w witrażach okiennych. Jednym z wyjątkowych dzieł sztuki witrażowej tego typu są okna witrażowe kościoła Grossmünster w Zurychu. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że w oknach kościoła znajdują się tradycyjne witraże z nowoczesnym wzornictwem, ale elementy okien są jednak nieco nietypowe, zawierają bowiem plastry agatu. W 2009 roku Grossmünster (jeden z trzech głównych kościołów w Zurychu ) został wzbogacony o dwanaście znakomitych okien Sigmar’a Polke. W zachodniej części kościoła siedem okien jest ozdobionych cienkimi plastrami agatu. Budził zaniepokojenie fakt, że plastry agatu zostały sztucznie zabarwione, ale efekt jest w tym wypadku najważniejszy, a jest zdecydowanie imponujący i sprawia, że właśnie te witraże znajdują się na liście dziesięciu najbardziej zachwycających i wyjątkowych witraży na świecie. Zwyczajne, barwione, witrażowe szkło jest piękne i zachwyca, ale szlifowane płytki agatów są po prostu bajeczne, kryje się w nich wielka, niezgłębiona tajemnica, którą fascynują na równi z kolorami i blaskiem. Należy jeszcze pamiętać o tym, że kamienie te, z powodu mocy, jaką zaklęła w nich przez tysiące lat przyroda, mają na pewno specyficzne właściwości. Ciekawe więc, czy wpatrując się w tajemnicze piękno agatowego witrażu, poczujemy jak wzmacnia się nasze poczucie własnej wartości i szacunek dla samego siebie, bo podobno tak właśnie, między innymi, działa moc agatu. Agaty to witraże matki ziemi, więc z pewnością mają w sobie ogromną moc.